"In het isolement ligt onze kracht." Het is de in reformatorisch Nederland meest gekoesterde uitspraak van de 19e eeuwse christelijke staatsman en historicus Guillaume Groen van Prinsterer. Helaas is dit ook het meest misbruikte en uit z'n verband gerukte statement van de anti-revolutionaire politicus. Met Groen in ons vaandel hebben we legitimiteit gevonden in de ivoren zuil waarmee we ons veilig wanen voor de boze buitenwereld.
De eretitel "christelijk" hebben we verkwanseld voor een goedgevulde schotel linzenmoes en ingewisseld voor de naam van een kerkscheuring: de Reformatie, hoe noodzakelijk ook. Kenmerkend, want scheuren en splitsen kunnen we namelijk als de beste. En terwijl de vijand flinke bressen slaat in de luchtbel die we beschouwen als een veilig bolwerk, bestoken we elkaar met futiliteitjes, dogmatiekjes en leerstelligheidjes.
Feit is dat we genoeg aan elkaar hebben om ons te kunnen en willen bekommeren om het heil van anderen. Wat heeft het vrijwillige isolement, waarin we ons vanaf het begin van de jaren zeventig met maximale inzet hebben begeven, ons opgeleverd? Eigen scholen, kranten, tijdschriften, vakbonden, organisaties, tehuizen, winkels, enz. En als we twijfelen aan de rechtzinnigheid er van, plakken we er gewoon weer een nieuw nog orthodoxer clubje of schooltje naast. Als de muren maar hoog en dik genoeg zijn voor deze bastillons van formaat. Om de vijand buiten te sluiten, of om de kudde in het gareel te houden? En zo knielen we al jarenlang voor het klatergoud van onze zelfgebouwde altaren.
Zo af en toe mag een buitenstaander een kijkje in de keuken van reformatorisch Nederland werpen. Via Refoweb bijvoorbeeld. En dat is schrikken. Voor beide partijen trouwens. Hoe kunnen we op begrip rekenen als we al twee generaties lang het vijandbeeld in stand houden en hooguit mondjesmaat met wat degelijke foldertjes in een koopgoot lopen te leuren? Respect en waardering trouwens voor hen die hierin oprecht de voetstappen van Christus willen drukken.
Nogmaals, wat heeft het isolement ons opgeleverd, anders dan dode orthodoxie en oppervlakkige vroomheid? Onze naaste is niet meer de ongelovige buurman die we een Parel van grote waarde gunnen, maar het ongelooflijk degelijke vrouwtje in de kerkbank naast ons, waar we een rol pepermunt mee delen. We hebben Goud in handen en we beseffen het niet. Willen het niet weten ook, uit angst om het o zo knusse pluche onder ons zware zitvlak te verliezen. En onder de welluidende klanken op hele noten van onze veel te kostbare pijporgels in peperdure en van airco voorziene refotempels, blazen we ook nog eens de boodschap van vrije genade met Jezus Christus Zelf de kerk uit.
En zo hebben we de beginselen van Groen verkwanseld. Niet ons terugtrekken uit de samenleving in de krochten van het eigen gelijk, maar het zuiver bewaren van de bijbelse beginselen en het trouw blijven aan die waarden. En dat doorvertaald naar de alledaagse praktijk. Dat was de visie van deze grondlegger van de protestants-christelijke politiek. En zo zijn we verworden tot een jammerend en klagend volkje, als ons weer een kroonjuweel van eigen verdienste wordt afgenomen door de boze buitenwereld.
Maar er is hoop. Hoop, omdat er een barmhartige en genadige God is Die niet verlaat wat Zijn hand ooit begon. Omdat er nog zieleroerselen zijn in het dal der dorre doodsbeenderen. Omdat de Heilige Geest weer leven blaast in dode harten van een nieuwe generatie. Maar dat vereist wel radicale verandering. Bekering van ons hart en wederkeer tot Christus. Wat (be)let ons?
Maar zijn dode orthodoxie, oppervlakkige vroomheid en gebrek aan wervingskracht m.b.t. de Boodschap puur het resultaat van het isolement? Want dat is wat SMS suggereert. Misschien wel een beetje: zonder ontmoeting geen interactie en geen evangeliseren. Da’s logisch en waar. Maar is er niet méér aan de hand? Want zijn de dorheid en oppervlakkigheid niet ook binnen in de zuil/pilaar een probleem? Hoe komt het dat zovelen die zich reformatorisch of gereformeerd noemen het zicht op de Essentie zijn kwijtgeraakt en zich blind staren op regels en dogma’s? Is dat alleen het isolement? Ik heb het gevoel dat er meer aan de hand is. Wat precies? Daar zijn dikke boeken over geschreven. Ik weet wel één ding – en daarin ga ik weer mee met SMS: er is hoop voor ons en voor de wereld, omdat er een God is die nooit loslaat wat Hij begon.
Er is inderdaad hoop omdat God barmhartig en genadig is, maar anderzijds moet er ook heel serieus rekening mee gehouden worden dat de kandelaar wel eens weggenomen kan worden. Opb.2.
Goeie column van SMS!
De inhoud toepassen op jezelf is misschien nog wel het moeilijkst van het geheel...
