Zou ik mogen vragen wat verlatingsangst precies inhoudt? Ik heb namelijk te kamp...

Zou ik mogen vragen wat verlatingsangst precies inhoudt? Ik heb namelijk te kampen met eenzaamheidsbuien. Ik heb een stel goede vrienden, echt helemaal super, goede vriendschap! Nu is het zo dat als wij elkaar een dag niet gesproken hebben, dat ik dan al ga denken dat ze mij vergeten zijn. Dan krijg ik negatieve gedachten over mijzelf en dan word ik verdrietig, want dan denk ik van iedereen verlaten te zijn en dan word ik angstig. Dan lig ik het liefst in mijn bed.. Ze zijn mij natuurlijk niet vergeten, maar ik ben zo bang om de mensen waarvan ik houd (en dat zijn er al niet zoveel) moet verliezen. Ik heb namelijk al in twee jaar tijd twee dierbare vrienden verloren en een afschuwelijke zelfmoord voor ogen zien gebeuren. Misschien heeft het er allemaal wel mee te maken en ik denk misschien ook wel met het vertrouwen in mensen, dat ik dat kwijt ben of zo. Maar dat zou betekenen dat ik mijn beste vrienden niet vertrouw, of anders gezegd, dat ik niet op hen kan bouwen. Maar ze laten mij dikwijls weten dat ik echt op hen vriendschap kan en mag bouwen. Ik heb ook wel regelmatig goede gesprekken met ze over mijn 'buien'. Maar het lijkt wel alsof ik niet precies kan verwoorden wat er in mij omgaat of hoe ik dit ervaar. En wat ik ook zo ervaar; waar is dan mijn vertrouwen op God, weet u. Ik kan dan het vertrouwen voor mensen kwijt zijn maar van God dan?  Het heeft allemaal twee kanten; de ene kant is het: 'ik' die het mezelf zo moeilijk maak, maar aan de andere kant waar is God? Alles wat geloofsleven betreft lijkt weggevaagd na het gemis en de zelfmoord. Alles is zo verward.

Beste vragensteller,

Je vraag heb ik met bewogenheid gelezen. Angst, om verlaten te worden. Dat moet je bij tijden heel eenzaam maken. Graag wil ik proberen er wat over te schrijven, in de hoop dat ik je daarmee wat kan bemoedigen.

Je kunt op twee manieren over “verlatingsangst” spreken. Als een psychische nood of vanuit de vraag, wat het in je leven teweeg brengt. Op het eerste ga ik niet in, want dat behoort tot het terrein van de psychiatrie. Overigens: schroom niet, om goede en deskundige hulp te zoeken. Deze kan ook het middel zijn om zicht te krijgen op wat je doormaakt en om wegen te zoeken naar genezing.

Maar nu een aantal persoonlijke dingen. Iedereen weet, dat je in tijden van psychische nood  veel dingen op een verkeerde manier ervaart. Het ene maak je veel groter, het andere juist weer heel klein. Soms weet je dat ook wel met je verstand, maar je gevoel komt er niet in mee. De één denkt dan, dat iedereen hem kwaad wil doen, hij voelt zich ‘vervolgd’, de ander voelt zich juist verlaten. Je geeft al aan, dat je heel goede vrienden hebt, waar je echt op kunt rekenen. Dat is een groot voorrecht. En eigenlijk weet je ook wel, dat ze naast je staan. Maar tóch -en dat maakt het zo moeilijk- denk je: ze zullen mij wel in de steek laten. Dat geloof je vast en zeker. Ik heb hen een dag niet gezien. Zie je wel! Ze willen niet meer met mij te maken hebben.

Tegen die negatieve gedachte ben je niet opgewassen. En dan helpt het niet zoveel, als anderen tegen je zeggen: “Ach joh, ze laten je toch niet in de steek?” Dat kunnen ze nu wel zeggen, maar... En dan begin je weer van voren af aan. Je vindt, dat die anderen er veel te luchthartig over doen. En toch mag je -naast die hulp van anderen- proberen, jezelf voor te houden: morgen of overmorgen zie ik hen vast wel weer. Dan kun je proberen, door zo’n moeilijke dag heen te komen. Dan kun je ook proberen, te aanvaarden, dat je deze nood kent.

Misschien kan het je ook helpen er aan te denken dat het voor je vrienden ook moeilijk is. Ik heb begrepen dat zij ervan weten hoe moeilijk het soms is. Je kunt er ook met hen over praten. Het moet voor hen wel moeilijk zijn, dat ze voelen: onze vriend denkt, dat we hem in de steek laten, terwijl we juist zo dicht bij hem willen staan. Dan zal hen best wel eens een gevoel van machteloosheid kunnen overvallen. Je wilt elkaar graag helpen, maar je weet niet, hoe je dat voor elkaar moet krijgen. Zelf weet je ook niet goed, hoe je dat alles onder woorden moet brengen. Eigenlijk is dat ook zo. En toch is dat niet zo heel erg. Want iemand die er een ‘antenne’ voor heeft, begrijpt je tóch wel. Maar niet iedereen kan het aanvoelen. Zelfs niet, al zou je het perfect onder woorden kunnen brengen.

Verlatingsangst is heel ingewikkeld. Je bent bang, dat je alleen komt te staan. Daardoor trek je je terug. Je schrijft, dat je zelfs op bed gaat liggen. En door die angst, om alleen te staan, veroorzaak je dan juist dat dit ook gebeurt. Dat maakt het soms zo ontmoedigend. Je hebt het gevoel dat je er zelf aan meewerkt dat je alleen staat. Eigenlijk is het een cirkel, waarin je ronddraait. Het ene roept het andere op en dan wordt het een spiraal naar beneden. Hoe moeilijk het ook is: je moet bedenken dat het verkeerd is, dat je je terugtrekt. Dat kan je dan stimuleren, de ander toch weer op te zoeken.

Vaak heeft een “verlatingsangst” een bepaalde oorzaak. Dat kan ik natuurlijk niet concreet maken, want met het noemen van voorbeelden zou ik je op het verkeerde been kunnen zetten. Zelf noem je wel enkele uiterst ingrijpende dingen. Het kan heel goed zijn, dat dit diepe sporen heeft getrokken. En als je geest dan eenmaal een bepaalde weg inslaat, dan is het soms heel moeilijk, om dat weer terug te buigen.

En dan kom je in de knel rond de vraag: weet de Heere daarvan? Daar hebben veel mensen mee geworsteld; het woord “verlaten” kom je dan ook in de Bijbel heel veel keren tegen. Ook mensen, die -laat ik maar zeggen- psychisch sterk zijn, zullen tijden van verlatenheid. Het geloof kent altijd bestrijding. Maar in een tijd van psychische nood lopen er nog veel meer dingen door elkaar heen. Zoals je de dingen van het ‘gewone’ leven niet goed op een rijtje kunt krijgen, is het ook met de verhouding met God. Je kunt daar niet goed over denken. Alles is in de war. Het ligt allemaal overhoop. En dan zou het wel eens ô kunnen zijn dat je denkt, dat God oneindig ver weg is, terwijl Hij tóch dicht bij is. Maar daar erváár je niets van. Daarom is het ook zo verward en angstig.

En ik denk, dat de duivel daar graag ook nog eens misbruik van wil maken. Hij werkt er op aan, dat je het zicht op de Heere totaal zult kwijtraken. En opnieuw zeg ik: het helpt dan niet zoveel als we zeggen: “Vertrouw maar op de Heere”. Want dan kun je nu juist niet. Maar het is wel goed om woorden uit de Bijbel tot je door te laten dringen. Studeer er maar in. En dan kom je die mensen in hun verlatenheid tegen. Ze hebben het vreselijk moeilijk. Maar ze róepen tot God. Doe dat óók maar. Ook al ervaar je het niet in je hart. In Psalm 42 wordt dit alles zo mooi verwoord.

En dan blijven er raadsels. Je maakte mee dat iemand zich van het leven beroofde. Vreselijk is dat. Werd zo iemand dan daadwerkelijk door God verlaten? Ik zou dat niet durven zeggen. Psychische nood is immers zo zwaar! En als je het van dichtbij meemaakt, kan het ook in je eigen leven diepe sporen trekken. Dan lijkt alles wat het geloofsleven betreft te worden weggevaagd. Maar we mogen ook bedenken: al vóelen we niets van de Heere en Zijn genade, dan hoeft dat nog niet te betekenen dat Hij er ook niet is.

Ik hoop, dat ik je hiermee wat heb kunnen helpen. Ik besef, dat een bepaalde krampachtige angst (want dat is verlatingsangst toch ook) niet zomaar weggenomen kan worden. Soms is daar ook deskundige hulp voor nodig en gelukkig ook beschikbaar. Misschien blijven we daar ook wel een tijd vatbaar voor. Maar ik hoop ook dat je in zulke tijden toch op de Heere zult zien en Hem zult aanroepen, jùist als je denkt, dat het geen zin heeft. En dat je dan ook naar je vrienden toegaat. Daardoor kun je hopelijk moeilijke momenten doorkomen en er niet in blijven steken.

En bovenal hoop ik, dat je dan ook mag zien op de Heere Jezus, die de diepste verlating aan het kruis heeft meegemaakt. En daarom is Hij in staat, ons te hulp te komen.

Veel sterkte en de zegen van de Heere toegewenst.

Ds. W. Arkeraats

Dit artikel is beantwoord door

Ds. W. Arkeraats

• Geboortedatum:
  09-08-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Hardinxveld Giessendam
• Status:
  Actief

132 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven