Wat was de doorn, die de Heere aan Paulus gegeven had?

Wat was de doorn, die de Heere aan Paulus gegeven had?

Velen zullen de uitdrukking “doorn in het vlees” kennen, zonder goed te weten wat die betekent. Een doorn in het vlees is nog erger dan een doorn in het oog. Wat voor je een doorn in het oog is daar wil je niet naar kijken. Je hebt er een hekel aan. Je ergert je er aan. Maar je kunt leren ermee te leven. Een doorn in het vlees went echter nooit. Doet altijd pijn. Je hebt er elke dag last van. Het zou je veel waard zijn om ervan af te komen. Wie laat graag een splinter in zijn huid zitten? Die moet er zo snel mogelijk uit om niet te gaan ontsteken.

Een doorn in het vlees had de grote apostel en zendeling Paulus. Hij schrijft erover in 2 Korinthe 12:7. Het Griekse woord skolops kan zowel iets kleins als splinter of doorn betekenen als iets groters: paal of kruishout. Vandaar dat ook vertaald kan worden: een kruispaal voor het vlees. Het is in ieder geval een hevig, ondraaglijk, smartelijk lijden. Parallel staat in de tekst: “een engel van de satan, die met vuisten slaat”. Een kwelgeest, die gemene klappen uitdeelt, stompt, mishandelt en dus pijn veroorzaakt.

Veel is gespeculeerd over de vraag wat Paulus bedoelt met “een doorn in het vlees” en met die kwelgeest?  Is het letterlijke, fysieke pijn of psychische nood? Is het een of andere ziekte waarvan dokters of psychiaters de diagnose konden stellen? Leed Paulus aan epilepsie, een oogziekte, een maagzweer, een hartkwaal, hysterie, migraine of ischias? Had hij last van verleidingen op seksueel gebied? Los van de context kom je er niet achter wat die doorn in het vlees is. Het is daarom goed om de hoofdstukken 2 Kor. 11, 12 en 13 in één keer te lezen. Naast de Statenvertaling raad ik je aan de Nieuwe Bijbelvertaling te gebruiken om de rode draad door die hoofdstukken goed op te kunnen pakken. Daarbij zou je de woorden “zwak(heid)” en “kracht(ig)” eens moeten onderstrepen. Want dat zijn de sleutelwoorden.
Verder is het niet precies belangrijk om welke pijn het gaat, maar wat Paulus als de bedoeling van God ziet met die pijn. “Niet de aard van zijn lijden, maar de bedoeling ervan is aan de orde... Niet wat hij had, maar wat hij ermee deed, komt erop aan.” (commentaar F. J. Pop op 2 Korinthe, pag. 363). Ook na indringend gebed (drie maal) wilde Christus zijn gebed niet verhoren door die doorn in het vlees weg te halen. Dit is dus een voorbeeld van niet-verhoorde gebeden uit de Bijbel.

Gods bedoeling met de doorn was om Paulus voortdurend te herinneren dat hij zwak is en dat hij zijn kracht louter vindt in de genade van God. Paulus moet zich nooit gaan beroemen of zich gaan verheffen op zijn bijzondere geestelijke ervaringen. Ook al kan Paulus meedoen met het spel van zijn tegenstanders (schijnapostelen) om te pochen op extatische ervaringen van hoog niveau, hij wil daar zijn kracht niet in zoeken. De doorn houdt hem realistisch met beide benen op de harde werkelijkheid. Paulus moet niet omhoog, maar omlaag. Niet zich verheffen, maar nederig blijven. Hij is nog niet in de gloria, maar nog midden in de strijd. Zolang Paulus op deze aarde leeft en nog niet in het Koninkrijk is, zal de paradox blijven gelden: Als ik zwak ben dán ben ik sterk.

Het onbegrijpelijke geschiedt: Paulus verheugt zich in zijn zwakheid. Zo krijgt hij juist de kracht om apostel te blijven. Waar denkt Paulus aan bij zwakheid en dus bij doorn in het vlees? Aan onderweg bedreigd worden door velerlei gevaren (2 Kor.11:26); slapeloze nachten, honger en dorst, koud en verkleumd zijn (11:27); de zware last van de zorg om de gemeenten (11:28); beledigingen, nood, vervolging en ellende (12:10); tweespalt, jaloezie, woede, gekonkel, geroddel, losbandigheid(12:20v). Enerzijds en allermeest pijn veroorzaakt van binnen uit door gemeenteleden die blijven zondigen. Die het vlees het laten winnen van de Geest. Anderzijds pijn veroorzaakt van buiten af door vervolging door een Gode-vijandige wereld.

Ik moet eerlijk zeggen dat mij die doornen in het vlees niet uitkomen. Die doorn is niet leuk. Aan pijn wen je nooit. Soms stel je vertwijfeld de vraag: Waarom vindt God het nodig om het Zijn volgelingen zo moeilijk te maken? Je ziet vaak pas achteraf het verband tussen de hemelhoge openbaringen en de aardse kwellingen. De eerste reactie is dat je gaat bidden of God die doorn niet weg kan halen. Word je gebed afgewezen dan kun je niet in hoger beroep gaan. Wat een worsteling om aan de geschonken genade (12:9) genoeg te hebben! Te geloven dat je des te beter en krachtiger instrument van Gods heilswerk kunt zijn als je zwak bent. Onze zwakheid is juist een gunstige conditie voor het apostolaat. Hoe zwakker ik ben, des te meer laat ik de kracht van Christus door. Dat staat toch haaks op alle krachtpatserij in politiek en maatschappij?

Moeilijke vragen bestormen je: Waarom laat God het toe aan kwelgeesten om ons te verwonden? Waarom maakt God het voor ons niet plezieriger om in Zijn dienst te staan? Wij kunnen Gods wijs beleid niet doorgronden! Waarom gaat alles niet meer gestroomlijnd in de christelijke gemeenten? Waarom is er zo’n gebrek aan heiliging? Waarom zoveel geharrewar om onbenullige kleine dingen? Waarom krijgt de duivel vrij tegenspel? Waarom maakt die gemene plaaggeest het de kerk zo moeilijk? Waarom zijn er zoveel interne spanningen in de christelijke gemeenten? Zoveel leiderschapscrises? Waarom dat gemeentelid met dat onmogelijke onsympathieke egocentrische gedrag, die overal probeert wiggen te drijven? Waarom loopt in een fijn gezin één kind zo uit de pas en verziekt de sfeer? Waarom wordt die goede dominee zo jong ongeneeslijk ziek? Waarom krijgt die christenzanger problemen met zijn stem? Waarom wordt de spilfiguur van de jeugdvereniging zo geplaagd door migraineaanvallen? Waarom die pijn? Waarom loopt Gods weg voor ons gevoel zo krom?

De grote Paulus heeft daarom zoveel bereikt omdat hij die doorn in het vlees had. Die doorn bewees juist dat hij een ware apostel was, die in het spoor van Jezus Christus ging. Droeg Jezus niet zelfs een doornenkroon?

Ds. L. W. Smelt

Dit artikel is beantwoord door

Ds. L.W. Smelt

• Geboortedatum:
  01-06-1954
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Bodegraven
• Status:
  Inactief

46 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven