Eigenlijk geen huwelijk meer

Ik ben meer dan 10 jaar samen met mijn man. Na een korte verkering zijn we al getrouwd omdat we geen gemeenschap wilden hebben voor het huwelijk. Vrijwel direct kwam ons kind. We hebben op het eerste gezicht een heel rijk leven. Prachtig huis en beide (heel) goede banen. Veel vrienden en familie.

Mijn man heeft de diagnose autismespectrumstoornis (ASS). Hij heeft drie jaar geleden besloten niet meer naast mij te willen slapen. Hij vindt me niet meer aantrekkelijk. We hebben eigenlijk geen huwelijk meer. Scheiden wil hij niet. Want hij ziet de oorzaak bij mij. Als ik weg zou gaan zou hij schuldloos scheiden. Hij heeft veel last van woedeaanvallen waarbij hij mij ook wel eens heeft geslagen. Hij leeft zijn eigen leven en is veel met een hobby buitenshuis bezig. Ondertussen moet ik me wel aan zijn regels houden. Hij bepaalt zelfs hoeveel ik moet eten omdat hij het eten opschept.

Geloven doet hij al jaren niet meer. Gelukkig ik wel, anders was ik al lang gek geworden. We hebben helaas geen kerkelijke gemeente meer en dat wil hij ook niet. Mijn wereldje is enorm klein geworden. Uit angst voor hem laat ik het zo. Niemand weet wat er bij ons thuis gebeurt. Ik schaam me hier heel erg voor.

Mijn vraag: als een partner zijn geloof is kwijtgeraakt, mag je dan scheiden?

Als we getrouwd zijn is scheiden niet Gods bedoeling. Dat verandert niet wanneer er in het huwelijk gewijzigde omstandigheden zich voordoen of wanneer één van beiden of beiden veranderingen vertonen. Het huwelijk is een zaak van trouw door dik en dun. Door voorspoed en tegenspoed. Door gezondheid en ziekte. Tot de dood ons scheidt. Nu uw partner ongelovig is geworden, is scheiden vanwege dat feit dus niet de bedoeling. In 1 Korinthe 7 schrijft de apostel Paulus: “Maar de gehuwden beveel ik -niet ik, maar de Heere- dat een vrouw niet zal scheiden van haar man.” Vervolgens zegt hij (waarbij hij zegt: ik, niet de Heere): als een getrouwde een ongelovige man of vrouw heeft en die bij hem/haar wil blijven, moet er geen scheiding komen. Maar als de ongelovige scheiden wil, laat hij scheiden. Ik kan u dus niet zeggen: scheiden is geoorloofd; doe het maar in uw huwelijk waarin zo weinig van een echt huwelijksleven is overgebleven. En uw man, die er voor zichzelf geen principiële problemen mee zou hoeven hebben, omdat hij niet meer gelooft, wil het niet doen.  

Dat neemt niet weg dat het ook niet kan en mag doorgaan, zoals het nu gaat. Uw man heeft vanuit zijn ASS, zoals u beschrijft, steeds meer autistische gedragingen gekregen die u en uw huwelijk gebracht hebben in een onhoudbare situatie. Hij heeft een brug opgehaald naar nabije omgang, zodoende slaapt u gescheiden. Hij heeft geuit dat hij u niet meer aantrekkelijk vindt en houdt het daarbij, Hij leidt zijn eigen leven en is veel met een hobby buitenshuis bezig, bepaalt allerlei zaken, zelfs hoeveel u eten mag. Hij gelooft al jaren niet meer. Door zijn toedoen is kerkelijk meeleven ook voor u niet meer aan de orde. En er is kennelijk geen ruimte voor tegenspraak. Zorgelijk zijn de woedeaanvallen, waarbij hij u ook wel eens geslagen heeft. U schrijft niet over het kind dat u samen gekregen hebt en dat inmiddels een jaar of tien moet zijn en dat dit alles ook meemaakt. Hier moet wat veranderen. 

U kunt er niet op wachten tot uw man hiervoor gaat zorgen. Vanzelf verandert iemand met autisme niet makkelijk, eerder worden ongezonde gedragingen nog extremer. Hij zou hulp moeten hebben. Want van autisme geldt ook dat het niet te genezen is, maar de juiste hulp kan mensen met autisme helpen om beter te functioneren op school, werk, thuis en in relaties. U moet dus wat doen. 

Allereerst hebt u nodig dat u er minder eenzaam in komt te staan. U hebt veel vrienden en familie, schrijft u. Breng hen op de hoogte van wat u meemaakt. Misschien kost u dat wel wat moeite, omdat uw man op een wat narcistische manier bezig is. Naar buiten toe toont hij een goede kant: werk, hobby’s, wonen, maar binnenhuis toont hij een koude schouder. Maar al zult u niet van ieder begrip en steun krijgen, wel van sommigen.

Ook is het goed om contact met een kerkelijke gemeente te leggen. Verder zou u ook met de huisarts kunnen bespreken wat u tegenkomt. En vervolgens moet u ook naar uw man toe duidelijk maken dat het zo niet verder kan en mag. En dat u hem daarin meevraagt en met hem gesprekken bij de hulpverlening wilt gaan doen. Zou hij dan weer woedeaanvallen krijgen en handtastelijk worden, dan is het tijd om Veilig Thuis in te schakelen. 

Leidt dit alles niet tot verbetering, dan zou het wel eens zo kunnen zijn dat de scheiding die uw man feitelijk wel wil, maar die hij voor de bühne niet zelf wil aanvragen, omdat hij enkel ‘schuldloos’ wil scheiden, door u in gang gezet moet worden. 

Ik zou hopen en bidden dat het niet zover hoeft te komen. De grootste zegen zou zijn dat God voor uw man weer Degene zou worden, Die Hij erkent, dient en van Wiens genade en kracht hij leven mag. En dat hij niet alleen voor God, maar ook voor u weer opengaat. Daar mag u om bidden. Ondertussen moet u nu wel doen wat nu nodig en vereist is.
 
Weet u gesteund en gedragen door God die helpt in nood! God geve dat deze zware tijd een tijd mag zijn, waarin u Hem nader komt dan hiervoor. U schrijft dat u wel geloven mag en dat dit u overeind gehouden heeft. Het blijft gelden: “Welzalig hij, die al zijn kracht en hulp alleen van U verwacht, die kiest de welgebaande wegen... Zij gaan van kracht tot kracht steeds voort...” (Psalm 84).

Ds. A. de Lange