God heeft kerkverband niet verlaten

Binnenkort vergadert het curatorium weer. Als er nieuwe studenten aangenomen worden, danken we de Heere en zeggen we: “De Heere heeft nog naar ons omgezien, hij heeft ons kerkverband niet verlaten”, etcetera. Maar in Rome is nu ook een nieuwe paus. Heeft God dus ook naar de Rooms Katholieke Kerk omgezien en houdt Hij die kerk in stand?

Beste vraagsteller,

Allereerst excuses dat de vraag even is blijven liggen. Het curatorium heeft inmiddels vergaderd (ik neem aan dat je het curatorium van de Gereformeerde Gemeenten bedoelt en niet van de Christelijke Gereformeerde Kerken of een andere kerk) en er zijn drie studenten aangenomen. Overigens stel je een interessante vraag.

Als het gaat om de beantwoording van je vraag, is het belangrijk twee dingen heel goed uit elkaar te houden. Het eerste is het feit dat als een paal boven water staat: God zorgt voor Zijn kinderen en voor Zijn kerk. De hele kerkgeschiedenis laat dit zien. God brengt het Woord naar Zijn kinderen of Zijn kinderen naar het Woord. Na perioden van kerkelijk verval volgen perioden van reformatie en opwekking.

Om het te illustreren een voorbeeld uit de recente geschiedenis. Enver Hoxha, de minister-president van Albanië, riep in 1976 Albanië uit tot het eerste officieel atheïstische land ter wereld en legde dit vast in artikel 37 van de grondwet. Hoxha stierf in 1985. In 1991 bracht Anne van der Bijl het evangelie in een groot stadion in Albanië. Albanië kreeg de Bijbel in de eigen taal, een Bijbel die in 1993 officieel door Anne van der Bijl overhandigd werd. De plechtige uitreiking werd bijgewoond door parlementariërs, ministers en staatssecretarissen, onder wie drie staatssecretarissen van godsdienst: voor moslims, orthodoxen en katholieken. En het evangelie klinkt nog steeds in Albanië, o.a. door het zendingswerk van de Zending Gereformeerde Gemeenten. 

Dat brengt me tot het tweede punt. Hoe doet God dat? In ieder geval door gebruik te maken van mensen en van menselijke instellingen. Neem de verschillende manieren van kerkregering. We kunnen onze presbyteriale structuur het meest Bijbels vinden, maar niemand zal ontkennen dat God ook werkte in de independentische gemeente van John Owen of in de hiërarchisch gestructureerde Angelicaanse kerk, waar J. C. Ryle bisschop was. En dat geldt ook voor de instellingen binnen kerken en kerkverbanden, zoals een curatorium. God wil er zeker gebruik van maken.

Tegelijkertijd is het moeilijk aan te geven wat er nu precies van God is en wat er heel menselijk aan is. Wil je wat meer feitelijke informatie over het curatorium, dan verwijs ik je graag naar de recente podcast van CVandaag over dit onderwerp, waarin ouderling A. A. van der Schans uit Bodegraven het curatorium feitelijk en historisch bespreekt.

Als het gaat om de Rooms-Katholieke Kerk, is het goed om verschil te maken tussen deze kerk als instituut, met leerstellingen waar we Bijbels gezien niet in mee kunnen gaan, en de gelovigen die er ook in díe kerk zijn. God zorgt ook voor hen. Misschien is Hij op meer plekken werkzaam in deze kerk dan wij denken of zien. Mogelijk gebruikt Hij daar zelfs pausen voor. Ook hiervan een illustratie.

Ik was een jaar of vijftien geleden op vakantie in De Eifel (Duitsland) en wij hadden het huis van een Duitser gehuurd, die zelf met vakantie was. De man was kennelijk rooms-katholiek en in zijn boekenkast stond “Jezus van Nazareth”, van de voorganger van paus Franciscus, Jozeph Ratzinger (Benedictus XVI). Dit boek was positief gerecenseerd in “In de Rechte Straat” en ik had die recensie gelezen. Dus ging ik dat boek lezen, wat me, ondanks dat het de Duitse uitgave was, behoorlijk lukte. Later heb ik alle drie de delen in het Nederlands aangeschaft en ik ken verschillende reformatorische leeskringen waar deze boeken gelezen zijn of worden. Het boek is geen officieel rooms-katholiek document, maar, zoals Ratzinger in het voorwoord schrijft, “een uitdrukking van mijn persoonlijk zoeken ‘naar het gelaat van de Heer’ (Psalm 27:8).” Zelf grijp ik er regelmatig naar terug. En wie zal zeggen hoeveel rooms-katholieke gelovigen door dit boek gezegend zijn? 

Samenvattend: laten we vooral niet te klein van God denken. Het is Pinksteren geweest. Jezus kwam om te zoeken en zalig te maken wat verloren was. Hij gaat daarmee door tot de laatste dag. Daarvoor heeft Hij Zijn Geest uitgestort. Die werkt wereldwijd. Die doorbreekt grenzen. Die laat zich niet belemmeren door menselijk gemodder, maar werkt daar soms dwars doorheen. De Geest, die Heere is en levend maakt, kan allerlei middelen gebruiken. Ook pausen en een college van kardinalen. God laat zich niet narekenen. Zoals William Cowper dichtte: “God moves in a mysterious way, His wonders to perform.” 

J. Noordzij