Lieve zoon neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn leven

drs. E.J. (Els) van Dijk | Geen reacties | 24-04-2025| 09:24

Onze thuiswonende zoon van begin 20 is een gevoelige, diepdenkende jongeman. Na de middelbare school is hij gaan studeren. Daar is hij mee gestopt omdat hij geen connectie had met zijn medestudenten. Hij blijft altijd afstand houden. Nu woont hij weer thuis. Het doel is om in september weer een andere studie op te pakken.

Thuis op de boerderij verricht hij werkzaamheden en daar krijgt hij goed voor betaald. Maar we moeten het hem steeds vragen, anders blijft hij tot laat in de ochtend op bed liggen. Wel is hij welwillend genoeg om ons te helpen als er dringende zaken zijn. We hebben heel wat gesprekken met hem gevoerd. Het is echt een goede jongen, maar hij heeft alleen passie voor lezen. Helaas ontbreekt het hem ook aan empathie om zich te verplaatsen in zijn huisgenoten. Andere kinderen in ons gezin krijgen door bovengenoemde situatie minder aandacht.

Eens in de paar maanden barst de bom bij mij. Als ik hem wijs op zijn gedrag dan begrijpt hij mijn boosheid niet. En ik voel dat hij dit oprecht meent. Mijn man en ik praten hier natuurlijk veel over. Gelukkig is mijn man altijd rustig gebleven, in tegenstelling tot mij. Maar de laatste weken zie ik dat mijn man verdrietig wordt dat hij steeds moet vragen of onze zoon de zaken oppakt die niet kunnen blijven liggen. Ik denk nu dat het het beste is om hem tijd en ruimte te geven om tot inzichten te komen. Maar op bed blijven liggen tot 10.30 uur vind ik onacceptabel. Inmiddels hebben we afgesproken dat zijn salaris flink naar beneden wordt bijgesteld, zodat we op dat vlak minder van elkaar hoeven te verwachten.

Als ouders ontvangen wij graag wat handreikingen voor een ieder, zodat het leefbaar blijft. Met een coach die we hadden geconsulteerd had onze zoon geen klik.

Een liefhebbende en biddende moeder.

Geachte mevrouw,

Laat ik beginnen met te zeggen dat ik oprecht geloof dat uw zoon een goede en welwillende jongen is. Prima kerel. Ik begrijp uw bezorgdheid en compassie met hem, maar er moet nu echt wat gebeuren om een einde te maken aan het probleem dat u schetst. 

Uw zoon is begin 20 jaar, maar hij neemt nog steeds niet de verantwoordelijkheid voor zijn leven. Hij lijkt voortdurend externe attributie toe te passen (zo noemen we dat in de psychologie): het ligt altijd aan anderen, aan omstandigheden dat dingen nog niet zo goed lukken in zijn leven. Zijn studie mislukt omdat hij geen connectie heeft met studiegenoten, een coachingstraject loopt vast omdat hij geen klik heeft met zijn begeleider, het lukt niet om op tijd uit zijn bed te komen en hij zie niet waar hij zelf initiatief moet nemen.

Maar wat is zijn eigen aandeel? Wat wil hij zelf? Waar neemt hij verantwoordelijkheid voor? Die jongen wordt geacht volwassen te zijn. Geen werkgever accepteert het als een werknemer een houding ten toon spreidt die uw zoon kenmerkt.

En u bent misschien wel te lief en te begripvol voor hem. Juist omdat het ook zo'n goede jongen is. Maar een zoon van 22 jaar nog uit zijn bed moeten roepen, is geen optie meer.

Dus ik denk echt dat u een serieus, liefdevol, maar ook zakelijk gesprek met hem moet voeren, waarin het volgende aan de orde komt:
-hoe gaat hij vanaf nu zelf verantwoordelijkheid nemen voor de taken en verplichtingen die hij heeft;
-hoe zorgt hij zelf voor een gezond dag- en nachtritme;
-hoe kan hij van betekenis zijn voor de mensen om hem heen (o.a. huisgenoten);
-hoe gaat hij voorkomen dat hem gevraagd wordt zijn bijdrage te leveren in werk en gezin;
-wat heeft hij nodig voor dit alles?

Het lijkt mij goed om een proeftijd af te spreken waarin hij bovengenoemde kan realiseren. Acht weken bijvoorbeeld? En dan weer om de tafel gaan zitten om te evalueren. Lukt het hem om zich volwassen te gedragen en in sommige opzichten dus ook als een volwaardige werknemer?

Voor uzelf is het de uitdaging om te stoppen met bemoederen en alles wat daarbij komt. Voor uw man de zelfbeheersing om niet langer van alles aan jullie zoon te (moeten) vragen. De bal ligt nu bij hem; hij mag laten zien dat hij verantwoordelijkheid kan nemen en regie kan nemen over zijn eigen leven.

En als het boerenleven niet zo bij hem past -hij zit liever met zijn neus in de boeken- ook helemaal prima, maar dan ook open en eerlijk stoppen met een samenwerkingsverband dat niet werkt en dat voornamelijk wederzijdse frustratie opwekt.

Het lijkt mij ook goed om, voordat de proefperiode ingaat (als jullie daarvoor kiezen), af te spreken dat als het hem niet lukt om zelf de regie te nemen, u het thuis wonen niet langer als een optie ziet, aangezien jullie dan met elkaar in de valkuil kunnen stappen om de huidige, onwenselijke situatie in stand te houden.

Aangezien 'vreemde ogen' kunnen dwingen en het ook mijn ervaring is dat andere volwassenen dan je eigen ouders in een bepaalde periode van het leven heel helpend kunnen zijn, lijkt het toch ook goed om in dit proces iemand te zoeken die uw zoon kan begeleiden, maar hij moet daar dan ook bij voorbaat zelf de zin en noodzaak van inzien: wat is zijn leer- en ontwikkelingsdoel en wat is zijn hulpvraag? Hij moet namelijk zelf verder willen komen in zijn ontwikkeling. Als dat niet zo is, vrees ik een nieuw debacle, ook bij bijvoorbeeld een vervolgstudie.

Ik heb het in deze rubriek nog niet eerder gedaan, maar nu doe ik het wel: ik heb ook wel de bereidheid om eventueel begeleidingsgesprekken met uw zoon aan te gaan.

Tact, wijsheid en kracht toegewenst. (En de kunst van het loslaten...)

Vriendelijke groet,
Drs. Els van Dijk

Dit artikel is beantwoord door

drs. E.J. (Els) van Dijk

• Geboortedatum:
  28-01-1956
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

215 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven