Het label van bevindelijkheid

Geachte dominee G. A. Van den Brink. Ds. P. de Vries zegt het volgende in zijn analyse van uw boek: "Zijn benadering is wel heel sterk neogereformeerd." Wat bedoelt hij hier mee en klopt deze conclusie?

Beste vragensteller,

In reactie op de eerdere vraag 'Te weinig bevindelijk' heb ik al iets gezegd over de recensie 'Het evangelie van Gods genade' van collega De Vries. Jij vraagt nu door naar de betekenis van het label ‘neogereformeerd’.
 
We kunnen deze aanduiding in kerkhistorische zin opvatten en dan gaat het over de opbloei van de gereformeerde theologie in de 19e eeuw, dankzij de waardevolle inzet van mensen als A. Kuyper en H. Bavinck. Ds. De Vries zegt er echter in één adem bij dat hij mij juist niet in lijn met beide mannen ziet. Blijkbaar wil De Vries het label niet in kerkhistorische zin zien maar in normatieve zin. Hij gebruikt het als een afkeurend, negatief begrip, als synoniem voor niet-bevindelijk. Want dit schrijft hij: "Het bevindelijke element ging ontbreken bij menige navolger van Kuyper en Bavinck en dat mis ik ook erg als ik het boekje van Van den Brink lees." Ik denk dat De Vries wil zeggen: Van den Brink is wel gereformeerd maar niet bevindelijk.

Nu je tweede deelvraag: klopt dit? Laat ik er drie dingen op zeggen. Allereerst, "Dordt zoals je Dordt niet kende" is een boek over een dogmatisch onderwerp (het aanbod van genade). Dan moet je het niet lezen alsof het stichtelijke lectuur is. Wie een kookboek met Indonesische recepten raadpleegt, moet niet klagen dat hij er de Hollandse pot in mist. Het bevindelijke element geef ik een plaats in preken, niet in dit boek. Dus De Vries zal mijn preken moeten beluisteren als hij iets over het bevindelijke element wil zeggen.
 
Vervolgens, wanneer ben je bevindelijk? Het begrip "bevinding" wordt zo onduidelijk en divers gebruikt, dat je zelden weet wat ermee wordt bedoeld. De Vries zal zichzelf beschouwen als een bevindelijk theoloog, maar er zijn heel wat predikanten in de gereformeerde gezindte die hem dat niet vinden en hem als neogereformeerd zullen omschrijven. Wie heeft er dan gelijk?
 
Ten derde, er is in de gereformeerde gezindte nauwelijks een harder oordeel mogelijk dan een dominee "niet-bevindelijk" te noemen. De constatering dat iemand niet bevindelijk is, klinkt voor velen als een geestelijke ontmaskering: je kunt wel erg je best doen om gereformeerd en Schriftuurlijk te zijn, maar als je niet bevindelijk bent, dan is je lot beslist. Je mag als dominee onverstaanbaar preken, de exegese overslaan, praten met een preektoontje, als mens een vervelende vent zijn, maar zolang je bevindelijk preekt, is het goed. Men zegt dat bevinding is voor dominees wat ‘gevoel’ is voor de musicus. De organist kan een fabelachtige techniek bezitten maar als hij niet ‘vanuit zijn hart’ en ‘met gevoel’ kan spelen, is hij toch niet meer dan een betreurenswaardige miskleun.

Gezien de zware lading die aan de conclusie verbonden wordt of iemand al of niet bevindelijk is, onthoud ik mijzelf van dergelijke oordelen over collega’s. Er zijn in de loop der eeuwen zoveel predikanten als letterknechten veroordeeld en geminacht, die toch rijkere zegen op hun werk hadden dan degenen die zichzelf het stempel gaven van bevindelijkheid.

Kortom, laat je niet onzeker maken door labels die worden geplakt. Sommige predikanten hebben tien talenten, anderen vijf, sommigen twee. Die met twee talenten mist wellicht het talent van bevindelijkheid, maar als hij woekert met de twee talenten die hij heeft gekregen, is hij een goede dienstknecht die zal ingaan in de vreugde van zijn Heere.

Met hartelijke groet,
Ds. G. A. van den Brink 

Dit artikel is beantwoord door

Ds. G.A. van den Brink

• Geboortedatum:
  05-01-1974
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Apeldoorn
• Status:
  Actief

242 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven