Zacharias en de priesterlijke eredienst

Ik mocht op zondagschool een vertelling houden over de aankondiging van de geboorte van Johannes. Nu heb ik daarover wat vragen. Was Zacharias hogepriester? Zo niet, deed hij dan alleen het reukoffer en mocht hij dan niet in het Heilige der Heiligen? In Lukas wordt alleen gesproken over de bediening van het reukoffer, waren er dan ook andere priesters aanwezig om de andere offers te brengen die op Grote Verzoendag gedaan werden? Als Zacharias geen hogepriester was, mocht hij het volk dan wel zegenen?

Beste vragenstell(st)er,

Dit is nog niet eens zo’n makkelijke vraag. Je kunt daar eigenlijk alleen maar een zinvol antwoord op geven wanneer je wat kennis hebt van de Oude Joodse priesterlijke liturgische en religieuze praktijk in de tempeldienst te Jeruzalem, gedurende het tijdperk van de tweede tempel (515 v.C.-70 AD). Wij kunnen in elk geval wel stellen dat Zacharias geen hogepriester was en dus ook geen priesterlijke diensten mocht verrichten in het Heilige der Heiligen. Want daar mocht alleen de hogepriester komen, die dan eenmaal per jaar, op Grote Verzoendag, het bloed van een offerdieren had te sprengen over het deksel van de Ark des Verbonds die zich in de tabernakel, en later in de tempel van Salomo, bevond.

Wij kunnen ervan uitgaan dat de Ark des Verbonds bij het plunderen en brandschatten van Jeruzalem en de eerste tempel door de Babylonische troepen in 586 v.C. verloren is gegaan. En daarom niet meer aanwezig was in het Heilige der Heiligen van de tweede tempel. Bij de tempeldienst in de tweede tempel werd op Grote Verzoendag, in plaats van het bloed van een zondebok, het bloed van een jonge stier, gemengd met dat van een geit, gebruikt. Wat door de hogepriester werd gesprengd in het Heilige der Heiligen en ook op de vier hoornen op de hoeken van het reukofferaltaar in het heilige van de tempel werd aangebracht. Daarna werd dit reukofferaltaar zevenmaal met dit zoenbloed van deze twee offerdieren besprengd, om dit altaar daarmee symbolisch te reinigen.

Zacharias was dus geen hogepriester, maar een priester. Dat wil zeggen, net als alle priesters en hogepriesters en net als Mozes, een Leviet. Dus iemand uit de stam van Levi; de derde zoon van Jakob en Lea (Gen. 29:34). In Luk. 1:5 kunnen wij lezen dat Zacharias een priester was naar de dagorde van Abia. Deze dagorden vertegenwoordigden in de tijd waarin Zacharias leefde toen een reeds meer dan acht eeuwen oude Joodse ordening en traditie, die door David en zijn laatste dagen -dus vlak voordat de eerste tempel door zijn opvolger Salomo zou worden gebouwd- werd ingesteld.(1 Kron. 23:6). Er waren 24 van deze dagorden; verdeeld over drie maal negen, die op hun beurt weer waren afgeleid van de drie zonen van Levi, Gerson, Kehath en Merari en hun nakomelingen (1 Kron. 6:1 en 16).  

Vanwege het verloren gaan van de Ark des Verbonds was dit dagelijkse reukoffer in het heilige van de tweede tempel in feite het voornaamste element van de priesterlijke eredienst geworden. Zoals het offerdier de devotie van het lichaam uitbeeldde, zo verwees het reukoffer naar de devotie van de ziel. Op dit reukofferaltaar mocht uitsluitend wierook worden verbrand, waarvan de reuk zou opstijgen tot God. Deze reuk verwees naar het gebed van het volk en de priesters (Ps. 141:2). Het reukaltaar symboliseerde ook het bestuderen van de Thora, de wet, door de wijzen van Israel.

Het feit dat Zacharias geen hogepriester was ontsloeg hem, wanneer hij de priesterlijke dienst had waar te nemen, niet van de verplichting om het op het tempelplein buiten het heilige wachtende volk namens de Heere te zegenen (Num. 6:21). Hij mocht dit volk niet alleen zegenen, maar hij moest dit dus zelfs doen. Wij weten echter dat hij dit niet kon. En wij weten ook de reden waarom hij dat niet kon (Luk.1:20).

Dit antwoord is nogal lang geworden. Maar, zoals al aan het begin gesteld; jij hebt geen makkelijk vraag. En als je daar een redelijk antwoord op wilt geven vereist dit nader Bijbelonderzoek en uitleg daarover. Maar hopelijk kan dit jou enig inzicht in deze toch wel redelijk ingewikkelde materie geven.

Hartelijke groeten,
Drs. W. H. Hoorn

Dit artikel is beantwoord door

drs. W.H. Hoorn

• Geboortedatum:
  30-01-1959
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Dedemsvaart
• Status:
  Actief

99 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven