De satan is nu (niet) gebonden

Ik heb hier vragen gelezen over het duizendjarig vrederijk. Wijlen ds. Pronk sprak hier over het postchiliasme, waar hij uitlegde dat satan nu gebonden is. Klopt dat wel? Als ik een korte blik werp op de geschiedenis kan ik enkel het tegenovergestelde concluderen. Als ik zie op wat er gebeurd is sinds Christus’ hemelvaart lijkt de satan meer actief dan ooit tevoren. Denk alleen maar aan de enorme vervolgingen van joden en christenen en de vele oorlogen die er geweest zijn. Hoe kunnen postchiliasten dan beweren dat de satan al die tijd gebonden is geweest? Satan lijkt juist overal ongeremd bezig te zijn.

1. Ik neem aan dat vraagsteller niet tevreden is met een simpel antwoord. Dat ds. Marinus Pronk zich al dan niet vergist heeft en dat de satan al dan niet gebonden is. Er is meer aan de hand. Ds. Pronk is één van de velen die over het chiliasme heeft nagedacht en geschreven. Hoe moeten we Openbaring 20 vers 1-6 lezen en wat doen we met wat Johannes op Patmos  mocht zien en heeft doorgegeven? Wat het laatste betreft: we zijn geen neutrale waarnemers die van een vreemd verschijnsel horen en daarover vrijblijvend een mening hebben om dit met anderen te bediscussiëren.  Wat is de boodschap van dit Bijbelgedeelte voor ons?

2. Let er eerst op dat de verschillende visioenen in Openbaring niet een complete geschiedenis van wereld en kerk geven. Het zijn fragmentarische beelden of beschrijvingen van gebeurtenissen die niet steeds in historische volgorde staan. We lezen wel herhaaldelijk: “hierna zag ik of hoorde ik”, maar dat geeft de volgorde aan van wat Johannes mocht waarnemen, niet de volgorde van wat er feitelijk plaats vond.

3. Zo moeten we naar mijn mening ook het duizendjarige rijk bezien. Er zijn hierover grofweg drie verklaringen. Het rijk van duizend jaar ligt of achter ons: heeft al plaatsgevonden, of: het zal nog komen in de toekomst, of: we zitten er middenin, het begon met Christus leven op aarde en duurt tot de finale wederkomst. Voor alle drie verklaringen zijn veel aanhangers en verklaringen te vinden, die elkaar weerspreken en tot verhitte discussies leiden. Voor elk van de drie verklaringen zijn en worden Bijbelteksten en gebeurtenissen uit de geschiedenis van wereld en kerk gegeven, die onderling met elkaar in strijd zijn. In de belijdenissen van de kerk is op dit punt dan ook nooit een beslissing gevallen. Zie bijvoorbeeld Artikel 37 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis.

4. Vanwaar dan toch die grote verschillen in uitleg? Naar mijn mening zijn daarvan minstens twee oorzaken: de beperktheid van het blikveld en de doorwerking van de persoonlijke gevoelens. Om met het laatste te beginnen: sombere, zwaarmoedige mensen zien overal gevaren en bedreigingen en vermoeden duistere krachten achter alles. Je zou bijna zeggen: ze geloven in de satan. Optimisten, opgewekt en blijmoedig aan de andere kant, letten vooral op mooie nieuwe dingen en verwachten verbetering en vooruitgang, ze zien nauwelijks schaduwen van de zonde. De tijd van grote moordenaars van de vorige eeuw: Hitler, Stalin en Mao, is voorbij. Terwijl in onze westerse wereld de problemen van klimaatverandering, milieuverontreiniging en overbevolking ons zorgen baren, bleken tijdens mijn tijd in de zending veel bewoners van Afrika vol verwachting naar de toekomst te kijken: eindelijk, zo hopen en wensen ze, zal voor hen het goede, na corruptie en armoede, ook eens aanbreken.

5. Dat brengt ons meteen ook bij het tweede: het beperkte blikveld. Bijna altijd wordt in de discussie over het duizendjarige rijk alleen de geschiedenis van de westerse wereld als maatstaf gebruikt. Dan gaat het om het goede of slechte van de islam, de kruistochten, het pausdom, de reformatie, de secularisatie, twee wereldoorlogen in Europa, het zendingswerk en de vervolging van Christenen. Vraagsteller noemt daarvan ook enkele, de ongeremde macht van de satan. Maar daarnaast is het toch iets geweldigs dat wat begon met elf aarzelende discipelen is uitgegroeid tot een wereldwijde kerk met drie miljard mensen vandaag. Ik noem dit omdat de verkondiging van het Evangelie van het Koninkrijk aan alle volken als voorwaarde aan het einde voorafgaat, Mattheüs 24:14.

6. De strijd tussen Koning Jezus en de satan is dus wereldwijd met verschillend verloop, op verschillende plaatsen in verschillende tijden. En dan gaat het ook niet om precies tien eeuwen, 2 Petrus 3:8. Zelfs in het leven van een enkel mens kan de strijd per dag wisselen. Gisteren onder de verleidende macht van de boze, vandaag de blijde erkenning van Koning Jezus.

7. Hiermee kom ik terug op het aan het begin genoemde: we zijn geen onpartijdige spectators van een strijd tussen goed en kwaad, tussen licht en duisternis, tussen God en de duivel. Wat is onze eigen plaats en houding? Maakt het verschil uit of we leven na, in of vóór het duizendjarige rijk? Moeten we andere accenten leggen in het geloof en vertrouwen? Ik zie dat niet; ds. Pronk of andere uitleggers kunnen geen verschillend Evangelie brengen. Wat nodig blijft is volharding, vertrouwen en het getuigenis van Jezus. De eigenschappen van de erfgenamen van het Rijk van God lezen we in Openbaring 20 vers 4.
We belijden niet alleen dat Gods Koninkrijk komt, we moeten er ook om bidden, Mattheüs 6:10.

Ds. J. J. Tigchelaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. Tigchelaar

• Geboortedatum:
  05-12-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Putten
• Status:
  Actief

130 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven