Vraag
We betrappen onze dochter van 10 regelmatig op een leugen. Van heel klein (aan vriendinnen vertellen dat oma een jurkje gemaakt heeft, terwijl ze heel goed weet dat we die gisteren samen kochten), tot wat groter: koekjes pakken en zeggen dat je het echt niet gedaan hebt, tot het tegendeel blijkt. Twee vragen:
1. Kan dit een (leeftijds)fase zijn? Ik weet dan onze kinderen in zonden ontvangen en geboren zijn, dus niet zondeloos zijn. Toch valt zij hierin negatief op t.o.v. haar jongere zusjes. We maken ons bijna zorgen, zo vaak betrappen we haar.
2. Hoe te reageren? Boos? Teleurgesteld? Straf? Samen bidden? Wij hebben alles geprobeerd, ook doorgevraagd waarom ze het toch doet, enz. Het komt niet echt tot een antwoord of blijvend schuldbesef.
We hopen dat iemand ons kan adviseren, waarvoor alvast hartelijk dank!
Antwoord
We zijn het er samen over eens: we mogen niet liegen. Allereerst omdat de Heere ons geboden heeft de waarheid te spreken en niet te liegen. Ook in de samenleving is liegen verboden. Het spreekwoord zegt: eerlijk duurt het langst. We weten echter wel dat in veel situaties niet de waarheid gesproken. Er is veel leugen en bedrog en er worden veel halve waarheden verkondigd. De oorzaak heeft u al aangegeven: we zijn allen mensen, die in zonden ontvangen en geboren zijn. Niemand van ons, zowel volwassenen als kinderen, is zondeloos. U voedt uw kind op en beijvert u als opvoeder, opdat uw kind zich goed gedraagt en de waarheid spreekt. Dat vraagt de Heere van ons. Dat hoort zo.
Maar tussen wéten hoe het moet en het dóen is een groot verschil. In deze beantwoording beperk ik me tot de leeftijdscategorie van uw dochter: zo rond het tiende jaar. Het maakt namelijk nog wel verschil of een kind 4, 10 of 14 jaar oud is.
U zegt dat uw dochter van tien regelmatig liegt. Gelukkig schrijft u niet dat ze altijd liegt! De voorbeelden die u noemt zijn heel concreet en duidelijk. U schrijft dat u ook doorvraagt. Dat is een juiste weg om wellicht achter de oorzaak te komen.
Een kind liegt nooit zomaar, niet zonder reden. Dus dan wil je als ouders weten waarom ze de waarheid niet spreekt. Wil uw dochter wat meer aandacht? Is uw dochter bang voor straf? Begrijpt uw dochter de situatie wel altijd? Schaamt uw dochter zich soms ergens voor? Even een opmerking: Als u uw dochter allerlei vragen stelt, is het beter om dat niet te doen waar anderen bij zijn. Dat werkt het volhouden van leugens in de hand. Onder vier ogen is de beste en veiligste manier.
Aan de hand van de enkele voorbeelden die u noemde probeer ik even met u mee te denken:
In het voorval van het jurkje kunt u heel concreet zeggen: “Je zegt, dat je jurkje door oma gemaakt is, maar we hebben het gisteren samen gekocht. Wat bedoel je? Ik begrijp je niet.” Het andere voorbeeld gaat over koekjes. Ook hier kunt u concreet aangeven wat er is. “Ik mis koekjes uit de trommel. Dat vind ik erg jammer. Als je vraagt om een koekje, geef ik je die wel. Dat is eerlijk.”
Blijft u vooral rustig en constateer de feiten. Als u zeker weet dat uw dochter heeft gelogen, vraag het dan niet, maar constateer het. Een vraag lokt een leugen uit. Het is beter de leugen vast te stellen en daarna aan uw kind voor te leggen hoe het verkeerde opgelost moet worden. Weet het een oplossing? Geef dan een compliment en voer de oplossing ook uit. Wat soms kan helpen is om uw kind vooraf een belofte te laten doen om eerlijk op uw vragen te antwoorden.
Opvoeders moeten daarbij wel het goede voorbeeld geven. Kinderen maken de opmerking nog wel eens: “Mama, u heeft het beloofd, maar u doet het niet.” Beloven en niet doen kan een vorm van liegen zijn. Het vereist van u als opvoeder dat u duidelijk beargumenteert waarom iets niet doorgaat. Met het uitspreken van een halve waarheid of een leugentje om bestwil zijn we beslist geen voorbeeld voor onze kinderen. Het is verder van belang consequent te zijn.
Enkele opmerkingen:
-Bedenk dat het verwoorden van het feit -de leugen- en het corrigeren van gedrag met woorden voor uw kind al een straf betekenen.
-Houd eens een tijdje bij hoe vaak het liegen voorkomt. Kijk dan of het op termijn vermindert, als u steeds uw kind op het concrete feit gewezen hebt.
-Zorg voor een omgeving die niet uitlokt tot liegen.
-Soms verdwijnen dit soort problemen vanzelf bij het ouder worden.
-Blijft het probleem bestaan of wordt het erger, dan kunt u beter in gesprek gaan met een iemand uit de hulpverlening.
In deze bespreking heb ik me met name gericht op tienjarigen. Ik wil nu terug naar de eerste regels die ik schreef. Uw dochter, u en wij zijn geen zondeloze schepselen. Uw dochter bidt elke avond om vergeving van haar zonden, om Jezus’ wil. Die vergeving is voor uw dochter en voor ons als opvoeders onmisbaar.
N. J. Teerds
Dit artikel is beantwoord door
N.J. Teerds
- Geboortedatum:24-09-1944
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerde Gemeenten
- Woon/standplaats:Hendrik Ido Ambacht
- Status:Actief
Bijzonderheden:
ouderling; docent
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
- Kijk heel kritisch naar je eigen gedag en dat van je partner. Hoe snel maak je zelf een 'leugentje om bestwil'? Opvoeden is voorleven, ook de negatieve kant op!
- Zorg voor een sfeer thuis van transparantie waarin letterlijk alles bespreekbaar is. Die veiligheid kan er voor gaan zorgen dat liegen verdwijnt of in ieder geval minder wordt
- Accepteer dat liegen soms gebeurt en zorg ervoor dat je kind de veiligheid heeft om in de fout te gaan. Zijn we er als ouders zelf altijd vrij van?
Dat is wat anders dan de leugen zelf accepteren trouwens!
Een voorbeeld: een paar jaar geleden had onze oudste dochter een feestje en zou een vriendin blijven slapen. Die vriendin was niet vies van teveel alcohol en dat wisten we. Natuurlijk was onze dochter er vervolgens ook niet vreemd van.
We hadden als grens gesteld dat het meisje mocht blijven slapen maar dat we teveel drank op niet zouden accepteren.
Maar het gebeurde toch, en de te grote hoeveelheid alcohol werd in het toilet onvrijwillig weer uitgeworpen. Schuldbewust hebben de dames vervolgens alles geprobeerd om de sporen uit te wissen. Maar zo'n geur laat zich niet zo snel verdrijven.
De volgende dag biechtte mijn dochter eerlijk op dat het mis was gegaan. Blij waren we daar op dat moment natuurlijk niet mee en dat hebben we ook besproken.
Toen haar vriendin een tijdje later weer wilde komen logeren hebben we hen gezegd dat dat goed was, maar dat de vriendin dan wel een fles WC-eend moest meenemen..
Begrijp je? Zo'n houding van tolerantie, het besef dat je zelf ook jong bent geweest en fouten hebt gemaakt, kan echt helpen een open sfeer te creëren!
Hier 5 kinderen in huis, volwassen leeftijd, tieners en een kleuter.
Achter elk gedrag van ons en onze kinderen zit een behoefte. Het kan helpend zijn om die helder te hebben en van daaruit te communiceren. Zowel vanuit je eigen behoefte als die van je kind. Wanneer zoiets hier speelt, probeer ik eerst het kind te horen in zijn/haar verhaal. Soms voelt een kind hier zich niet zo fijn en weet dat als het om een koekje vraagt, het niet krijgt omdat we bijv bijna gaan eten. Omdat het wel iets fijner wil voelen en dat lukt door een koekje te eten, zal het dat koekje pakken zonder te vragen. Wanneer we daarover gesproken hebben zonder oordeel, kan ik uitspreken dat ik behoefte heb aan eerlijkheid en vertrouwen. En kunnen we samen kijken naar wat hij/zij nodig heeft.
Opvoeden houdt voor mij ook in om te leren over gevoelens, emoties en behoeften.
Dit heb ik zelf niet meegekregen van huis uit. Daardoor was het nodig dat ik eerst mezelf leerde horen in gevoelens en behoeften.
Als je het leuk vindt om daar meer over te lezen, dan kun je m'n blog lezen.
www.luisterendcommuniceren.blogspot.com
Hartelijke groet!
