Nare seksuele ervaring met familielid

Op jonge leeftijd heb ik te maken gehad met een nare seksuele ervaring met een familielid. Dit heeft meerdere keren plaatsgevonden en ervaarde ik destijds niet als vervelend, alhoewel ik wel besefte dat het ‘ons geheim’ was. In de jaren daarna heb ik nogmaals te maken gekregen met negatieve ervaringen op dit gebied, eenmaal door een buitenstaander en eenmaal door een bekende. Tijdens mijn verkeringstijd merkte ik hier de gevolgen van, en die waren/zijn groot.

Ik ben nu begin 20 en heb al een tijd hulp voor deze gebeurtenissen. Onder andere dankzij EMDR is de ‘lading’ er grotendeels vanaf. Toch blijf ik last houden van spanning, verstijving, angst- en paniekgevoelens rondom intimiteit. Ik merk dat ik -en mijn vriend- hier last van hebben en dat er zeker vooruitgang is, maar dat het ook beladen blijft. Nu weet ik niet goed of ik hier nog meer hulp voor moet zoeken, of dat dit gewoon een kwestie is van tijd. Ik zou graag willen weten of het normaal is dat na therapie en verwerking dit lastig blijft.

Eenmaal heb ik hierover gesproken met hem. Hij heeft zijn excuus aangeboden, maar vervolgens is hij hier nooit meer op teruggekomen. Voor mij voelt het nog steeds als iets dat tussen ons in staat en ergens ben ik boos op hem. Met het oog op de toekomst, en vraagstukken die dichterbij komen, loop ik hier vaker tegen aan. Moet ik het gesprek aangaan? Wat moet ik dan zeggen? En wat moeten we tegen mijn ouders zeggen (ze weten het wel, maar hebben hier nooit op doorgevraagd)? Kortom... is zoiets kleins het waard om zoveel aandacht te krijgen? Maak ik het niet te groot?

Dag vragenstelster,
 
Bedankt voor je vraag. Wat naar dat je dit hebt meegemaakt en ook de gevolgen die het heeft. EMDR kan inderdaad helpen de lading er vanaf te halen. Om je daarna comfortabel te gaan voelen bij intimiteit, is vaak nog een andere weg. Niets is een kwestie van tijd op zichzelf. Het gaat erom wat je doet in en met die tijd. Ik deel je vraag even in tweeën. 

Je schrijft in je eerste deel van je vraag dat je graag wilt weten of het normaal is dat, na therapie en verwerking, het lastig blijft om je prettig te voelen bij intimiteit. Dat in plaats van wat je nu ervaart, er namelijk spanning, verstijving en angst- en paniekgevoelens zijn. Dat is vervelend, want je hoofd kan zeggen: Ik wil mijzelf hier ontspannen aan kunnen overgeven, voor mezelf en onze relatie. Je lijf doet als het ware niet mee. Ik kan je vraag niet goed beantwoorden. Zijn dit restverschijnselen die ‘normaal’ zijn of laat het nog zien dat de impact en gevolgen van deze nare seksuele ervaringen nog te weinig een plek en begrip heeft gekregen? Ik heb de indruk dat dit laatste weleens het geval kan zijn.
 
Je omschrijft de ervaring met dat familielid als naar en als destijds niet als vervelend. Toch heeft deze, waarschijnlijk eerste kennismaking met seksuele opwinding van een man, je gevormd. De ervaring hoef je niet heel bewust als vervelend te hebben ervaren. Toch is de introductie van seksuele aanrakingen, aangeraakt worden of moeten aanraken, op een leeftijd waarop je daar totaal nog niet aan toe bent, altijd beschadigend. Onbewust voel je dat dit een geheim is. Mensen die seksueel misbruikt zijn, hebben vaak moeite met het aangaan van intieme relaties. Ergens is er de ervaring dat iemand ongevraagd gebruik van je maakt zonder dat je toestemming hebt gegeven. Hoe kun je dan iemand vertrouwen? Als dit zich later ook nog eens herhaalt, kan je weleens denken dat je lichaam een object is voor mannen om ermee te doen wat ze willen. Soms houden slachtoffers het geheim, omdat ze het leven van de dader niet willen verwoesten. Het is een ervaring die je niet kunt begrijpen, omdat je nog veel te jong ben en toch is het indringend in je psyche. De ervaring wordt in je lichaam ook opgeslagen. Er ontstaat een koppeling tussen ‘aanraking’ en ‘angst, spanning en geheimen’ in ongelijkwaardigheid. Het is belangrijk deze kennis te hebben. Te weten wat de impact is. Te weten wat seksueel misbruik doet. Woorden kunnen geven aan wat je als kind niet kon zeggen. Seksueel misbruik neemt je onschuld weg. Dat laat je huidige boosheid op hem ook zien. De boosheid over wat hij je aan heeft gedaan. Gevolgen van een paar keer seksuele ervaringen, waar hij waarschijnlijk klaar kwam of zichzelf bevredigde. De basis van veiligheid is weg, terwijl veiligheid de basis is om de wereld te ontdekken. 
 
Wat ik nog weleens tegenkom is een desintegratie van je hoofd (denken en opvattingen) en je hart (lijf en emoties). Die splitsing is functioneel ten tijde van het misbruikt worden. Je lijf kan autonoom reageren op de handeling, maar je ervaart er geen fijne maar nare gevoelens bij, die binnen in jezelf opsluit. (Vandaar dat je kan schrijven dat je het niet als vervelend hebt ervaren terwijl je er nu zoveel nare gevolgen van hebt.) Later, bij het aangaan van intimiteit, reageert je lichaam nog alsof het in het misbruik ‘zit’. Wat heel vervelend kan voelen, omdat je dat niet wilt bij je vriend, die van je houdt. Toch gebeurt het onwillekeurig. Het is belangrijk om deze reactie niet af te keuren of te bestrijden, maar er heel lief voor te zijn. Te accepteren en begrijpen wat er gebeurt en hoe dat ontstaan is. Want als je boos wordt op angst, word je banger. Ik noem het weleens een abc-tje. Acceptatie, begrip en compassie. Als jij je schaamt voor -of schuldig voelt over- deze reactie of bang bent dat dit nooit over gaat, zal de reactie juist sterker worden. Het gaat hier om het heroveren van het terrein van gelijkwaardige intimiteit. Het ontkoppelen van intieme handelingen aan schuld, schaamte en geheimen. En daarna het leren koppelen van intimiteit aan liefde, veiligheid en gelijkwaardigheid. Seksueel misbruik gebeurt met je lichaam, vandaar dat je lichaam ook de gevolgen laat zien. Luister als het ware naar het verhaal van je lichaam. Seksueel misbruik gaat gepaard met ongelijkwaardigheid, dwang, angst, geheimen, verbijstering. Seks is daarmee geen fijn iets meer, maar je hebt geleerd dat het naar en angstig is. Dit begrijpen en kunnen herkennen is essentieel. Anders ga je jezelf nog meer dwang opleggen, terwijl juist dwang je zo beschadigd heeft. Neem de tijd voor intimiteit, als je verstijving voelt, pauzeer, bespreek het, deel je gevoelens met elkaar over dat dit gebeurt, zodat de liefde ook de verstijvingsreactie bereikt. Samen komen jullie er dan wel. Probeer het niet alleen. Intimiteit is geen plicht, maar een gift.
 
Wat betreft het tweede deel van je vraag, over de relatie met dat familielid in het nu. Ik snap je neiging om hem te willen bannen en het contact met hem te verwijderen. Ware het niet dat dit mogelijk gevolgen heeft die je ook niet wilt. Zoals onbegrip van je omgeving, terwijl je hen mogelijk niet de reden wil vertellen. Je komt dan vast te zitten in een dilemma. De weg uit deze dilemma’s is vaak om de pijn of angst van het hart beter te begrijpen.

Dat zit in de woorden “boos” en “teleurgesteld”. Het voelt dat jij beschadigd wordt, maar als je het over de schade wilt hebben, het bij excuses blijft. Het gesprek en daarmee de erkenning wordt vermeden of genegeerd. Het voelt voor jou mogelijk nog steeds dat het er niet mag zijn en dat je het zelf maar moet uitzoeken. Nu schrijf je dat je ‘ergens boos’ bent. De boosheid is mogelijk niet echt toegestaan. De teleurstelling is ook in de reactie van je ouders. “Waarom wordt er niet meer naar gevraagd?” Juist die passieve ontkenning van je omgeving, maakt het vaak zo moeilijk om verder je weg hierin te vinden. Mogelijk is dit onwetendheid van hem en je ouders. Dat ze niet weten wat de impact en gevolgen op jou en je toekomstige man zijn. Overigens verontschuldig ik onwetendheid niet. Ik heb de opvatting dat we alles moeten doen wat we kunnen om wel te weten. Maar het zou kunnen betekenen dat dit verteld moet worden. Dat je vertelt wat het met je doet dat er niet op doorgevraagd is. Dat je vertelt dat seksueel misbruik de intimiteit opeens complex en ingewikkeld maakt. Dat veiligheid niet meer vanzelfsprekend is. Dat je zegt dat je meeleven en erkenning nodig hebt. Dat je ouders je aankijken en oprecht kunnen zeggen: “Wat moet je je rot hebben gevoeld, wat is dit erg dat je dit hebt meegemaakt, vertel...” Dat herstelt vertrouwen, omdat je voelt en merkt dat ze wel geven om jouw pijn.
 
Mogelijk geldt datzelfde voor de dader. Hij lijkt verder te leven en jij zit met de brokstukken. Dat lijkt zo, want het is zelden zo, de schuld en schaamte van incestdaders kan hen een leven lang achtervolgen. Zij weten vaak ook niet hoe ze een gesprek hierover moeten aangaan of voeren.

De neiging hem liever niet meer te willen zien, laat zien dat het nog niet oké is tussen jou en hem. Dat jij nog een probleem hebt met hem. Het is aan jou om daarvoor op te komen en daarover de verbinding aan te gaan. Zodat anderen weten en beseffen dat jij er ook bent! Maar ook voor je vriend en toekomstige man. Hij is indirect ook slachtoffer van wat jou aangedaan is, want jullie worden samen één. Jouw pijn kan ook zijn pijn zijn en andersom. Het moeilijke van dit gesprek aangaan is dat je bang kunt zijn dat het niets verandert of oplevert. Dat het alsnog ontkend wordt of je niet echt goed kunt uitleggen wat je nu precies bedoelt. Je zult voor jezelf helder moeten hebben wat jij nog te zeggen hebt en wat jij nog wilt. Wat jij nodig hebt van je ouders en broer en dat je de woorden hebt om uit te kunnen leggen wat jij voelt. Ook dat er verder over gezwegen wordt. Zwijgen doet vaak het meeste zeer. Wat moet je dan zeggen? Laat je hart spreken. Als je die vragen hebt maak ik daar vooral uit op dat je het spannend en eng vindt. De vraag is: “Welke onveiligheid ervaar je nog?” Begin daar maar, om dat te delen. 
 
Je laatste twee vragen duiden mogelijk op het minimaliseren van pijn of angst. Slachtoffers die zeggen dat ze geen recht hebben van klagen, omdat het veel erger kan, stoppen eigenlijk weg wat de gebeurtenissen uit het verleden nog met hen doen. Denken dat er niet veel is gebeurd, werkt niet zo bij nare seksuele ervaringen. Want nare seksuele ervaringen verwonden, hoe dan ook, iets heel teers diep van binnen. Het gaat niet om de kwantiteit, maar om de impact en daarmee kwaliteit van wat er is gebeurd. Of dat klein of groot is doet er niet toe. Het gaat erom wat het heeft gedaan.

Een ander onnozel adagium is dat je het verleden achter je moet laten. Dit terwijl het verleden nog volop in het heden aanwezig is. Daarmee kan je juist je verleden geen verleden laten zijn. Je komt niet tot acceptatie van wat er is gebeurd en wat er nu nog van aanwezig is. Je mag echt nog vragen om aandacht voor de impact van wat er gebeurd is. Juist om te voorkomen dat er onderhuids wrok en bitterheid gaat groeien. Vraag om die ruimte! Dat is moeilijk, omdat slachtoffers gewend zijn geraakt dat anderen bepalen en je leert zwijgen als je geheimen hebt. Daarmee roept ruimte vragen altijd angst op. Maar dit is een angst waar moed zich kan betonen. Je hebt ook weinig te verliezen trouwens. Als jij niet spreekt zullen anderen het waarschijnlijk ook niet doen. 
 
Het is niet klein dat er niet meer (en niet meer) over gesproken wordt! Daarmee wordt een flink deel van iets, wat enorme impact heeft gehad op jou, genegeerd. Zwijgen dreunt vaak diep door. Al was er maar een paar keer over gesproken. Hadden ze maar gezegd: “We vragen ons weleens af hoe het nu is, maar we durven er niet over te beginnen, waar heb jij behoefte aan?” Een zwijgcultuur moet doorbroken worden, maar ik kan me goed voorstellen dat dit geen dankbare taak voor je is. Dat is vaak het meest moedige van incestslachtoffers in incestgezinnen, het doorbreken van de stilte. 
 
Soms wordt de tegenstelling gemaakt dat je niet moet gaan graven in je verleden en dat verleden laten rusten. Die ideeën hebben een schijn van wijsheid, maar zijn misleidend. Het gaat er namelijk om dat je onder ogen komt wat er gebeurd is, wat dit teweegbrengt, zodat jij kunt gaan kiezen hoe je daar verder mee om wilt gaan. Dat is de vrijheid, dat je verleden er mag zijn en dat God ook God mag zijn over je verleden en jij vrij kan zijn om lief te hebben.

Groet,
Wilbert Weerd

Dit artikel is beantwoord door

W.E. (Wilbert) Weerd

• Geboortedatum:
  01-10-1985
• Kerkelijke gezindte:
  Evangelische Gemeente
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

70 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven