Vraag
Wij zijn ouders van op dit moment vier kinderen, de oudste is bijna 10. Met de oudste twee (meisje van 9 en jongen van 7) zijn we al een tijdje geleden begonnen met seksuele opvoeding. Wat is ongesteld zijn? Hoe komt de baby uit mama’s buik? Maar ook de ‘technische’ kant van het hebben van gemeenschap hebben we (onder andere met behulp van een boekje) verteld. Verder zijn we ons ervan bewust dat de seksuele opvoeding nog meer loopt via de praktijk van alledag, dan via boekjes, en gelukkig is er een open houding en sfeer bij alle partijen, waardoor dit tot nu toe naar tevredenheid en in veiligheid verloopt.
Nu onze vraag. We voelen dat er een kantelpunt nadert: de puberteit staat, bij de oudste, voor de deur. En de seksuele opvoeding voelt/is niet af. We hebben het tot nu toe namelijk nog niet gehad over de emotionele aspecten van de seksualiteit. Natuurlijk zien ze ons knuffelen, waarbij we het soms ondertitelen door te zeggen: dat vinden we fijn, we vinden elkaar zó lief. En natuurlijk wordt er bij de ‘technische’ uitleg verteld dat het een fijn gevoel geeft bij papa en mama, enz. Maar we willen ze zoveel meer meegeven. Denk aan: hoe geef je als meisje je grenzen aan? We willen meegeven dat een meisje haar eigen van God gekregen lichaam moet respecteren en dus niet moet weggeven aan een jongen. We willen meegeven dat bepaalde kleding bij jongens gevoelens kan opwekken. We willen meegeven dat jongens vaak de seksualiteit op een andere manier beleven dan meisjes.
En onze zoon ter zijner tijd evengoed: meegeven dat hij seksuele verlangens zal krijgen, wat heel normaal en natuurlijk en ingeschapen is. Hoe je zulke verlangens moet kanaliseren. Hoe je respectvol met een meisje hoort om te gaan. Enz. (We generaliseren de verschillen tussen jongens en meisjes nu een beetje, maar het gaat om het beeld.)
Dan nu alle vragen waar wij tegenaan lopen: wanneer begin je over zulke dingen? Terloops of in een gesprek? Hoe benoem je dit? Hoe weet je dat het kind aan deze informatie toe is? Met technische aspecten kan je je min of meer laten leiden door de interesse van het kind zelf, maar voor deze wat teerdere aspecten?
Kan je ook te vroeg hierover beginnen? Onze dochter nu is echt nog een kind met playmobil, steppen, echt argeloos ten top. Voelt écht nog te vroeg, ze zal het niet snappen. Tegelijkertijd ben ik bang dat tegen de tijd dat wij denken: ja.., nu gaat ze het snappen, het te laat is, omdat ze (1) dan met haar ogen zal rollen en zuchten: “Mam..., please...” - er dus geen openheid meer is en (2) ze via kinderen op school al het een en ander gehoord zal hebben, terwijl we het haar zo graag in liefde en vertrouwen zelf vertellen. Maar hoe, wat en wanneer, en in hoeverre die gevoelens enz. benoemd moeten worden?
Wij vinden het moeilijk en kunnen het antwoord tot nu toe niet vinden in opvoedboekjes (zoals “Blozen mag”, bijvoorbeeld). Dus we hopen dat er hier iemand is die ons kan helpen!
Antwoord
Wat fijn dat je al zoveel hebt kunnen vertellen en dat dat naar tevredenheid en in veiligheid verlopen is. Ook mooi dat jullie voor je kinderen identificatiefiguren zijn. Ze zien hoe jullie met elkaar omgaan en van goede voorbeelden leren ze het meest!
Naast jouw seksuele opvoeding wordt er wellicht op school ook over dat onderwerp gesproken. Wordt de methode “Wonderlijk gemaakt” gebruikt? De kinderen krijgen daarin ook veel mee over de diverse onderwerpen in de seksuele opvoeding, zoals het aangeven van grenzen.
Maar hoe moet het verder als de kinderen ouder worden, als ze in de puberteit komen? Niet alleen het lichaam verandert, maar ze krijgen ook seksuele gevoelens. Het hangt natuurlijk van het kind af, wanneer dat gaat gebeuren. Er zijn grote verschillen tussen jongens onderling en meisjes onderling. In ieder geval begint de puberteit bij meisjes eerder dan bij jongens, zo rond het 12e, 13e jaar.
Je dochter is nog geen tien jaar en als ik lees wat je over haar schrijft, is ze nog niet bezig met de emotionele kant van de seksualiteit. Omdat je al zoveel verteld hebt, jullie verhouding open is en de sfeer veilig, kan ik me goed voorstellen, dat ze eventuele vragen op dit gebied zeker zal durven stellen. Daar is al veel mee gewonnen. Ook zal het zo zijn dat je over alle onderwerpen gesproken hebt, maar dat het gesprek over seksualiteit gewoon doorgaat. Dat stopt niet. In de gebeurtenissen van elke dag is er altijd aanleiding genoeg om het gesprek verder te voeren. Herhaling kan geen kwaad en een stapje verder gaan ook niet. Dat gebeurt dan op een laagdrempelige wijze, passend bij de leef- en denkwereld van je dochter. Want ik denk dat je je dochter goed kent. Je zult de tekenen van de komende puberteit niet voorbijzien en in het prille begin daarvan voortborduren op wat je vertelde. Dat is de beste en meest natuurlijke wijze.
Het kan zijn, dat niet alle onderwerpen die je hier naar voren brengt (over grenzen aangeven, het lichaam respecteren, bepaalde kleding die gevoelens opwekt, het kanaliseren van verlangens, het respectvol omgaan met elkaar) ‘vanzelf’ aan bod komen. Probeer dat dan doelbewust aan de orde te stellen. Soms gaat dat het beste als je de interesse van je puberdochter of puberzoon weet op te wekken door middel van een artikel in kranten, tijdschriften, enz. Daar praat je dan samen over en je kunt zo meegeven wat je waardevol vindt.
Het is aan te bevelen om je voor te bereiden op de gesprekken die nog gevoerd moeten worden en daarom het een en ander te lezen over de puberteit en wat daarbij komt kijken. Hoewel je schrijft, dat je geen antwoorden op je vragen kon vinden in “Blozen mag”, zie ik in hoofdstuk 7 tot en met 9 toch wel heel mooie en behartenswaardige dingen staan.
Verder kan ik je het derde deel van het Handboek Christelijke Opvoeding onder redactie van dr. J. Stolk -“De opvoeding van pubers en jongeren”- van harte aanbevelen (zie uitgeverij Den Hertog).
Mw. A. Teerds-Gertenbach
Dit artikel is beantwoord door
A. Teerds-Gertenbach
- Geboortedatum:29-01-1951
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerde Gemeenten
- Woon/standplaats:Hendrik-Ido-Ambacht
- Status:Actief
