Vraag
Waarom klagen wij als reformatorische gezindte zo vaak op de gevaren vanuit de evangelische richting? Wij nemen toch ook de dwalingen van de Katholieke Kerk over? Denk dan bijvoorbeeld aan voorzang, de twee sacramenten, terwijl de Bijbel zelf niet eens het woord sacrament gebruikt, enz.
Antwoord
Dag vragensteller,
Je stelt een interessante vraag. Mag ik eerst even laten zien waar je in je vraag van uitgaat? Als eerste ga je ervan uit dat er in de gereformeerde gezindte vaak wordt geklaagd over de gevaren van de evangelischen. Is dat zo? Het ligt er denk ik aan in welk deel van de gezindte je je bevindt. Toch kan ik me dit wel voorstellen. Regelmatig klinken vanaf veel van onze kansels waarschuwingen tegen evangelische invloeden. De laatste tijd is de invloed van ‘evangelische’ liederen volop in de belangstelling. Oké, laten we er voor het gemak even van uitgaan dat je hierin gelijk hebt. Vervolgens meen je te kunnen zeggen dat wij als gereformeerde gezindte ‘dwalingen’ vanuit de Rooms-katholieke Kerk overnemen. Ik fronste even mijn wenkbrauwen toen ik je vraag las. Vooral vanwege de voorbeelden die je gebruikt: voorzang, twee sacramenten, enz. Dat “enz.” zou moeten aangeven dat er nog meer Rooms-katholieke dwalingen onder ons voorkomen. Dan zou ik graag willen weten welke! Ik zou nu van alles kunnen schrijven over Roomse invloeden in de gereformeerde gezindte – een onderwerp apart. Maar je vraag heeft volgens mij een ander doel. Je vraagt eigenlijk hoe we om moeten gaan met stromingen die anders denken dan ‘wij’.
Even los van jouw voorbeelden van dwalingen is het ontzettend belangrijk dat de kerk diverse ‘fronten’ in het oog houdt. Kijk, er waaien allerlei verkeerde denkbeelden rond. Door de ramen van de media waaien ze heel makkelijk de kerk binnen. Algemene verzoening, beperking van het aanbod van genade, ontkenning van een historische zondeval, een onbijbelse visie op het verbond met baptisme tot gevolg, het terugkeren naar de Joodse feesten, verheerlijking van een Bijbelvertaling, verabsolutering van de eigen traditie, ontkenning van de eeuwige straf, verbondsautomatisme. En ga zo maar door! Het gevaar is daarom enorm groot dat we mensen zijn “die als de vloed bewogen en omgevoerd worden met allen wind der leer, door de bedriegerij der mensen, door arglistigheid om listig tot dwaling te brengen” (Efeze 4:14). Niet iedereen zal slechte bedoelingen hebben, maar feit is wel dat de duivel verkeerde opvattingen gebruikt om verwarring te zaaien.
Te midden van deze verwarring is het verleidelijk om één ‘groep’ uit te kiezen om daar je pijlen op te gaan richten. Bijvoorbeeld de evangelischen, die jij noemt. Dat is niet wijs. Van de weeromstuit raak je dan zelf bij het Woord van God vandaan. Om een voorbeeld te geven: zij hebben het vaak over ‘geloven’ en ‘aannemen’, en daarom zouden wij die woorden maar zo min mogelijk moeten gebruiken... Een slordig onderzoek naar het gebruik van deze woorden in het Nieuwe Testament laat je zien dat dat standpunt echt niet verdedigd kan worden. Een ander voorbeeld. Je kunt ‘verstarde kerken’ als tegenstander kiezen. Als reactie daarop ga je aan de andere kant hangen en vind je van alles van zwarte pakken, het zangtempo en de Bijbelvertaling. Het moet anders! Zonder enige kennis van de achtergronden van deze tradities, wil je ze overboord kieperen. Zonder het besef ook dat je onderdeel bent van een gemeenschap met achtergronden – je bent in coupé 2000 van een rijdende trein gestapt... Mijn punt: we hebben één vijand, de satan, maar hij gebruikt allerlei manieren om ons bij de Bijbel vandaan te krijgen. Laten we ervoor oppassen ons al te veel te focussen op één van de manieren die hij gebruikt. In oorlogstijd is het niet handig je wapens te richten op die ene soldaat voor je, totdat hij is uitgeschakeld. Ondertussen word je van links, rechts en achteren bestookt!
Misschien denk je nu: maar hoe moeten we dan te werk gaan? Allereerst: op een positieve wijze de Bijbel uitleggen en toepassen. Onze eerste roeping is niet laten zien wat anderen allemaal verkeerd zeggen, maar vanuit de Bijbel laten zien hoe het wel zit. Vervolgens worden we óók geroepen om dwalingen tegen te gaan. De apostel Paulus doet het zo ongeveer in elke brief. Om daarin niet eenzijdig te worden is het goed om je af te vragen als je een gevaar signaleert: welk gevaar is er aan de andere kant? Neem nu het voorbeeld van hierboven: ‘geloven’. Wat is het gevaar? Niet het vaak noemen van het woord, maar de gedachte dat we dat geloof zelf wel kunnen opbrengen. Wat is het gevaar aan de andere kant? Niet de opvatting dat God -en niet de mens- het geloof werkt (dat is Bijbels!), maar wel de gedachte dat we daarom niet op mogen roepen tot geloof in Christus. Heb je dit scherp, dan kun je gemakkelijker een Bijbelse middenweg bewandelen. Je ziet ook in de kerkgeschiedenis dat de diepste theologische gedachten juist in de confrontatie met verschillende dwalingen ontwikkeld werden. De reformatoren (Luther, Calvijn en anderen) zaten tussen de Rooms-katholieken en de dopersen in. Ze waren het met beide fronten deels eens, en deels oneens. Zo mogelijk gingen ze met beide groepen in gesprek. Ja, dat waren vaak pittige gesprekken, maar ze werden wel gevoerd! Er was contact! Laten wij dat ook proberen. Zo ontwikkelden de reformatoren op tal van onderwerpen immers een Bijbelse visie. Ze putten uit de Bijbel zelf én luisterden naar hun tegenstanders.
Ten slotte: je vraag suggereert dat als we de ene dwaling accepteren, we ook niet tegen de andere in moeten gaan. Maar zo zal je het vast niet bedoelen... We graven in het Woord om daar, geleid door de Heilige Geest, zo dicht mogelijk bij te blijven. We klagen niet, maar bidden dat “wij allen zullen komen tot de enigheid des geloofs en der kennis van de Zoon van God, tot een volkomen man, tot de mate van de grootte der volheid van Christus” (Efeze 4:13).
Hartelijke groet,
Ds. T. A. Bakker
Dit artikel is beantwoord door
Ds. T.A. Bakker
- Geboortedatum:07-02-1995
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Giessendam-Neder-Hardinxveld en Sliedrecht
- Status:Actief
