Vraag
Met onze vriendengroep kwamen wij tijdens onze Bijbelstudie terecht bij twee bijbelgedeeltes waar wij een aantal vragen over hebben hoe dit precies zit. Het lijkt heel erg tegenstrijdig.
1. De verkiezing van Esther door Ahosveros, Esther 2. In de Bijbel staat dat elke vrouw een nacht met Ahosveros moest doorbrengen na een jaar gebalsemd te worden, alleen maar om het uiterlijk te verfraaien. Toen Esther aan de beurt was ging ook zij een nacht naar Ahosveros en vanwege haar uiterlijk koos Ahosveros haar. In onze reformatorische traditie staan wij altijd negatief tegenover uiterlijk. Dit is niet belangrijk en daar draait het niet om. Hoe moeten wij de gelovige Esther zien in dit verband? Ook zij deed hieraan mee.
2. De incest van Lot met zijn dochters, Genesis 19. Hier zien we dat de dochters van Lot afspreken met elkaar om gemeenschap te hebben met hun vader zodat Lot zichzelf kan voortplanten. Ze spreken zelfs met elkaar af om hem dronken te voeren. Deze dochters worden beiden zwanger van hun eigen vader. De zonen die geboren worden, worden de voorvaders van de Ammonieten en de Moabieten. Hoe moeten we met die bijbelgedeelte omgaan? Is dit een geoorloofde manier, dat leek ons absoluut niet logisch? Hoe moeten we dit gedeelte uitleggen aan onchristelijke mensen, of aan kinderen?
Antwoord
Beste vrienden,
Fijn dat jullie met elkaar nadenken over de vraag wat de Heere ons in Zijn Woord wil zeggen. Je merkt dat je daarbij van tijd tot tijd voor moeilijke vragen komt te staan. Laat ik daar maar mee beginnen. We moeten eerlijk onder ogen zien dat veel geschiedenissen verre van eenvoudig zijn. Dat wil dan helemaal niet zeggen dat we kritisch tegenover de Bijbel staan. Integendeel: we willen eerbiedig luisteren naar het Woord van God, dat alles over ons leven te zeggen heeft. Maar dat is niet simpel! Overigens hebben gelovige Schriftuitleggers de eeuwen door soms geworsteld met de vraag wat bepaalde Bijbelgedeelten te betekenen hebben. De antwoorden zijn niet altijd eensluidend geweest. Dit wil ik vooraf opmerken.
Nu jullie concrete vragen. Je noemt twee gedeelten uit de Bijbel die jullie moeilijk vinden. En er zijn nog wel andere geschiedenissen aan toe te voegen.
Eerst maar wat betreft Esther. Ik begin met de negatieve kant. Het was een beschamende vertoning. Ahasveros zit -door zijn eigen schuld- zonder vrouw en zijn adviseurs hebben de oplossing wel voorhanden: verzamel een groot aantal knappe meisjes en laat de koning er één kiezen. De manier waarop hij dat moet doen is schokkend. Elke avond gaat er een meisje naar de koning om ’s morgens in het vrouwenhuis te verdwijnen. Afgeschreven! Het was duidelijk geen keuze die door het hart van de koning werd ingegeven.
Totdat Esther aan de beurt is. Zij wordt ook zo aantrekkelijk mogelijk gemaakt, waarbij we echter niet lezen dat ze er zelf aan mee deed. Het overkwam haar. Esther zal ongetwijfeld gekozen zijn om haar knappe verschijning. In de sfeer van het koninklijke hof was dit inderdaad niet meer dan ordinaire wellust. Alleen: daarmee wordt niet gezegd dat de Bijbel negatief staat tegenover het uiterlijk. In het Woord van God wordt dit echter wel in het juiste verband geplaatst. Van verschillende vrouwen wordt gezegd dat ze heel knap zijn: Sara, Rachel, Abisag, het meisje dat koning David verzorgde en niet te vergeten de dochters van Job. Dat is een gave van God, maar tegelijk wordt ons op het hart gebonden: de innerlijke schoonheid, de liefde tot God, gaat daar boven uit. Iemand kan niet zo aantrekkelijk zijn, maar haar schoonheid vinden in een liefdevol karakter. Dat evenwicht vinden we in de Bijbel. Ik geef dit kort weer, je zou dat heel breed uit kunnen werken.
Dan jullie opmerking over de Reformatorische traditie, die ‘kritisch tegenover het uiterlijk’ staat. Ik denk dat dit wel wat genuanceerd mag worden. Inderdaad wordt er zo wel eens over gedacht, maar anderzijds is er echt wel oog voor de schoonheid van Gods schepping. Alleen is het in onze seksistische samenleving soms wel erg moeilijk, om het juiste evenwicht te bewaren.
Maar nu kom ik op een ander punt: wat moeten we met die lastige vragen rond Esther? Deze brengen ons ook tot de verwondering dat de Heere al dat ordinaire gedoe deed meewerken aan de redding van Israel. Zonder Esther had Haman zijn moorddadig plan kunnen uitvoeren. We kunnen Gods wegen lang niet altijd begrijpen, maar we belijden vol verwondering dat de Heere door al die uitingen van zonde en kwaad Zijn plan volvoert. Deze kant wil ik ook graag belichten.
Ja en dan die dochters van Lot, hè? Ik moet bekennen dat ik er nooit over gepreekt heb en er ook nooit een preek van een andere voorganger over heb gehoord of gelezen. Daarmee geven we eigenlijk aan dat dominees die geschiedenis ook bar moeilijk vinden. Het is al lastig genoeg om zo’n gedeelte in een kerkdienst met kinderen en jongeren erbij voor te lezen. Laten we dat ook maar eerlijk onder ogen zien.
Het is inderdaad ook wel een aangrijpend gebeuren. Jullie zullen begrijpen dat de Bijbel op geen manier suggereert dat dit navolging zou kunnen verdienen. Maar het wordt wel eerlijk en realistisch beschreven.
Een paar dingen hierover: in de Bijbel wordt geen enkele zonde verhuld. Het wordt eerlijk beschreven welke diepten van zonde er kunnen zijn. Ook Lot (die ‘rechtvaardig’ genoemd wordt) krijgt er mee te maken. Dat is het eerste. Maar nu een andere kant: uit die puur zondige verhouding komt onder andere het volk van de Moabieten voort. Dus ook Ruth, de Moabitische! En laat nu juist Ruth één van ‘de moeders van Christus’ zijn. Ik kan dat allemaal niet ‘klein krijgen’, zoals we dat wel eens zeggen. Ik kan me alleen maar diep verwonderen over Gods heilsplan. En ook over de vernedering van Christus, die met zulke verschrikkelijke dingen in verband wordt gebracht. Ik kan niet anders belijden dan dat dit nodig was om Hem volkomen Mens te doen zijn, geboren uit zondige mensen, maar zelf zonder zonde.
Daarmee poets ik geen vragen weg en ga ik ook niet voorbij aan mijn eigen verlegenheid rond deze geschiedenis. Maar toch kan ik niet anders dan belijden: “Heere, Uw weg is dikwijls niet te begrijpen. Moet het allemaal langs zulke kromme wegen?” Maar ik wil ook ootmoedig bedenken, dat de Heere zich niet vergist en te midden van al die zonde, nood en ellende Zijn weg gaat, om zondaren zalig te maken. Dan vind je, diep in die geschiedenis verborgen, tóch het evangelie!
Tenslotte jullie vraag: hoe vertel je dat aan ‘onchristelijke’ mensen en aan kinderen? Aan kinderen vertel je -denk ik- wel andere geschiedenissen. Maar aan mensen buiten de kerk? Nu, die vraag stel ik mezelf ook wel eens hoor! Ja, dan moeten we toch maar proberen uit te leggen, wie de Heere Jezus is en dat Hij zelfs in zo’n geschiedenis ter sprake komt. Maar moeilijk blijft het, hoor!
Bij dit alles verwonder ik me er over dat door diezelfde Bijbel, die we soms zo moeilijk vinden, de eeuwen door mensen tot geloof kwamen en de Heere lief kregen. Kennelijk werkt de Heilige Geest zo krachtig in de harten, dat deze moeilijke dingen geen belemmering vormen.
Zo heb ik geprobeerd over deze Bijbelgedeelten wat licht te laten vallen met de bede, dat de woorden van de Bijbel door alles de weg naar ons hart weten te vinden.
Veel zegen en vreugde gewenst bij jullie Bijbelstudie!
Ds. W. Arkeraats
Dit artikel is beantwoord door
Ds. W. Arkeraats
- Geboortedatum:09-08-1946
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Hardinxveld Giessendam
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Emeritus
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
In de afstammingslijst van Jezus staat niet alleen Ruth, de Moabitische. Ook Rachab, de hoer, Salomo, de man die meer dan duizend vrouwen had, Juda en Tamar die schoonvader en schoondochter waren etc. Laat het niet juist zien hoe Jezus is, namelijk genadig, dat zijn voorouders niet allemaal van onberispelijk gedrag zijn? Ik durf zelfs te beweren dat geen van Zijn menselijke voorouders zonder zonde is.
Waarom zouden die bijbelse figuren zoveel heiliger zijn dan een ander mens? Mag je van hen niet zeggen dat ze fouten hebben gemaakt? Is het onbestaanbaar dat zij zonden hebben gedaan? Volgens mij zijn het allemaal mensen, net als wij, die Gods genade nodig hebben.
Je ziet juist daarin dat Jezus komst nódig was. God noemt die zonden niet voor niets in Zijn woord. Het is opdat Zijn glorie geopenbaard wordt. Want Jezus’ heiligheid kwam geenszins door de goedheid van Zijn menselijke voorouders. Hij is zonder zonde omdat Hij God is. Daardoor kon Hij de zonde weerstaan.
Mensen zijn geen heiligen door hun goede daden, maar door Jezus’ offer. Dat geldt ook voor Zijn voorouders. Zij zijn heilig door Zijn bloed, en nergens anders door. Daarom zijn die zonden ook allemaal eerlijk opgetekend te vinden in de bijbel. Zo zie je namelijk dat heiligheid geenszins iets is wat wij mensen zelf verkrijgen door goed leven. Niet door rechtvaardige daden, maar door het bloed van het Lam zijn wij schoon.
De mensen uit de bijbel zijn geen voorbeeld voor ons door hun perfecte leven. Zij zijn juist allen voorbeelden waar je Gods genade doorheen ziet, omdat zij óók zonde deden en tóch deel mochten zijn van Gods ultiem goede plan. De mens ontleent zijn redding aan God alleen. Niet aan toch stiekem een paar van zichzelf heilige menselijke voorouders van Jezus. De mens ís geneigd tot alle kwaad, echt waar, ook in de bijbel. Ook de mensen die God mee laat werken in Zijn plan. Alle mensen. Want juist daardoor laat God zien wie Hij is: de genadige die het kwade ten goede laat meewerken. En die door Jezus’ bloed ons niet meer aanrekent dat wij dat kwade gedaan hebben maar ons als Zijn kinderen aanneemt.
Door deze geschiedenissen laat Hij juist zien dat hoe groot de zonde die je begaan hebt ook is, Hij jou toch wil vergeven en gebruiken in Zijn plan, en dat je daarbij niet als Zijn vijand hoeft te eindigen. Je mag Zijn kind zijn.
Dat Gods Woord goed is, betekent niet dat alle dingen die erin beschreven staan goed zijn op zichzelf. Ze dienen een nut. Maar dat bijvoorbeeld Jacob twee vrouwen had betekent geenszins dat God polygamie goedkeurt. Je ziet ook eerlijk beschreven in de bijbel tot wat een haat en nijd die leefwijze lijdt. Dan zegt de bijbel misschien niet letterlijk: ‘gij zult geen meerdere vrouwen hebben’, maar als je ziet tot welke ellende elk beschreven geval van polygamie in de bijbel leidt, welke ellende ook niet voor niets opgeschreven is, kun je toch begrijpen dat dit niet goedgekeurd wordt. Dat het voorkomt in Jezus’ geslachtsregister betekent geenszins dat God die dingen niet als zondig beschouwt. Dan probeer je de voorouders van Jezus heilig om hun daden te verklaren ipv door Jezus bloed. En dat werkt natuurlijk niet. Dan worden het inderdaad heel moeilijke delen, omdat je ze dan op een manier wilt interpreteren die de betekenis en Gods intentie met het beschrevene tegenspreekt.
De voorouders van Jezus zijn enkel in dezelfde zin heilig als Paulus ook de gemeenteleden heiligen noemt in bijv Kolossenzen 3. Niet op de Roomse manier door allerlei goede daden verheven boven de gewone gelovige.
