Vraag
Berijmde en onberijmde psalmen, daar zitten vaak verschillen tussen. Veel berijmde psalmen zijn prachtig van inhoud en bijbelgetrouw. Maar ook zijn er links en rechts elementen in te vinden, waarbij je de indruk krijgt dat wij als mensen de zaligheid kunnen verdienen. Als je bij die passages terugkijkt in de onberijmde psalm (Statenvertaling) dan vind je vaak weinig of niets terug van wat in de berijmde psalm staat. Nu is het voor de dichters destijds ook niet altijd even gemakkelijk geweest om met alle facetten rekening te houden. Maar toch roept het vragen op, ook valt het vaak op dat dominees meestal alleen de meest bijbelgetrouwe verzen laten zingen. Het is net alsof de predikanten ook aanvoelen dat de dichter op die plaatsen wel te vrij aan het werk is geweest. Hoe staat u als predikant tegenover de berijmde psalmen? Vindt u alle verzen altijd in overstemming met de onberijmde statenvertaling, of heeft u ook wel eens moeite met de tekst als u het vergelijkt?
Antwoord
Bekend is dat elke vertaling zijn moeilijkheden heeft om de inhoud van de grondtekst zuiver weer te geven in een andere taal. Dat geldt dan nog sterker voor een berijming, die immers ook nog met ritme en rijm rekenen moet. Uiteraard is ook de oude berijming gedateerd met woorden als rot, deugd en zeden. Of het zo is dat predikanten alleen de meest bijbelgetrouwe verzen laten zingen weet ik niet. Vergelijking van onberijmde en berijmde tekst wordt meestal niet heel bewust gedaan. In het algemeen is het goed om heel de breedte van het psalmboek te laten zingen. Het psalmboek geeft immers in zijn geheel en ook in samenstelling het hele geestelijke leven weer. Alle accenten komen erin voor op de juiste wijze in de juiste verhouding. (boete, lof, wraak, dank, smeking, over de schepping, de wet enz.) Daaraan is ons geestelijk leven te toetsen of het dezelfde breedte en diepte en hoogte kent.
Vaak laat je moeilijke melodieën een beetje rusten omdat je de gemeente niet al te zeer het lastig wil maken. Een bekend voorbeeld van dichterlijke vrijheid is psalm 33:11, laatste regel berijmd: weer steeds alle smart. De onberijmde tekst heeft hier niets van. Als je toch een toevoeging voor het rijm had willen doen zou te overwegen zijn geweest heilig alle smart.
Wat het verdienen van de zaligheid betreft, dat mag soms zo lijken, maar dat vind je in de onberijmde psalmen ook terug (psalm 17 en 18 bijv.). In conflict met zijn vijanden die hem vals beschuldigen mag en durft David getuigen dat hij de rechte weg bewandelt. Dat kunnen bijna dezelfde woorden zijn als van de farizeeër uit het NT, maar toch is dan de houding de intentie anders. Dan word het toch beleefd als vrucht van Gods genade. Vanouds wel genoemd de “zaakgerechtigheid”; dat iemand een goede zaak voorstaat. Dat is iets anders dan “persoonsgerechtigheid” als zou iemand qua persoon eigen gerechtigheid voor God hebben.
Tenslotte zou ik zeggen: de oude berijming is niet volmaakt of onfeilbaar, maar ik weet geen betere.
Ds. D. Breure
Dit artikel is beantwoord door
Ds. D. Breure
- Geboortedatum:30-08-1962
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Kockengen
- Status:Actief
