Vraag
Mijn vader kampt al een aantal jaar met gezondheidsproblemen, o.a. hoge bloeddruk en verminderde nierfunctie. De laatste tijd gaan zijn nieren ondanks medicijnen etc. steeds een beetje verder achteruit. Bij zijn laatste bezoek aan het ziekenhuis is besloten dat hij moet starten met het voortraject voor dialyse en plaatsing op de wachtlijst voor een niertransplantatie. We weten nu nog niet precies hoe dat traject eruit gaat zien, maar ik maak me veel zorgen over m’n vader.
Een paar jaar geleden al zei een tante achteloos tegen mij: “Oh, nou dan geef jij toch gewoon een nier aan je vader?” Mijn vader antwoordde meteen: “Dat wil ik niet hebben.” Zelf was ik behoorlijk van slag door die opmerking (dit heb ik niet aan mijn vader laten merken). Maar nu de gezondheid van mijn vader achteruit gegaan is en niertransplantatie misschien wel nodig is, ben ik gaan nadenken. Zou ik niet een nier aan mijn vader af moeten staan? De wachtlijsten voor een niertransplantatie zijn erg lang en dialyseren is ook geen pretje. Maar de gedachte alleen al maakt me erg angstig. Het voelt heel onnatuurlijk om als jonge vrouw een nier (en daarmee potentieel een deel van mijn gezondheid) af te staan aan een man van 60. Maar die man is natuurlijk wel mijn vader en die wil ik nog lang niet kwijt. Als ik mijn nier afsta, geef ik mijn vader misschien wel tien jaar (zo lang gaat een 'levende' nier gemiddeld mee) leven/betere levenskwaliteit. Maar dit is mits alles goed gaat.
Voor mij zou het echter wel een ingrijpende ingreep zijn. Hoewel je over het algemeen goed met maar één nier kunt leven, ben je toch een stuk kwetsbaarder. Bovendien ben ik pasgetrouwd en hebben zowel mijn man als ik een sterke kinderwens. Met maar één nier is er een iets hogere kans op complicaties bij een zwangerschap en sommigen (volgens internet) raden het om die reden af.
Kortom, ik wil eigenlijk mijn nier niet afstaan, maar ik voel me er verschrikkelijk schuldig over. Wat moet ik nu doen? Ik probeer mezelf ervan te overtuigen dat er voor mij teveel bezwaren zijn en dat mijn vader het toch niet zou willen, maar toch blijft het knagen. Ik durf er met niemand over te praten, want ik vind het heel egoïstisch van mezelf. Graag zou ik van iemand een bijbels perspectief op deze kwestie willen hebben. Het argument “het is mijn lichaam dus ik bepaal zelf wat ik ermee doe” gaat er bij mij niet in. De Heere Jezus heeft zijn leven voor mij gegeven, dus ik behoor hem nu toe, ook mijn lichaam. Maar wat is nu Gods wil hierin?
Antwoord
Beste vraagstelster,
Wat kunnen sommige ‘levensvragen’ je enorm bezighouden! Soms verlang je wel eens naar de tijd waarop de Heere Jezus op aarde rondwandelde, dan zou je met zo’n vraag direct naar Hem toegegaan zijn. Maar ja, dat is niet het geval. En in Zijn tijd op aarde speelde deze problematiek niet. Je ziet dat de huidige mogelijkheden in de medische wetenschap ook direct zo hun vragen opwerpen.
Je vraagt een antwoord in Bijbels perspectief, ja, je vraagt je af wat Gods wil hierin is.
Die Goddelijke encyclopedie bestaat niet, dat moeten we allereerst beseffen. Ons kennen is maar ten dele, veel ‘Bijbels gefundeerde’ antwoorden zijn toch (gekleurde) interpretaties, er zijn weinig zaken waar ‘iedereen’ hetzelfde over denkt. Dat maakt heel bescheiden in het geven van een reactie. Overigens proef ik in wezen al een voorzichtig ‘nee’ in de toelichting bij je vraag, je wilt het alleen bevestigd zien en dan het liefst op een Bijbels verantwoorde wijze. Wees daar ook eerlijk in. Ik zal proberen wat denkrichtingen aan te reiken...
1. De opmerking van je tante
Het is onbegrijpelijk dat je tante voor jou zou moeten uitmaken of jij een orgaan moet afstaan. Dit is, dat merk je zelfs al in je overwegingen, zo’n ingrijpend proces dat er maar één persoon is die het recht heeft daar iets van te vinden, en dat is de (potentiële) donor zelf. Niemand anders heeft daar zeggenschap over, niemand anders mag daar ook maar de geringste invloed op uitoefenen. Is die tante een zuster van je vader? Komt ze wellicht zelf in aanmerking om een nier aan haar broer af te staan? Door die vraag terug te spelen, of als theoretisch model in te brengen in een gesprek met haar, voel je al aan (en zij hopelijk ook) hoe je raakt aan de integriteit van -en zeggenschap over- het kostbaarste bezit van iemand.
2. De leeftijd en gezondheid van je vader
Je geeft aan dat je vader 60 jaar is. Dat is relatief jong. Volgens de huidige levensverwachting zou hij, menselijker wijze gesproken, nog wel minstens 20 jaar te leven hebben. Een periode waarin hij mogelijk ook jullie kinderen, gesteld dat je die mag krijgen, nog mag zien opgroeien. Maar je moet van de ‘dwanggedachte’ af dat dit alleen maar kan wanneer jij je nier daaraan ‘opoffert’. Alsof dat de enige optie zou zijn om dat mogelijk te maken. Er zijn veel te veel onzekerheden in dat hele traject, waardoor je niet zo concreet in toekomstbeelden moet denken, de gedetailleerde totstandkoming daarvan en jouw vermeende verantwoordelijkheid daarvoor.
3. De kans op een succesvolle transplantatie
Hoewel de Nederlandse Transplantatie Stichting en alle daarbij betrokken instanties ons graag willen laten geloven in het succesverhaal van de orgaantransplantatie, zijn er zeker niet alleen goed verlopende transplantaties. Je geeft zelf de ‘beperkte houdbaarheid’ van het getransplanteerde orgaan al aan, maar het kan, ondanks zorgvuldige weefseltypering, ook al vrij kort na de transplantatie fout gaan: onbegrepen afstotingsreacties, onvoorziene complicaties, (bij)werkingen van de hierbij noodzakelijke medicijnen, etc. Begrijpelijk dat je dan nogal wat huiver hebt bij zoiets ingrijpends als het afstaan van een nier.
4. De kans op een succesvolle ‘match’ qua weefseltypering met je vader
Als je zou laten onderzoeken of qua weefseltypering jouw nier wel voor transplantatie aan je vader in aanmerking komt, heb je een duidelijk vertrekpunt:
-Geen match? Dan ben je in één klap van je gewetenswroeging verlost (hoewel je vader dan nog niet is geholpen, maar dat is nu even van een andere orde)
-Wel een match: dan zal je de verantwoordelijkheid voor de toekomstige gezondheid van je vader (menselijkerwijze gesproken) nog zwaarder voelen... Als je er sowieso zeker van bent dat je geen nier wilt afstaan, moet je uiteraard niet aan zo’n weefselmatch beginnen.
Overigens: waarom zou jij de enige zijn die ‘in aanmerking komt’ voor donatie? Zijn er nog andere kandidaten, van je vaders familie, eventuele broers of zussen van jou? Of andere betrokkenen die zich in principe wel bereid tonen om een nier aan hem af te staan en zich wel beschikbaar stellen voor een weefseltypering? Je moet de oplossing van dit probleem niet uitsluitend bij jezelf neerleggen, dat is onterecht. We hebben het nog helemaal niet gehad over de opmerking van je vader, dat hij jouw nier niet eens wil hebben. Ook daar zou je, met de nodige voorzichtigheid, een gesprek over kunnen hebben met hem. Hoe hard is zijn standpunt? Want stel dat dat onwrikbaar zou zijn, waar hebben we het dan nog over?
5. De enige mogelijkheid?
Om de tijd tot de daadwerkelijke implantatie te overbruggen, moet er inderdaad gedialyseerd worden. Dit is geen kleinigheid, maar anderzijds zijn er velen voor wie dit (bijna) dagelijkse praktijk is, die dit al jaren doen. Je vader is nog niet één keer gedialyseerd... De Nierstichting steekt veel geld in de ontwikkeling van een draagbare kunstnier, dit zou al een enorme verbetering zijn. Misschien valt dit toch dermate mee dat het probleem hierdoor, zeker voorlopig, opgelost is.
6. Je eigen toekomstverwachting
Terecht dat je zoiets ingrijpends als het afstaan van een nier plaatst in het perspectief van je eigen gezondheid, van je eigen levensweg zoals je hoopt dat die door je wordt afgelegd. Je opmerkingen over een hopelijke zwangerschap zijn zeker niet irrelevant of overdreven, al is internet doorgaans niet de meest afgewogen raadgever. Je bent bezig met een soort risicocalculatie. De vraag is of deze materie zich daar nu wel zo voor leent. Hoe sta je verder in het leven op het gebied van risico en vertrouwen? Dit hangt natuurlijk ook nogal samen met de manier waarop je gelooft in God.
7. Voorwaarden
Als je voor jezelf een aantal (rand)voorwaarden formuleert waaraan je, mocht je dat willen en daartoe in aanmerking komen, minimaal moet voldoen wil je een nier gaan afstaan, dan schept dat duidelijkheid voor jezelf en de direct betrokkenen, en geeft het rust in je hoofd. Zowel het definitieve standpunt van je vader, een weefselmatch en andere overwegingen in de vorige punten dienen daar dan in betrokken te worden.
8. Tenslotte
Het afstaan van een nier is nooit een logische of vanzelfsprekende zaak. Het lijkt misschien voor de hand liggend in het kader van naastenliefde, of in dit geval voortspruitend vanuit het vierde gebod. Echter, deze geboden zijn niet uitgevaardigd in deze context. Allereerst gaat het er om, God lief te hebben boven alles. Al het andere komt op een lagere plaats. Zoals het liefhebben van de naaste als jezelf. Het is natuurlijk moeilijk voor te stellen, maar zou jij later in een soortgelijke situatie verlangen dat je kind een nier aan je zou afstaan? Dat dien je ook in ogenschouw te nemen. Je hoeft je naaste niet meer lief te hebben dan jezelf... In de Bijbel worden geen heldendaden gevraagd. Het aanreiken van een beker koud water, het bezoeken van gevangenen, weldoen aan weduwen en wezen... de ‘gewone’ dingen zijn vaak al moeilijk genoeg.
Ik hoop dat ik je een beetje heb kunnen helpen in het nadenken over en stelling nemen in het door jou geschetste dilemma. Wijsheid van Boven toegewenst
Johan Boeijenga
Deze vraag werd ook besproken in het programma 'Pastorie online':
Dit artikel is beantwoord door
J. Boeijenga
- Geboortedatum:26-05-1958
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Nunspeet
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Sedationist in ziekenhuis St. Jansdal
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Oorzaken van nierfunctiestoornissen zijn vooral diabetes en hoge bloeddruk, die weer kunnen worden veroorzaakt door onze welvarende levensstijl met te goed eten en te weinig beweging. In een klein deel van de gevallen is er sprake van een specifieke erfelijke nierziekte, maar dat betekent niet, dat erfelijkheid in de andere gevallen geen rol speelt. Het is bekend, dat als een familielid een ernstige nierfunctiestoornis heeft (terminaal nierfalen), het risico daarvoor ook bij andere familieleden iets hoger is.
De reden om wel een nier te geven is in dit geval dat je de kwaliteit van leven van je vader wilt verbeteren, mocht hij aan de dialyse moeten.
De redenen die ertegen spreken wegen heel zwaar:
- Je hebt je hele leven nog voor je. Een nier afstaan is in dit stadium van je leven is inderdaad een hele hoge prijs voor het verbeteren van de levenskwaliteit van je vader als dat later aan de orde mocht zijn. De operatie zelf is een ernstige ingreep met alle mogelijke complicaties van dien, terwijl je voor je eigen gezondheid geen operatie nodig hebt.
- Je weet op dit moment niet hoe je eigen nierfunctie zich zal ontwikkelen. Als je door pech een of meer risicofactoren hebt, of van je vader geerfd hebt, kan het zijn dat je met één nier op nog jongere leeftijd dan je vader voor hetzelfde probleem staat. Mogelijk zelfs met een nog jong gezin.
- Nu ben jij nog jong en wilt graat kinderen krijgen. Niet alleen nierfunctiestoornissen kunnen een zwangerschap compliceren, ook verklevingen in de buik die na elke operatie in meerdere of mindere mate ontstaan, kunnen de vruchtbaarheid aantasten en een zwangerschap bemoeilijken.
- Mensen met ernstige nierfunctiestoornissen sterven vaak niet aan hun nierfunctiestoornis. Ze hebben ook een veel hoger risiko aan hart en vaatziekten te sterven. Hoewel de nierfunctiestoornis zelf hier een rol in speelt, wordt dit hoge risiko waarschijnlijk voornamelijk veroorzaakt door dezelfde factoren die ook met diabetes, hoge bloeddruk en nierfalen samenhangen. Zelfs een niertransplantatie is nog geen garantie dat hij daarmee 5 of 10 of meer jaren langer leeft of dat het transplantaat niet wordt afgestoten.
Ik stel maar een controversiele vraag, omdat jij zo met je schuldgevoel zit:
Jij denkt erover na een ernstige ingreep in je eigen gezondheid te doen. Stel jezelf de vraag of je vader alle mogelijkheden heeft geprobeerd over de jaren zijn hoge bloeddruk en andere problemen in de greep te krijgen, incl. afvallen, gezond eten, beweging, enz. Heeft hij zoveel tijd, moeite en energie opgeofferd voor zijn gezondheid als jij nu bereid bent te geven?
En vind jij dat hij zich daarover elke dag schuldig zou moeten voelen?
Nee? Maar waarom jij?
Je vader heeft hier niet voor niets afwijzend op gereageerd. Hij wil niet dat je dit risico op je neemt. Ouders willen over het algemeen het beste voor hun kinderen en zullen zichzelf willen opofferen, niet de gezondheid van hun kinderen op het spel zetten om het zelf gemakkelijker te hebben.
Als jij later kinderen hebt, zou je dan willen, dat zij voor jou een nier afstaan, zodat je niet 3x per week naar de dialyse moet?
Dat je tante even makkelijk naar jou kijkt als een soort leverancier van een reservenier, is misschien het gevolg van onwetendheid en onnadenkendheid.
Inderdaad lijkt het logischer, dat zij zichzelf aanbiedt een nier af te staan als zij dit wil en haar gezondheid het toelaat.
Het is makkelijk te zeggen, dat je je niet schuldig hoeft te voelen. Natuurlijk lijden wij als het onze familieleden niet goed gaat.
Toch lijken je gevoelen in dit geval een obstakel voor een gezonde kijk op de situatie. Misschien helpt het, nog een keer ernstig met je vader te praten over dit onderwerp om de lucht te klaren.
Veel sterkte
Na de vraag, het antwoord en de reactie te hebben gelezen, denk ik: Jij bent niet de aangewezen persoon om een nier voor jouw vader af te staan... Ik geloof niet dat God dat van jou vraagt. Mensen kunnen van alles van jou vragen, maar het is niet mogelijk alles te doen, wat iedereen van je vraagt. Je mag zelf, in afhankelijkheid van God, keuzes maken... zonder je alles van de mensen aan te trekken. Want je doet het nooit goed (genoeg)...
Probeer eraan te werken dat je mag handelen vanuit jouw eigen denken en voelen (in de lijn van Gods Woord).
Als je leeft en handelt vanuit schuldgevoelens of wat mensen van je verwachten, dan heb/krijg je een zwaar leven. Ik spreek uit ervaring ;-(.
Ik heb ook door veel hulpverlening/levenservaring/tijd moeten leren, dat ik zelf keuzes mag maken en ik blijf leren ;-).
Jij bent niet verantwoordelijk voor de gezondheid van jouw vader!!!!!
Ik wens je toe dat je een sterke(re) vrouw wordt en een lieve moeder van mooie kinderen.
