Het Boek van de Oprechte

Aan prof. dr. M. J. Paul. In Jozua 10:13 en 2 Samuel 1:18 wordt verwezen naar het boek van de oprechte. Gek genoeg blijkt er, na een tip van een kennis en een zoektocht op internet, ook daadwerkelijk een Nederlandse vertaling van een Hebreeuws geschrift te zijn met die naam. In een andere vraag op Refoweb wordt aangegeven dat dit boek niet teruggevonden is. Ik neem dan gemakshalve maar aan dat bovenstaande boek niet authentiek is. Wel vraag ik me af of dit boek bij u en in de wetenschap rondom het Oude Testament bekend is en of er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat dit boek niet authentiek is, of misschien juist wel? Zijn er bijvoorbeeld pogingen gedaan om de authenticiteit te controleren d.m.v. datering van bronnen, etc?

Beste vraagsteller, 

Het Boek van de Oprechte wordt ook wel het Boek van de Rechtvaardige of het Boek van Jasar genoemd. Het Hebreeuwse woord voor ‘oprechte’ is yāsār, en dat kan ook als eigennaam opgevat worden. Volgens Jozua 10:13 staat het wonder van de stilstaande zon in de boekrol met die naam geschreven. In 2 Samuël 1:18 staat vermeld dat een klaagzang van David over Saul en Jonathan opgenomen is in dit boek. Waarschijnlijk is het een (groeiende) verzameling van poëtische teksten geweest, voorzien van historische notities. 

Het boek is verloren gegaan, maar in de afgelopen eeuwen zijn diverse boeken met deze titel verschenen, zowel in het Hebreeuws als in het Engels en Nederlands, met de claim dat een oud manuscript ontdekt is. De organisatie die de Nederlandse vertaling aanbiedt, heeft ook een Engelse tekst op de website.

De genoemde Nederlandse vertaling heet ‘Boek der Oprechten’, maar dat moet zijn ‘Boek des Oprechten’ (enkelvoud). Ik weet niet waarom er staat dat uitgever en vertaler Ada Hill niet te achterhalen zijn, maar een eenvoudige zoektocht levert op dat de vertaler Adriana A. Hill is, en dat het boek nog steeds bij haar te koop is. Zij gebruikt de juiste titel ‘Het Boek des Oprechten’. Zie haar website.

De Nederlandse vertaling op de website is zonder enige introductie of toelichting van de achtergrond. Dit is nogal ongebruikelijk. Mevrouw Hill geeft die zelf wel in haar boek. Gezien de inhoud daarvan kan ik mij wel voorstellen dat de persoon die de tekst zonder haar toestemming publiceerde, deze toelichting wegliet: “De oorspronkelijke schriftrol behoort tot de verloren geraakte canonieke boeken. ... De auteur schreef naast de complete vertaling een moderne samenvatting met cultuur historische toelichting. ... Het plaatst de Aartsvaders en moeders in het raamwerk van de wereldgeschiedenis. Hierdoor wordt de lezer verrast door een uiterst controversiële  chronologie.” Zij volgt Karen Armstrong en dateert Abraham 1400 jaar later, in de Nieuw Babylonische tijd van 639-539 v.C. Aanwijzingen in het boek des Oprechten duiden er volgens haar op dat Abraham in 607 v.C. werd  geboren. 

Mij lijkt dit historisch niet houdbaar. Bovendien is het onjuist het boek tot de canonieke boeken te rekenen. 

Er zijn in het Jodendom allerlei boeken verschenen met de genoemde titel, maar geen ervan is het boek dat in Jozua en Samuël genoemd wordt. De genoemde Nederlandse vertaling gaat terug op een eerste editie van een Hebreeuwse Midrasj die in Venetië in 1625 gedrukt werd. De meeste geleerden denken dat het geschrift ontstaan is tussen de 9e en 16e eeuw van onze jaartelling. Het voorwoord claimt dat het boek gevonden is door een Romeinse officier in de ruïnes van Jeruzalem in het jaar 70. De inhoud biedt een beschrijving van de schepping van Adam en Eva tot de verovering van Kanaän.

Het boek kan niet geschreven zijn in de tijd van het Oude Testament, omdat in hoofdstuk 10 middeleeuwse namen voor gebieden en landen genoemd worden, zoals Franza/Franca voor Frankrijk en Lumbardi voor een gebied in Italië. Ook worden de rivieren Donau en Tiber genoemd. De tekst van dit hoofdstuk gaat terug op Josippon, een rabbijnse tekst uit de 10e eeuw die de volken van Europa in die tijd noemt. De meeste toevoegingen aan de Bijbeltekst staan in de Talmoed, of een Midrasj of in Arabische bronnen. Zie Wikipedia.

Vreemd genoeg gaat het geschrift niet tot de tijd van David en daarom is er geen lied opgenomen waarnaar 2 Samuël 1:18  kan verwijzen.

Omdat enige hedendaagse auteurs in onze kring ‘Het Boek van de Oprechte’ soms citeren als een historische bron, is het van belang te beseffen wat een Midrasj is en dat deze in dit geval geen historische waarde heeft.

Prof. dr. M. J. Paul

Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

• Geboortedatum:
  13-03-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oegstgeest
• Status:
  Actief

262 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven