Roomse kerk

Beste ds. H. Veldhuizen. Veel protestantse christenen vinden de Roomse kerk, de kerk van de leugens. Zelf zit ik in een PKN-gemeente, maar heb altijd al iets met de Roomse kerk gehad. Is de Roomse kerk dan echt zo slecht als veel mensen zeggen, of denken wij gewoon zwart wit? Ik weet het niet meer!

Beste vriend of vriendin, 

Je schrijft dat veel protestantse christenen vinden dat de Roomse kerk de kerk van de leugens is. Zelf zit je in een PKN-gemeente, maar je hebt altijd iets met de Roomse kerk gehad, schrijf je. En nu vraag je wat ik van die gedachte, dat de RK de kerk van de leugens is, vind.

Nu, laat ik meteen maar zeggen: ik vind het niet juist om zo over de RK of over welke kerk ook te spreken. Hooguit zou het kunnen zijn dat men aan het seksuele misbruik van veel RK-geestelijken en het ontkennen of toedekken daarvan denkt. Maar misbruik en andere zonden komen ook in andere kerken, inclusief de PKN, voor. Leugens zouden er, als het over de leer gaat, zijn als men bijvoorbeeld willens en wetens bepaalde zaken verdraait en verkeerd aan de kerkleden voorstelt. Maar dat zou ik van de RK niet willen zeggen, evenmin trouwens van een andere kerk of religie. Wèl kun je spreken van dwalingen, maar dat is iets anders dan leugens, en ook dan is het naar mijn mening juister om niet te grote woorden te gebruiken. Beter lijkt het me om een andere toon aan te slaan en bijvoorbeeld te zeggen: naar mijn of ons inzicht is de leer van de RK in dit of dat opzicht niet juist. En dan is er best heel wat te noemen waarin we als protestanten op heel wezenlijke punten van de RK verschillen.
 
Nu weet je misschien dat de Heidelbergse Catechismus in zondag 30 (vraag en antwoord 80) ook heel forse woorden gebruikt, als het namelijk gaat over het heilig Avondmaal en de ‘Paapse’ Mis. (Het woord ‘Paaps’ is op zichzelf niet verkeerd; dat is een oud woord voor pauselijk). De Catechismus spreekt daar van een “verloochening van het enige offer van Christus” en een “vervloekte afgoderij.” Is dat niet veel te hard?, denk je. Nu moet je goed weten waar het in dat antwoord om gaat. De RK leert dat het brood bij het Heilig Avondmaal (dat bij hun ‘mis’ wordt genoemd) wezenlijk veranderd is in het lichaam van Christus. Zo te zien blijft het gewoon brood en smaakt het als brood, maar in wezen neem je het lichaam van Christus tot je als je aan de mis deelneemt. En de wijn is wezenlijk het bloed van Christus (blijft zo te zien ook gewoon wijn en smaakt als wijn, maar het is het bloed van Christus). Met een vreemd woord heet dat: transsubstantiatie. En dat heeft grote consequenties. Het betekent namelijk dat Christus steeds opnieuw geofferd wordt. Vandaar dat de Catechismus dat “een verloochening van het enige offer van Christus” noemt. De avondmaalstafel is in de RK ook geen tafel, zoals wij dat kennen, maar altaar, en staat vóór in de kerk heel centraal. In een protestantse kerk staat, als het goed is, de kansel centraal (de Bijbel; de prediking), in een RK staat het altaar centraal, en daar is ‘onze lieve Heer’ aanwezig. Want het brood van de mis is eigenlijk geen brood meer, maar, zoals de meeste rooms-katholieken zeggen, ‘onze lieve Heer’ (heet: de hostie). Dat brood kun je niet weggooien, maar moet bewaard blijven en wordt vereerd: men maakt als men een RK binnenkomt een buiging of men knielt er voor, slaat een kruisteken enz. Wie aan de mis heeft deelgenomen, heeft ‘onze lieve Heer’ ontvangen. Je ziet: dat is een heel andere wereld dan bij ons, ook al zullen niet alle rooms-katholieken alles wat hun kerk over de mis leert (nog) geloven. 

Nu zeg je misschien: maar is dat woord “vervloekte afgoderij” in de catechismus niet veel te hard? Had de catechismus zich niet wat anders kunnen uitdrukken? Daar heb je aan de ene kant gelijk in. Maar aan de andere kant is het goed dat je de geschiedenis en de achtergrond van deze woorden kent. In de eerste uitgave van de catechismus stonden die woorden namelijk niet. Ze zijn pas in de 2e of 3e uitgave in de catechismus gekomen. Waarom was dat? Nu, toen de catechismus was geschreven was juist het grote rooms-katholieke concilie van Trente afgesloten (eind 1563). Op dat concilie zijn allen die de leer van de Hervorming aanhingen in elf vervloekingen vervloekt. Toen dat gebeurd was heeft de catechismus in antwoord 80, als het ware als een antwoord aan Trente, ook een vervloeking uitgesproken. Met dit grote (!) verschil: het concilie van Trente vervloekte mensen (allen die de leer van de Hervorming aanhingen), de catechismus vervloekt geen mensen maar ’de zaak’, de mis. En ze zegt het nog niet eens zo heel scherp, want ze zegt: de mis is ‘in de grond’ (van de zaak) een vervloekte afgoderij, dat wil zeggen: als je ziet waarover het wezenlijk gaat. Je zou kunnen zeggen (en dat zeggen protestantse christenen in de regel ook): antwoord 80 van de catechismus kan geschrapt worden als de RK de vervloekingen van Trente schrapt.

Er zijn nog meer wezenlijk verschillen tussen de RK en het Protestantisme. Denk aan de Mariaverering en dat Maria volgens de RK leer altijd maagd is gebleven (maar zie Matth.12:46: Jezus’broers en Matth.13:55-56: de namen van Zijn broers en Zijn zusters), de zgn. ‘onbevlekte ontvangenis van Maria’ (dat Maria geen erfzonde had, door de RK officieel vastgelegd in 1854), dat Maria ten hemel is gevaren (officieel vastgelegd in 1950; 15 augustus is in de RK kerk Mariahemelvaartsdag), dat Maria medeverlosseres is en voor ons bidt en wij tot haar kunnen bidden (“Heilige Maria, bid voor ons”). Ik denk dat er geen roomse kerk is waar geen afzonderlijke Mariakapel is. En verder: De onfeilbaarheid van de paus als hij ‘ex cathedra’ (d.w.z. officieel, vanaf zijn katheder, spreekt; vastgelegd in 1870) en de heiligen- en relikwieënverering (vandaar de beelden in de RK kerk). 

Wat ik met dat alles wil zeggen: Nee, we zeggen niet dat de Roomse Kerk een kerk van leugens is. Ik denk zelfs dat het heel onjuist is om dat te zeggen. Maar we werken aan de andere kant ook de (wezenlijke) verschillen niet onder de tafel. Veel dingen in de RK staan naar mijn mening op gespannen voet met de heilige Schrift en wijzen we daarom af. Ik weet wel dat veel rooms-katholieken anders over heel wat dingen zijn gaan denken, en dat ook velen van hen, in tegenstelling tot vroeger toen dat eigenlijk niet toegestaan was, de Bijbel zijn gaan lezen. Maar de eerlijkheid gebiedt om de verschillen tussen de RK en de protestantse kerken onder ogen te zien.

Je schrijft, beste vriend(in), dat je altijd iets met de RK hebt gehad. Nu, daarom is het goed dat je op de hoogte bent van de verschillen. Er zijn mensen die nog wel eens geraakt zijn door de sfeer in de RK-kerk: zo’n priester die voor in de kerk bezig is en ‘wonderlijke dingen doet’, de gemeente die spontaan knielt op het moment dat het brood ‘lichaam van Christus wordt’ en het belletje daarvoor gaat, de eerbied voor Maria, enz. Maar je zult je vast niet door dat alles laten meenemen. Je zou kunnen zeggen: de RK is de kerk van het altaar en de mis, een Protestantse kerk is een kerk van de Bijbel, het Woord van God. De rooms-katholiek wordt gevoed door het sacrament van de mis en zijn gebed tot Maria, een protestant wordt gevoed door de Bijbel en de prediking daaruit en door een persoonlijk geloof in de Heere Jezus Christus.
  
Beste vriend(in), ik hoop dat ik duidelijk was. Bedankt voor je vraag.

Ds. H. Veldhuizen

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Veldhuizen

• Geboortedatum:
  02-01-1938
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Wapenveld
• Status:
  Inactief

244 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven