Vraag
Is de hemel een plaats, bijvoorbeeld ergens na het heelal? Dit is wat mij altijd geleerd is, maar laatst hoorde ik ook mensen die er van overtuigd waren dat de hemel geen werkelijke plaats is, maar overal om ons heen is. Hun argument hiervoor is, dat God overal om ons heen is en Hij in de hemel woont. Is de hemel dus echt een plaats of iets dat ons omringt?
Antwoord
Beste vraagsteller,
In de Schrift wordt op verschillende manieren over de hemel gesproken. Ik begin de beantwoording van je vraag maar met het geven van een kort overzicht hiervan:
a. De hemel is het firmament boven ons hoofd, de ruimte waarin zich zon, maan, sterren en planeten bevinden en waarvan God de Schepper is, zie bijvoorbeeld Psalm 8:4 waar zon, maan en sterren beschreven worden als werk van Gods vingers (!). Het is dan een aanduiding van wat wij vaak als het heelal aanduiden.
b. De hemel is in de Bijbel de plek die wordt aangewezen als de woonplaats van God. Het is de plek waar Zijn troon is en die ook dient als uitvalsbasis voor Zijn handelen in deze wereld (Bijv. Ps. 33:13; 103:19; Pred. 5:1; Jes. 63:15; Matth. 5:48 en 6:9; Hand. 17:24; Openb. 4:1vv). Dit aspect legt vooral nadruk op het anders zijn van God. God is transcendent. Hij overstijgt deze werkelijkheid in alles. Hij is de geheel Andere. Het feit dat God in de hemel woont, benadrukt Zijn majesteit en heerlijkheid, Zijn verhevenheid en anders-zijn, Zijn heiligheid en ontoegankelijkheid: God is niet van deze wereld, maar van een andere wereld. Hoezeer de hemel in de Bijbel ook wordt aangeduid als de woonplaats van God. Hij valt er zeker niet mee samen. God kan daar niet lokaal worden gefixeerd. God is immers ook alomtegenwoordig. God valt zeker niet samen met de hemel. Salomo zegt niet voor niets dat Hij zo groot is dat ook de hemel Hem niet bevatten kan (1 Kon. 8:27). G. C. van Niftrik heeft de hemel genoemd de liefderuimte van de Drieënige God.
c. De hemel is de verblijfplaats van de verhoogde Christus. Bij Zijn hemelvaart is Hij van de aarde naar de hemel gegaan en heeft Hij plaats genomen aan de rechterhand van God (Hand. 1:11; 2:33; 7:55v; Ef. 1:20vv; Col. 3:1-4). Van daaruit zorgt Hij voor Zijn kerk op aarde en regeert Hij nu over heel de aarde. Het is nu zo dat God door Christus over alle dingen regeert.
d. De hemel is de plaats waar de engelen en gezaligden verblijven (Jes. 6:2v, Hebr. 12:22v; Openb. 5:11 en 7:9vv).
e. De hemel is de plek waar God de zaligheid voor de zijnen bewaard (1 Cor. 2:9, Ef. 1:3, Col. 3:4; 1 Petr. 1:4) en vanwaar het nieuwe Jeruzalem op aarde neerdaalt (Openb. 21:10).
f. De hemel is het domicilie van de gelovigen. Zij horen meer bij de hemel dan bij de aarde: ze zijn met Christus al in de hemel gezet (Ef.2:6), hun burgerrecht is in de hemel (Fil. 3:20). Ze zijn op aarde kolonisten van de hemel, zo zou je kunnen zeggen. In Christus is de afstand tussen hemel en aarde overbrugd. In Christus is de hemel niet meer ver weg maar nabij. Zoals een gelovige broeder het eens tegen me zei op zijn sterfbed: het is maar een overstap.
Uit bovenstaande gegevens valt op te maken dat aan de hemel een lokaal aspect niet ontzegd kan worden. Juist waar sprake is van het wonen van God in de hemel, waar het gaat over Zijn troon in de hemel, over de hemel als verblijfplaats van engelen en gezaligden dringt dat ons ertoe hierin toch een ruimtelijk element te onderkennen. Hierbij mag ook nog iets anders bedacht worden: ook daar waar sprake is van Gods wonen op aarde, neemt dat ruimtelijk gestalte aan: in de tempel, in Christus, in de christelijke gemeente. Wanneer je het ruimtelijke aspect buiten beschouwing laat zoals wordt voorgesteld in de uitspraak die je laatst ergens opving, bestaat het gevaar dat je de hemel laat vervluchtigen. Wel dien je hierbij te blijven bedenken dat de hemel als woonplaats van God van een andere orde is dan de ruimtelijkheid zoals we die op aarde kennen. Juist in het laatste Bijbelboek krijgt het ruimtelijke aspect van de hemel nadruk. Het gaat over een troon in de hemel, over een altaar in de hemel enz. Tegelijk is in het boek Openbaring duidelijk dat mensenwoorden geen adequate beschrijving kunnen zijn voor de werkelijkheid die zich voor de ogen van Johannes ontvouwt, zozeer overstijgt deze hemelse werkelijkheid al het aardse. Volgens mij is er dan ook niks mis mee om van hemel te zeggen dat het een plaats is na het heelal of misschien moet je zeggen: een verborgen werkelijkheid achter onze werkelijkheid. Het zou heel goed mogelijk zijn dat ze over meer dimensies beschikt als de drie waarmee we op aarde vertrouwd zijn zoals wel wordt voorgesteld. Met deze laatste opmerking begeef ik me echter al enigszins op het speculatieve vlak, want we moeten eerlijk zeggen: we weten het niet. We zeggen dan namelijk meer dan de Schrift zegt.
Met het gezegde dat de hemel overal om ons heen zou zijn, heb ik moeite. In het licht van het bovenstaande zal je dat niet verbazen. Op zijn minst zou ik het dan toch wat preciezer formuleren: de hemel is overal waar God is. Daar waar de God van de hemel je nabij komt, daar mag je ook iets van de hemel proeven. In die zin kan ik erin mee gaan dat de hemel niet alleen een plaatsaanduiding is. God bestaat namelijk nooit anders dan als de God in de hemel, ook niet als Hij op aarde van Zijn presentie en werkzaamheid blijk geeft. Daarom is daar waar God ons nabijkomt ook altijd de hemel dichtbij. De hemel is dus niet zomaar overal om ons heen. Ze is wel daar waar God is. Waar God daarentegen de Afwezige is, daar is de hemel zeker niet. Dat zal je duidelijk zijn. Juist waar de HEERE van Zijn aanwezigheid blijk geeft, daar mag ook iets geproefd worden van de nabijheid van de hemel. Uit dit laatste blijkt wel dat de hemel toch op een andere manier ruimtelijk gedacht moet worden als bijvoorbeeld onze woonplaats. In het licht van de Schrift mogen we echter het ruimtelijke aspect in het spreken over de hemel in ieder geval niet veronachtzamen.
Hopelijk heb je het bij de beantwoording van mijn vraag wat aangevoeld: de hemel is een werkelijkheid die in mensenwoorden niet te vatten is. Ook ik ben een mens uit de aarde, ja heb het dan maar eens over de hemelse dingen! Dan kom je niet verder dan stotteren en stamelen. Toch hoop ik dat ik je zo iets verder heb geholpen. Met een hartelijke groet,
Ds. H. Peet
Dit artikel is beantwoord door
Ds. H. Peet
- Geboortedatum:15-01-1964
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Sliedrecht (Eben-Haëzer)
- Status:Actief
