Door kerk depressief

Kun je door de kerk depressief worden? Bijvoorbeeld als je alleen maar negatieve dingen hoort.

Dat is best een betrokken vraag. Aleid Schilder heeft al weer jaren geleden beweerd dat inderdaad de zondeleer, met name de erfzondeleer, (die leert, dat wij allen in zonden ontvangen en geboren worden, zoals David dat belijdt in Psalm 51 en zoals dat ook sterk bevestigd is door de kerkvader Augustinus in zijn Belijdenissen) depressief maakt. Zij maakte zeer veel bezwaren tegen de reformatorische belijdenisgeschriften, die in navolging van Augustinus dit eveneens op grond van de Bijbel belijden. Daarop zijn toen heel wat reacties gekomen. Sommigen hebben dat wat toegelicht, dat er ook bepaalde elementen zouden zijn in de Heidelbergse Catechismus en de Dordtse Leerregels die depressief maken. Er was toen nogal wat discussie. Daarover zijn toen ook binnen kerkelijke kring boekjes geschreven, die die stelling van depressief makend beaamden of wat nuanceerden.

Toch zou ik met dergelijke stellingen wel heel voorzichtig willen zijn. Wanneer de zonden in de Bijbel en de belijdenisgeschriften wordt aangewezen, dan is het niet de bedoeling om ons daarmee depressief te maken, maar wel om de diagnose van ons leven aan te wijzen: door de zonden hebben we alle ellenden over ons leven gehaald. De Bijbel herinnert ons aan de zonden van onze eerste ouders Adam en Eva, waardoor alle ellende over deze wereld gekomen is. Adam en Eva,  dat zijn wij. Wij staan niet los van de zonden van onze eerste voorouders. Ik zou dit niet depressief makend willen noemen, maar een geestelijke ontdekking. Zoals een arts een medisch onderzoek doet, zo doet de Heilige Geest dat in de prediking door middel van het Woord en stelt de diagnose van onze geestelijke kwaal vast. De Bijbel wijst aan dat we door onze zonden ongeneeslijk zijn en dat we Jezus nodig hebben tot onze verlossing. Als we die ontdekkende diagnose van onze geestelijke kwaal in de prediking niet laten horen, zijn we net als artsen die een doodziek man die opgegeven is, gaan vertellen dat het allemaal wel meevalt met zijn verschrikkelijke, dodelijke kwaal. We bedriegen dan als voorgangers de gemeente en doen te kort aan de ontdekking door het scheermes of operatiemes van het Woord, de Bijbel, aan onze dodelijke kwaal. Zachte  heelmeesters maken dan ook stinkende wonden. Daarom dienen we onder het Woord eerlijk onszelf te bezien in het licht van het Woord en onze kwaal aan de hemelse arts der zielen bekend te maken.

De kerk maakt daarom niet depressief, maar wil als een goed arts onze kwaal aanwijzen en ook medicijnen aanreiken in het werk van de verzoening door het bloed van Christus.  In dat opzicht word je in de kerk echt niet depressief, maar mag het Evangelie van Jezus Christus genezend zijn. Op deze wijze heeft Luther het beeld van de arts gebruikt om ons onze zondenkwaal aan te wijzen. 

Toch wil ik ook naar binnen kijken: ik kan begrijpen dat je depressief kunt worden in de kerk. Wanneer we als voorgangers eenzijdig het oordeel preken en niets laten horen van de heerlijkheid en genade van Christus, dan doen we tekort aan Gods eer, want de Heere wil verheerlijkt worden in de toebrenging van zondaren. Dan doen we ook tekort aan de mogelijkheid van zalig worden. Daarom mogen we het Evangelie en de mogelijkheid van zalig worden nooit versmallen. Je wordt depressief als alleen de onmogelijkheid van de kant van de mens benadrukt wordt en niet de almacht van God in redding van zondaren. We dienen in de prediking altijd te benadrukken, dat hoe verloren een mens ook kan liggen voor God, de Heere Jezus altijd dieper in de verlorenheid heeft gelegen om zondaren te redden: Hij was zelfs in de Godverlatenheid van de hel, om juist het verlorene te zoeken. Daarom heeft de kerk een machtige boodschap voor verloren mensen.

Ik kan ook begrijpen dat je depressief wordt in de kerk als de dienst alleen maar bestaat uit een activistische prediking, wat mensen allemaal moeten doen om een goed christen te zijn. Je wordt opgejaagd om mee te doen met een bepaalde vorm van  gemeentezijn. In de prediking wordt niet ingegaan op de eigenlijke nood van de mens: zijn zonden, waarmee hij niet voor God kan bestaan. Ook wordt er dan weinig gesproken over Jezus. De prediking is verworden tot entertainment. Soms worden zelfs ook in gereformeerde kring bepaalde dingen in een kerkdienst ingevoerd om jongeren of ouderen wat te amuseren. Men probeert de gemeente met kunst en vliegwerk gezellig te maken. Maar wanneer je thuis komt, voel je jezelf ongelukkig, omdat je niet geraakt ben door het Evangelie. Je hebt alleen maar een praatje gehoord, zonder dat het werk van Christus centraal stond. Als ik voor mezelf spreek: aan de mens aangepaste diensten maken mij daarom zeer depressief, omdat het dan in de prediking erom gaat om de mens te behagen, terwijl het evangelie toch niet is naar de mens!  

Je kunt ook depressief worden in de kerk, als je erg in kerkmensen teleurgesteld bent of dat ze jou veel hebben aangedaan. Dan moet je dat toch wel gaan bespreken naar de regel van Mattheus 18:15-21. Dat is de Bijbelse en kerkelijke weg.   

Lunteren, ds. P. Molenaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Molenaar

• Geboortedatum:
  22-05-1945
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Lunteren
• Status:
  Actief

105 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven