Stemmetjes

We hebben een jongetje van zes jaar die 's avonds gewoon niet wil gaan slapen. Hij is bang, zegt hij. Als hij zijn ogen dichtdoet ziet hij poppetjes en nog wat later hoort hij allemaal stemmetjes in zijn hoofd. Als ik hier verder op doorvraag, word ik gewoon niet wijzer. Hij wil het niet zeggen. Hij weet het niet. Soms zegt hij dat hij allemaal woorden in zijn hoofd heeft die hij niet mag zeggen, want het zijn lelijke woorden en ze dus -als ik er naar vraag- ook niet gaat zeggen. Uiteindelijk valt hij na verschillende keren uit bed te zijn gekomen toch in slaap (meestal tegen tienen). En 's morgens om zes uur is hij al weer paraat. Want van het eerste de beste geluid wat hij hoort, is hij wakker en blijft vooral niet in bed. Het is sowieso een erg druk kind, wat erg explosief op van alles en nog wat kan reageren. Grote mond, heel klein hartje. Hoe om te gaan met dat drukke gedoe heb ik inmiddels wat geleerd. Die angst kan ik gewoon niet plaatsen en al helemaal die stemmetjes en die poppetjes niet. Gaat dit vanzelf weer over, moet ik hier wat mee? Wie heeft raad? Alvast bedankt!

Beste vraagsteller,

Allereerst hartelijk dank voor uw vraag. Ik kan me voorstellen dat u met veel vragen zit en zal proberen hier een antwoord op te geven.

Om te beginnen is het goed om te weten dat veel kinderen periodes hebben dat ze bang zijn; op zich zijn deze periodes heel gewoon en gaan ze meestal vanzelf weer over. Het is wel belangrijk om in te gaten te houden dat het niet te erg gaat worden en dat de periode niet te lang duurt. Uit uw mail kan ik niet lezen hoe lang uw zoontje al bang is en is het lastig om te zeggen of u zich hier zorgen over moet maken.

Er kunnen verschillende redenen zijn voor het ontstaan van angst bij kinderen. Het is goed om na te gaan of er bijvoorbeeld recente veranderingen hebben plaatsgevonden (verhuizen, overlijden familielid, verandering op school). Die kunnen van invloed zijn op het slapen van een kind. Daarnaast kan het ook ontstaan door dingen die buiten hun invloed of begrip omgaan (bijv. harde geluiden, onweer) of door een vervelende of pijnlijke ervaring. Wat vooral ook veel invloed kan hebben is de grote fantasie die kinderen hebben. Meestal is dit een fase en neemt de angst naarmate kinderen ouder worden af; ze kunnen dan namelijk beter onderscheid maken tussen werkelijkheid en fantasie. 
Goed om te weten is ook dat rond de leeftijd van zes jaar er een piek is in het aantal nachtmerries die kinderen hebben. Nu weet ik niet of uw zoontje hier ook last van heeft. Nachtmerries en bijbehorende angsten zijn een normaal verschijnsel en gaan meestal vanzelf weer over.

U beschrijft uw zoontje als een kind wat erg druk en explosief is en op van alles en nog wat kan reageren. Hij doet gedurende de dag veel indrukken op en het is goed mogelijk dat, zodra hij moet slapen en dus rustig moet worden, deze indrukken gaat verwerken en er angst kan ontstaan.

Het belangrijkste is echter niet om te zoeken naar de oorzaak van de angsten van uw zoontje, maar om een manier te vinden hiermee om te gaan. Voor kinderen is het belangrijk dat de angst er mag zijn en dat er over gepraat mag worden. Hierbij is het wel belangrijk dat je het als ouders niet te groot maakt en op een speelse manier naar oplossingen zoekt.  Kijk of jullie een vast moment kunnen afspreken waarop jullie over de angst spreken. Kies niet een moment vlak voordat uw zoon naar bed gaat, dit kan de angst namelijk versterken. U kunt tegen uw kind benoemen dat bang zijn er soms bij hoort, dat dit niet erg is en dat het meestal na een tijdje weer over gaat.  Neem uw kind altijd serieus; zeg niet tegen hem dat hij zich aanstelt en ontken de angst niet. Belangrijk is daarbij om als ouder rustig en geduldig te blijven. Samen zouden jullie manieren kunnen bedenken om te leren omgaan met de angst (bijvoorbeeld aan leuke dingen denken, leuke dingen doen, een 'monstervanger' zoals een knuffel die de poppetjes vangt en weghaalt). Ook een nachtlampje op de kamer van een kind kan helpen.

Uit uw vraag begrijp ik dat uw zoontje uiteindelijk in zijn eigen bed in slaap valt. Dit is heel goed; probeer te voorkomen dat uw kind bij u in bed gaat slapen. Het is vaak lastig om dit weer af te wennen.

U benoemt dat uw kindje 's morgens al weer vroeg wakker is en erg druk is. Het is mogelijk dat uw zoontje minder slaap nodig heeft dan een gemiddeld kind van zijn leeftijd en waarschijnlijk bent u gezegend met een zoon die erg levendig is. Goed om te lezen dat u manieren heeft gevonden om om te gaan met zijn drukke gedrag.

Wat betreft zijn angst zou ik proberen manieren te vinden om hier mee om te gaan. Mocht de angst naar verloop van tijd niet minder worden en het dagelijks functioneren van uw zoontje gaan beïnvloeden, dan is het raadzaam om hulp te zoeken bij bijvoorbeeld uw huisarts of een hulpverlener.

Veel wijsheid en sterkte gewenst,
Alice Pleiter-Visscher

Dit artikel is beantwoord door

MSc E. A. Pleiter-Visscher

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven