Vraag
Hoe beoordeel je onze oudvaders? Bij het lezen van oudvaders valt me altijd weer op dat er best wel de nodige verschillen zijn. Zo las ik bij Bernardus Smytegeldt een flink aantal preken over het gekrookte riet (n.a.v. Jesaja) waarin hij jonge gelovigen bemoedigt aan de hand van bijbelse kentekenen. Aan de andere kant riep het lezen van de catechismusverklaring van Th. van der Groe de nodige vragen bij mij op. Hij beschrijft daarin heel gedetailleerd het onderscheid tussen ware en valse genade (en ik meen ook de daarbij behorende gevoelens). Hoe moet ik hiermee omgaan? En hoe wordt eigenlijk tegen de verschillende oudvaders aangekeken?
Antwoord
Wij betitelen de predikanten (en hun geschriften) uit de eerste eeuwen na de kerkhervorming, als oudvaders. Het lijkt zo alsof ze een soort koekoek-eenzang vormen. Dat is echter niet het geval. Wie de genoemde geschriften gaat lezen, merkt dat er onderling heel wat verschillen zijn. En soms zelfs tegenstellingen.
Hoe we daarmee om moeten gaan? Wanneer God twee adamskinderen wederbaart, geeft Hij ze beiden een nieuwe wil met een nieuw verlangen en een nieuw inzicht. Beiden ontvangen ze verlichte ogen des verstands om Zijn waarheid te verstaan. En toch blijken er na korte of langere tijd verschillen van inzicht te bestaan. Hoe kan dat? Behalve dat we hierbij kunnen wijzen op onze gebrekkigheid en zondige resten vanuit de tijd vóór de wedergeboorte, geldt ook: Zo heeft God het gewild – om ons ootmoed te leren en verdraagzaamheid. Wanneer een derde kind van God (jij of ik) die deze twee mensen mét hun verschillen ontmoet (of geschriften van hen leest), kan hij en moet hij zo de gave van onderscheid oefenen.
Bij de zogenoemde oudvaders treffen we verschillen aan. Ze hebben elkaar niet altijd begrepen of elkaars meningen geaccepteerd. Ze hebben zelfs wel elkaar bestreden. Maar ondanks al die verschillen –waar wij dus met bijbels gefundeerd onderscheidingsvermogen mee moeten omgaan– waren ze één in de fundamenten van de waarheid, die we in de Nederlandse kerksituatie hebben samengevat in de Drie Formulieren van Eenheid.
Daarom: lees de geschriften van de godzalige predikanten uit vroegere eeuwen (óók uit de tijd van Augustinus of de middeleeuwen, en óók uit de negentiende en twintigste eeuw) met hartelijk verlangen om onderwijs, met afhankelijk gebed om Gods zegen, én met het nuchtere besef dat alleen de Heilige Schrift Gods onfeilbare (want geïnspireerde) Waarheid is en dat alle menselijke geschriften feilbaar zijn en steeds aan Gods Woord moeten en mogen worden getoetst – of het nu ds. W. Pieters is of ds. Th. van der Groe, ds. F. Mallan of ds. B. Smytegelt, ds. G.H. Kersten is of ds. A. Kuyper!
Ds. W. Pieters
Dit artikel is beantwoord door
Ds. W. Pieters
- Geboortedatum:27-06-1957
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Elspeet
- Status:Actief
Bijzonderheden:
website: dspieters.refoweb.nl
