Ongelijkwaardigheid van man en vrouw

Hoe moet ik het volgende zien: In hoofdstuk 27 van Leviticus staat dat een man tussen de 20 en 60 jaar vijftig sikkels waard is en een vrouw van die leeftijd dertig sikkels. Een jongen van 5 tot 25 jaar is twintig sikkels waard en een meisje tien. In Deuteronomium 22 wordt gezegd dat een meisje dat huwt en geen maagd blijkt te zijn, gestenigd moet worden. Over een man die geen maagd blijkt te zijn, wordt niets gezegd. De man mag de vrouw wegzenden om hoererij, nergens staat dat de vrouw haar man om dezelfde reden mag wegzenden. Hoe kun je dan nog zeggen dat man en vrouw gelijkwaardig zijn?

Ik kan me voorstellen dat je uit de genoemde teksten concludeert dat er sprake is van ongelijkwaardigheid van man en vrouw. Nu moeten we voorzichtig zijn om op grond van deze Schriftgedeelten (en andere teksten) verregaande conclusies te trekken. Als het gaat over de man-vrouw verhouding dan zien we in de Schrift twee lijnen. De ene lijn beklemtoont het verschil tussen man en vrouw, terwijl de andere lijn de eenheid onderstreept. In Genesis 1:27 komen deze lijnen samen. We lezen daar dat God de mens schiep, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen. Hier wordt duidelijk het onderscheid aangegeven. Tegelijkertijd lezen we dat de mens naar het beeld van God geschapen is. Dat geldt zowel man als vrouw. Er is dus een diepere eenheid. Die eenheid wordt later uitgewerkt door Paulus als het gaat over het huwelijk waarin man en vrouw één zijn in de Heere, terwijl de man het hoofd van de vrouw is. Op grond van deze Bijbelse lijnen wordt terecht gesteld dat man en vrouw wel gelijkwaardig zijn maar niet gelijk. Met deze twee woorden willen we recht doen aan de eenheid en de verscheidenheid.
 
In de wereld die het Oude Testament schildert, zien we met name de verschillen. Maar dat geldt niet alleen de verhouding man/vrouw, maar dat betreft ook de verhouding koning/onderdaan, enz. De hele maatschappij was meer dan bij ons bepaald door rangen en standen. Zo vertegenwoordigden mannen en vrouwen een bepaalde 'economische' waarde. Dat werd niet als discriminerend gezien maar dat hoorde gewoon bij de invulling van de maatschappelijke orde.

Zo mogen we ook de teksten over de sikkels lezen. We moeten daar niet teveel achter zoeken. Ik heb in de commentaren er niet veel over gevonden maar een man als R. K. Harrison (Tyndale Old Testament Commentaries) schrijft het verschil toe aan verschil in fysieke kracht. Er wordt ook verschil gemaakt tussen kinderen en volwassenen. Dus het heeft niet zozeer met het verschil man/vrouw te maken.  "Females who were vowed to divine service were appraised at thirty shekels, probably because they were physically less strong than healthy males. A similar scale applied to persones of both sexes whose ages ranged from  five to twenty years." De verschillen die gemaakt worden tussen mannen en vrouwen en ouderen en jongeren hebben vooral met de cultuur te maken van die dagen. In onze tijd denken wij daar iets anders over en zouden we een andere "scale" hanteren. Denk aan het feit dat vrouwen soms minder uitbetaald krijgen dan mannen in gelijkwaardige functies. Dat ligt in onze tijd heel gevoelig.
 
M.a.w. laat je niet in verwarring brengen omdat het lijkt alsof er met 'twee maten' wordt gemeten. Voor zover dat het geval is, wordt dit ingegeven en gevoed vanuit de cultuur van die dagen. De manier waarop in onze tijd tegen 'discriminatie' wordt aangekeken mag niet terug geprojecteerd worden op de Bijbel. Juist tegenover een opdringerig en intolerant drijven van het gelijkheidsbeginsel in onze dagen hebben we als kerk de opdracht om te laten zien, dat we uitgaan van de gelijkwaardigheid van mensen. Maar dat laat onverlet dat we niet in alle dingen gelijk zijn. Laten we ons voor die verscheidenheid niet schamen. Voor verdere studie zou ik je het boek van dr. R. Seldenrijk: "Man en vrouw in de traditie der eeuwen. Ethische overwegingen bij aspecten van levensstijl", Groen Heerenveen, willen aanbevelen.
 
Harteljke groet,
Ds. M. A. Kuijt, Huizen

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M.A. Kuyt

• Geboortedatum:
  17-04-1957
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Wijk en Aalburg
• Status:
  Inactief

48 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven