Zoontje betast door buurjongen

Mijn buurjongen van zeventien is niet als een ander. Hij heeft door een hersenbeschadiging een beperking. In een onbewaakt ogenblik heeft hij op een verjaardag in een balorige bui aan de piemel van mijn zoon van acht gezeten. Het was niet heel geheimzinnig, want er waren andere kinderen bij. Het was een stoeierig sfeertje waarbij mijn zoon na een verkleedpartijtje in zijn boxershortje liep. Ineens werd zijn onderbroek uitgetrokken en heeft onze buurjongen tot twee keer toe aan het geslachtsdeel van mijn zoontje getrokken. Mijn zoontje voelde zich er rot bij, heeft zich losgerukt en is naar beneden gegaan. Onze andere zoon van vijf kreeg de vraag of hij zijn onderbroek uit wilde doen en hij deed dat. Hij is overigens niet betast, volgens hemzelf niet en volgens de andere kinderen die erbij waren ook niet. We zijn wel geschrokken. Onze buurjongen schaamt zich verschrikkelijk en heeft heel veel spijt. Maar wij als ouders zitten met de vraag hoe we moeten reageren naar onze eigen kinderen toe. We zijn heel open over seksualiteit. Hebben regelmatig en tussen neus en lippen door gesprekken over wat een 'nee-gevoel' is, dat mannen en vrouwen verschillend geschapen zijn, dat je lichaam van jóu is en dat een ander niet zomaar aan je piemel (of spleetje) mag komen, enz. enz. We hebben het diezelfde avond direct open gegooid en het met elkaar besproken zonder er heel dramatisch over te doen. De vraag is: is dit genoeg? Gevoelsmatig zeg ik: ja, ik denk dat het genoeg is zo. Maar ik wil voor de zekerheid nog wel het oordeel van een deskundige horen. En het liefst ook snel, als dat mogelijk is. Om na drie weken nog hierop terug te moeten komen, lijkt me niet heel zinvol. Overigens pikken de buren het heel goed op. Het is pijnlijk voor hen en een precaire situatie voor ons allemaal, maar gelukkig is de beperking van hun zoon goed bespreekbaar en gezamenlijk zullen we in de toekomst nóg alerter zijn.

Beste ouders,

Ik kan me voorstellen dat jullie geschrokken zijn van deze situatie. U  beschrijft een situatie  waarin jullie buurjongen seksueel grensoverschrijdend gedrag vertoonde in de richting van uw zoontje. Uw schrik en de reactie van uw zoontje geeft iets aan over de ernst van de situatie. Er was sprake van een stoeierige sfeer, een balorige bui en aanwezigheid van meerdere kinderen, maar voor uw oudste zoontje was het  een intimiderende en vernederende situatie. Daarbij maakt het verschil dat het niet gaat om een leeftijdgenootje van uw zoon, maar een oudere jongen. Ik weet niet in hoeverre de ernst van de beperking van de buurjongen duidelijk is voor de kinderen. Voor uw zoontjes is het echter een grote en oudere jongen, wat de angst vergroot heeft en de worsteling om los te trekken moeilijker maakte.

Uw vraag is hoe u moet reageren naar uw eigen kinderen toe. Met bewondering heb ik gelezen hoe u tot nu toe gereageerd hebt. Zowel binnen uw gezin als in het contact met de buren. U vertelt dat u het dezelfde avond met elkaar heeft besproken zonder er heel dramatisch over te doen. Ik ken u niet en weet dus niet goed wat u hiermee precies bedoelt. Ik meen er in te lezen dat u dit rustig met uw gezin besproken hebt. Het is juist deze open en rustige, en daarmee veilige, sfeer die in de verwerking voor de kinderen belangrijk is. Een zeer emotionele reactie van ouders kan, hoe begrijpelijk ook, de angst en het schuldgevoel van kinderen vergroten. Tegelijkertijd is het van belang om de situatie niet te bagatelliseren maar aan te sluiten bij de beleving van uw kinderen. Ik ben het met u eens dat het met elkaar bespreken op dat moment genoeg was en uw reactie heel passend was in de situatie. Het is van belang dat het incident afgesloten wordt, terwijl het onderwerp bespreekbaar blijft. Tegen die achtergrond wil ik graag met u mee denken over hoe je dit kunt doen, aansluitend bij de ontwikkeling  van de kinderen.

U ziet dat uw twee kinderen verschillend hebben gereageerd. De jongste van vijf heeft gedaan wat hem gevraagd werd. Kinderen tussen vier en zes jaar raken zeer geïnteresseerd in het blote lijf en hebben behoefte aan het aanraken en bekijken van het lichaam van de ander. Hij is nu aan het leren wat daarin gepast en niet gepast is. Zoals u schrijft, bent u daar in de opvoeding mee bezig. Hierbij gaat het niet alleen om het leren wat mag en niet mag, maar ook wat je kunt doen. Ook een kind van vijf kan  meedenken in “wat kun je doen als…”

Kinderen van 6-8 hebben minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam en zijn meer bewust van de sociale norm. Dit heeft te maken met een verdergaande gewetensontwikkeling.

U spreekt over een opvoeding waarin seksualiteit en de grenzen die er zijn ten opzichte van het eigen lichaam en van de ander open bespreekbaar zijn. De reactie van uw zoontje geeft aan dat hij aangevoeld heeft waar die grenzen liggen. Bovendien heeft hij kunnen handelen door naar beneden te gaan. Juist in de sfeer van balorigheid en ‘groepsdruk’ is het een knappe reactie van uw zoon. Uw zoontje heeft zich angstig en machteloos gevoeld en heeft zich weerbaar getoond. Het is voor hem belangrijk dat hij  geprezen wordt voor wat hij gedaan heeft door uit de situatie weg te gaan.
 
Als ouder kunt u uw kind ondersteunen om het gebeuren te verwerken. U bent daarin de deskundige van uw kind en zal kunnen aansluiten bij het karakter van uw kind. Een kind met een meer open karakter dat zich makkelijk kan uiten, zal zelf het onderwerp de komende tijd aansnijden. Een gesloten kind dat zich moeilijk uit zal dit juist niet zo makkelijk doen en heeft mogelijk nodig dat u er zelf in een veilige sfeer op terug komt. Wanneer u merkt dat uw kind desondanks angstklachten ontwikkelt is het van belang om deskundige ondersteuning te zoeken. Bij angstklachten kunt u bijvoorbeeld denken aan paniekreacties, gespannenheid of slaapproblemen.

Tenslotte is het van belang dat de kinderen weten dat dit zo ongewenst was en dat er afspraken nodig zijn, ook met de buren, zodat dit niet meer voor mag komen. Uit uw wens dat u met de buren alert wilt zijn, blijkt dat u hierover hebt nagedacht. Het is van belang dat u, maar vooral de ouders van de buurjongen, weten of er werkelijk sprake is van een eenmalig incident of dat de buurjongen zelf hulp nodig heeft. Afhankelijk van de ernst van de beperking en de zichtbaarheid ervan hebben de kinderen mogelijk uitleg nodig over wat de beperking van de jongen in deze situatie heeft betekend, waarbij dit natuurlijk nooit een verontschuldiging mag zijn. De kinderen moeten weten welke afspraken er zijn op het gebied van toezicht en welke regels er zijn in de omgang met de buurjongen.
 
Ik wens u alle wijsheid toe in de opvoeding van uw kinderen.

Anja van der Marel

Dit artikel is beantwoord door

drs. A. Diepeveen- van der Marel

• Geboortedatum:
  19-10-1976
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Inactief

52 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven