Ds. Van den Belt over scheppingswonder

In het RD van 27-11 zegt Andries Knevel dat ds. Van den Belt hem het laatste zetje heeft gegeven naar het geloof in een theïstische evolutie in plaats van een schepping in zes dagen. Andries Knevel gelooft dus niet meer in een schepping zoals de Bijbel ons die leert. Mijn vraag aan ds. Van den Belt is of hij nog wel in het scheppingswonder van Genesis gelooft, zoals het in Gods Woord beschreven wordt. En zo niet, welke argumenten liggen daaraan dan ten grondslag.

Inderdaad heeft Andries Knevel in zijn dagboek “Avonduren” geschreven over zijn verschuiving van geloof in het creationisme -dat de aarde door God geschapen aarde is in zes dagen, zo’n 6000 jaar geleden-  naar een ‘theïstische evolutie’ - de aanvaarding van de hoge ouderdom van miljarden jaren van de aarde en het ontstaan van het leven via een door God geleide evolutie. Hij schrijft ook dat een aantal artikelen van mijn hand hem daarbij het laatste zetje gegeven hebben. Letterlijk merkt hij over mij op: “Hij (dat ben ik dus, HvdB) schrijft dat binnen een orthodox Schriftgeloof het mogelijk moet zijn om een oude aarde en een oud heelal te accepteren.” Overigens heeft Andries Knevel al een aantal jaren geleden duidelijk afstand genomen van zijn vroegere opvattingen en betoogd dat volgens hem de aarde veel ouder is dan 10.000 jaar. In die zin verbaasde het mij wel een beetje dat hij daarbij naar mijn artikelen verwees.

Nu kan ik mij best goed voorstellen dat mijn artikelen vragen oproepen. De vraag die mij letterlijk gesteld wordt is of ik nog wel in het scheppingswonder van Genesis geloof, zoals het in Gods Woord beschreven wordt. Laat ik probeerde heel duidelijk te zijn: 1. Ik geloof in God de Vader de almachtige Schepper van hemel en aarde. 2. Voor deze almachtige Schepper is het niet moeilijk om de aarde in een dag of in zes dagen te scheppen. 3. Ik aanvaard het onfeilbare gezag van de heilige Schrift, als het eigen Woord van God.

In mijn artikelen heb ik er vooral de nadruk op gelegd dat het (kerk)historisch gezien niet zo is dat het geloof in de onfeilbare Schrift altijd betekend heeft dat de evolutietheorie of de hoge ouderdom van de aarde werd afgewezen. Integendeel, aanvankelijk stonden met name de gereformeerde theologen daar best open en onbevangen tegenover. In eerste instantie waren de reacties op het Darwinisme in Amerika niet zo negatief. Het fundamentalisme ontleent zijn naam aan een serie brochures The Fundamentals: A Testimony to the Truth, gepubliceerd tussen 1910 en 1915. Daar staan bijdragen in van gereformeerde theologen, die uitgaan van een hoge ouderdom van de aarde. James Orr (1844-1913) een Schotse professor in de apologetiek schreef een artikel onder de titel ‘Wetenschap en het christelijk geloof’ waarin hij het Darwinisme als atheïstische theorie verwierp, maar wel ruimte liet voor theïstische evolutie. Net zoals nu Cees Dekker en Andries Knevel doen. Orr schreef ook dat ‘de wereld vele malen ouder is dan de 6000 jaar waar de oudere chronologie van uitging’.

De vragen rond de precieze ouderdom van de aarde liggen niet zo eenvoudig. Creationistische theorieën over een jonge aarde nemen vaak aan dat God de aarde met een schijnbaar ouderdom geschapen heeft. Dat lijkt de enige mogelijkheid om de vorming van de aardlagen, de afstand die het licht van de sterren moet overbruggen en andere astronomische en geologische gegevens te verklaren. Vaak wordt daarbij verwezen naar de schepping van Adam als volwassen mens, met een schijnbaar ouderdom. Toch komt dit over als een uitvlucht. Hoe zit het dan met de fossielen, resten van dode dieren en de fossiele brandstoffen? Zijn nu ook mee geschapen? Lijkt de schepping zo niet op een antiekvervalsing? Het is ook niet eenvoudig om precies aan te geven wat de consequenties van een hoge ouderdom van de aarde zijn voor de exegese van de eerste hoofdstukken van Genesis. Zijn de dagen perioden geweest? Is er een lange periode tussen de aanvankelijke schepping van hemel en aarde en de schepping.

De gereformeerde theologie kan de eenheid van Gods openbaring in Schrift en natuur niet zomaar opgeven. Charles Hodge (1797-1878) schreef in zijn Systematic Theology: “De wetenschap heeft op veel punten de kerk geleerd hoe zij de Schriften moest verstaan. [...] Christenen hebben doorgaans geloofd dat de aarde slechts enkele duizenden jaren bestaat. Als de geologen bewijzen dat het heelal al duizenden eeuwen bestaat, zal blijken dat het eerste hoofdstuk van Genesis in volle overeenstemming is met de feiten en dat de jongste resultaten van de wetenschap al tot uitdrukking zijn gebracht op de eerste bladzijden van de Bijbel.” Creationisten gaan veelal optimistisch uit van de mogelijkheid om de waarheid van de Schrift te bewijzen, terwijl vanuit de gereformeerde theologie de noodzaak van het verlichtende werk van de Heilige Geest sterk benadrukt wordt. Daarnaast heeft de gereformeerde theologie meer oog voor de hermeneutische vragen. Voor de uitleg van de Schrift is het van groot belang om de tekst in de oorspronkelijke context te plaatsen en rekening te houden met de verschillende genres in de Schrift. De gereformeerde theologie, met behoud van het Schriftgezag, de wetenschap met een principiële openheid tegemoet. Het geheim van en geloof in Gods scheppingswerk laat zich niet ontrafelen door atheïsten, noch bewijzen door creationisten. Het is van een andere orde, het is allereerst een geloofsartikel.

Ook iemand als Charles Haddon Spurgeon, die gestreden heeft tegen de modernistische invloeden onder de baptisten, aarzelde niet om in zijn preken uit te gaan van de hoge ouderdom van de aarde. Hij vertelt ergens dat hij bij de krijtrotsen heeft gestaan. “De geoloog trekt terecht de conclusie dat deze wereld zoals die er nu is al verschillende miljoenen jaren moet hebben bestaan.” Benjamin B. Warfield (1851-1921) verdedigde het gezag en de onfeilbaarheid van de Schrift tegenover het opkomende liberalisme. Hij vond de ouderdom van de aarde van geen enkele theologische betekenis en zag zelfs ruimte voor een door God geleide evolutie, mits het hele menselijke is voortgekomen uit één ouderpaar.

Er is best veel af te dingen op de theorieën over de hoge ouderdom van de aarde en zeker op de evolutietheorie. Het is een goede zaak als het creationisme blijft zoeken naar alternatieven voor atheïstische theorieën vanuit een gelovig aanvaarden van de Schrift. Zeker als de moderne natuurwetenschap bovennatuurlijke verklaringen uit wil sluiten. Dan gaat de wetenschap haar boekje te buiten. Het creationisme zal voor sommigen een goed alternatief bieden. Voor anderen knapt het elastiek, omdat zij het allemaal niet plausibel vinden. Om hen te helpen, zou ik graag vanuit de geschiedenis van de gereformeerde theologie willen benadrukken dat de aanvaarding van het geloof in de onfeilbaarheid van de Schrift niet per definitie een afwijzing van een oudere schepping impliceert. Daarom zie ik het als een taak voor de gereformeerde theologie om óók te doordenken wat het moderne wereldbeeld betekent voor de uitleg van Genesis.

Dat God hemel en aarde geschapen heeft staat voor het geloof vast, maar hoe Hij dat precies gedaan heeft mag onderzocht worden door de exegese van de Schrift, maar ook door het onderzoeken van de natuur. Waar er een spanning blijken te bestaan tussen beide onderzoeken, heeft de Schrift het laatste woord, maar toch mag bij de uitleg van de Schrift rekening gehouden worden met de resultaten van natuurwetenschappelijk onderzoek.

Dr. H. van den Belt

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. van den Belt

• Geboortedatum:
  08-06-1971
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Woudenberg
• Status:
  Inactief

42 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven