Is dat nou zo?

Ik heb mijn hersens afgepijnigd: wat kon die man nou toch tegen Wim hebben? Helemaal onbedoeld hoorde ik, buiten op het land, flarden van een gesprek tussen twee mannen. De ene was héél erg duidelijk over Wim: dat was een waardeloze kerel waaraan werkelijk niets goeds te ontdekken was. Tot mijn grote verbazing: ik ken Wim als een nogal goedig iemand, tolerant en vriendelijk. Hadden die twee soms een conflict gehad waar ik niets van wist?

Dat moest haast wel zo zijn – de spreker van dat moment was nu ook de makkelijkste niet. Maar wel iemand met sociaal gevoel, die kameraadschappelijk omgaat met allerlei mensen en die zelf veel heeft meegemaakt. Wat kon er toch gebeurd zijn?
 
Ja, het moest wel teruggaan op een persoonlijke vete. Of zat het toch dieper? Had de afkeer van die ander misschien te maken met het feit dat Wim bij de bevindelijk-gereformeerde bevolkingsgroep hoort? Maar Wim kende ik als juist géén zwaartiller, tolerant, niet veroordelend en zeker niet eenkennig. Dus dat kon het niet zijn. Of toch?
 
Wanneer dat meespeelde -en ik ken de achtergrond van het conflict dus werkelijk niet- dan zou het misschien die combinatie kunnen zijn waarover ik me al eens meer heb verwonderd. Ik bedoel de combinatie van een zekere afzijdigheid van de rest van de samenleving met de drive om goed voor zichzelf te zorgen. Ook Wim heeft immers zijn schaapjes best op het droge – in tegenstelling tot de man die zich zo negatief over hem uitliet.
 
Let wel: dit verhaal over Wim en de man die zo’n hekel aan hem heeft, is maar een aanloop naar mijn diepere vraag. Het conflict tussen beiden zal wel teruggaan op een gebeurtenis waar beiden of misschien één van beiden iets zei wat hij beter niet had kunnen zeggen.
 
De diepere vraag is: kan het zijn dat er een tendens is, bij een deel van de bevolkingsgroep die zich laat leiden door Gods Woord aan de ‘rechterzijde’ van het Nederlands protestantisme, in de richting van deze combinatie? Het tegelijkertijd je in meerdere of mindere mate afzijdig houden van de samenleving én tegelijk goed voor jezelf zorgen?
 
Het laatste kan natuurlijk in het verlengde liggen van oude tradities, bijvoorbeeld die van het agrarische kleinbedrijf met zijn spaarzaamheid voor de lange termijn. Het eerste kun je misschien zelf helemaal niet in de gaten hebben, omdat je je bijvoorbeeld inzet voor vervolgde christenen elders in de wereld of voor arme mensen in Oost-Europa. Niettemin: de naasten zijn in de eerste plaats toch de mensen waartussen je leeft. En die nemen ook het gemakkelijkst nota van je gedrag, ook wanneer daarin de hiervoor genoemde combinatie eventueel tot uitdrukking komt.
 
Dit geldt natuurlijk niet voor de volledige bevolkingsgroep waar Refoweb zich op richt. Misschien voor de jongeren nog wel het minst. Maar zit er misschien iets in, wanneer ik deze combinatie signaleer? Beschuldig me alsjeblieft niet van het optrekken van een karikatuur van een bevolkingsgroep. Dat is helemaal de bedoeling niet. Het gaat erom de lezers aan het denken te zetten. Zij kunnen mij wijzer maken, ik heel af en toe misschien ook sommige van hen. Hoop ik toch. En anders kunt u deze vraag -en zeker het verhaal dat de aanleiding vormde- gevoeglijk vergeten.