Danken vóór het eten

Het is de gewoonte in refoland dat er vóór het eten wordt gebeden om een zegen en na het eten wordt gedankt voor het eten. Nu ik daar over nadenk komt dat vreemd over. Waarom pas danken ná het eten? Dan lijkt het er op dat je pas dankt als het eten lekker was, of genoeg. En als je gedankt hebt vóór het eten (wat Jezus ook deed) dan is het dubbelop om dat na het eten weer te doen.

Natuurlijk kan je zeggen dat je nooit genoeg kunt danken, maar dan zou je ook voor elk koekje moeten danken. Jezus deed ook alleen een gebed vóór het eten.

De protestanten in Nederland bidden voor het eten en danken daarna. Die gewoonte bestaat al eeuwen. Voor zover ik kan nagaan moet deze traditie zo ongeveer vanaf de reformatie van geslacht op geslacht navolging hebben gevonden. Wanneer je echter in bijvoorbeeld Engeland komt, dan kom je daar een andere traditie tegen: God wordt vóór de maaltijd gedankt voor het gereedstaande voedsel en na de maaltijd loopt men zo van de tafel af! Dat komt op Nederlanders wat raar over: net alsof je wat mist! Ik heb het tijdens een conferentie in Engeland wel meegemaakt, dat wij als Hollandse deelnemers dan na het eten toch bleven zitten aan het einde van de maaltijd om vervolgens -naar ons eigen gebruik- de Heere nog gezamenlijk te danken. 

Wat te zeggen over deze zaken? Allereerst wil ik vooropstellen dat het een goede zaak is de Heere voor alles te bidden en ook te danken! Het bidden vraagt aan onze kant verootmoediging voor de Heere. Bidden is eigen afhankelijkheid belijden. Het is het erkennen niets verdiend te hebben. Nederig vragen om Gods nabijheid en zegen. Danken is de erkentenis, dat de Heere uit louter goedheid ons veel schenkt. Ook het eten ontvangen we uit louter genade uit Zijn hand, want ons voedsel hebben we alleen verkregen vanwege het offer van de Heere Jezus Christus.

Moet je bidden en danken op één moment doen of gesplitst voor en na de maaltijd? Bij een dergelijke vraag moeten we eerst naar de Bijbel kijken. Wat zegt Gods Woord daarover? De Schrift toont ons een veelheid van gebedsgestalten en gebedsmomenten. Daaruit kunnen we dus moeilijk één bepaalde, juiste regel afleiden. Het argument dat de Heere Jezus vóór het avondmaal Zijn hemelse Vader dankte kun je slecht tot standaardregel maken, want die betreffende maaltijd was maar niet een willekeurige maaltijd.

Als we de verschillende vormen van bidden en danken overzien denk ik dat we hier te maken hebben met verschillende tradities. En tradities zijn zaken die we niet zozeer moeten wantrouwen, maar vooral moeten koesteren! Het is in sommige kringen namelijk wel eens mode geworden om tradities als louter negatief af te schilderen. Tradities zou je vooral zo snel mogelijk overboord moeten gooien. En men heeft niet in de gaten dat zo het kind met het baswater wordt weggegooid. Bovendien maakt men daarmee weer een nieuwe traditie: het rigoureus verwijderen van tradities! Maar tradities hebben juist iets goeds! Ze geven bepaalde zaken de eeuwen door mee aan de volgende geslachten (Psalm 78). Wie alle tradities afschaft, schaft tenslotte alle godsdienstige vormgeving af en houdt daarmee geen enkele inhoud meer over. Kortom: wij kunnen niet zonder tradities!

Blijft de vraag over: is elke traditie goed. Of zijn sommige tradities voor verbetering vatbaar? Elke traditie kent gevaren en is voor verbetering vatbaar. Wil ik een enkele noemen bij ons bidden en danken? 

Het grootste gevaar is dat we gedachteloos gaan bidden en danken! Hoe vaak hebben wij niet het gebed des Heeren gebeden en intussen 100 procent gedacht aan ons werk? Het afraffelen van ons (dank)gebed wordt door geen enkele vorm van bidden en danken verhinderd!

Een ander gevaar is dat we een bepaalde traditie van bidden en danken gaan verheffen tot de enige juiste vorm! Kijk ook daar voor uit. Want zijn we dan niet rooms aan het worden?

Een verbetering van ons bidden en danken? Laten we in onze kerken als kerkgangers eens ophouden met het aannemen van de wonderlijkste houdingen tijdens het gebed! God wòrdt niet verheerlijkt als we ons hoofd maar op de bank voor ons laten rusten!
 
Eindig ik met een goede raad, die ik ontleen aan een woord van de apostel Paulus: “Weest in geen ding bezorgd; maar laat uw begeerten in alles, door bidden en smeken, met dankzegging bekend worden bij God.”

Ds. M. Baan

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Baan

• Geboortedatum:
  16-02-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

114 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven