Waar was God bij zelfmoord

God geeft altijd kracht naar kruis, hoorde ik een dominee zeggen tegen een jongen die al heel veel had mee moeten maken. Vier weken later pleegde die jongen zelfmoord. Waar was God dan? Kennelijk was het toch teveel voor die jongen. Sindsdien kan ik niet meer goed tegen die uitspraak.

Waar was God toen die jongen zelfmoord pleegde? Dat is jouw vraag. Een vraag die door meer mensen gesteld wordt, wanneer men met het lijden in deze wereld geen raad weet en er geen kant mee op kan. Denk aan wat er voor en in de laatste wereldoorlog gebeurd is met de joden. Tijdens die oorlog zijn er 6 miljoen joden omgekomen. Waar was God toen ze afgevoerd werden in overvolle veewagons naar concentratiekampen? Waar was God toen joden de gaskamers werden ingedreven? Deze vraag leeft nog steeds bij velen van hen die deze verschrikkingen hebben overleefd. Men zegt wel dat voor de Holocaust de vraag leefde wie God is, maar erna vooral de vraag waar God is. Aan het lijden in de wereld is na de oorlog geen einde gekomen. Integendeel. Het gaat door.

Mozes sprak in Psalm 90 dat het uitnemendste van het leven moeite en verdriet is. Wie zal het laatste woord over het lijden kunnen spreken en over het grote thema van God en het lijden? Wanneer het goed gaat in het leven zijn we geneigd naar onszelf te kijken. Dat heb ik toch maar goed voor elkaar. Ik heb het gemaakt in het leven. Ik bof maar. Zodra er lijden om de hoek komt kijken, krijgt God de schuld. Ik weet dat dit wat algemeen gesteld is. Maar laat ik dat eens doen, om de kwestie scherp voor ogen te krijgen.

Afgelopen zondag preekte ik in mijn gemeente over Jesaja 43:1 en 2. Ik nam er de verzen 18 tot en met 23 uit het voorgaande hoofdstuk bij. Juda is in nood. Je moet denken aan de ballingschap. Ver van eigen land verkeert het volk in Babel als in de gevangenis. En wie krijgt de schuld? God in de hemel. Hij is doof en blind voor de nood van het volk, zo klaagt het. ”Mijn weg is voor de HEERE verborgen en mijn recht gaat van mijn God voorbij” (40, 27). Nee, zegt de profeet, keer het maar om. Jullie zijn doof en blind. Doof en blind voor je eigen nood. Blind omdat je geen oog hebt voor de oorzaak en de zin van de ballingshap. Doof omdat je naar de stem des Heeren niet hebt geluisterd. Doof ook omdat je de stem van de Heere dwars door de nood heen niet hoort. Immers, dwars door de nood heen roept God tot bekering. De oorzaak is dat het volk vanwege eigen zonde in de ballingschap verkeert. Het is de Heere die het volk heeft overgegeven. Zijn straffende hand ligt op Israël opdat het zich zal bekeren. Maar het is er doof en blind voor.

Maar nu, staat er in vers 1. Je zou het kunnen weergeven als: En toch... Ondanks dat... De Heere belooft dat Hij het volk gaat verlossen. Zo zeker is het, dat het is alsof de verlossing al tot stand is gebracht. Ik heb u verlost, ik heb u bij uw naam geroepen. Jullie zijn van Mij. En daarom zegt de Heere temidden van de nood van het volk: Wanneer jullie zullen gaan door het water en de rivieren en het vuur,  Ik zal bij u zijn. Het water en de rivieren en het vuur zijn een beeld van de nood en de verschrikkingen waarin het volk verkeert en waardoor het nog meer getroffen zal worden. Misschien ook wel de gevaren die ze zullen ervaren op de terugweg vanuit de ballingschap. Maar de Heere belooft dat Hij met hen zal zijn. Ik zal met u zijn.

De weg van allen die de Heere vrezen gaat door de verdrukking. ”En dat wij door vele verdrukkingen moeten ingaan in het koninkrijk Gods” (Hand.14:22). ”In de wereld zult gij verdrukking hebben; maar hebt goede moed, Ik heb de wereld overwonnen” (Joh.16:33). De een zal daarvan meer ervaren dan de ander. Watergeweld en de kracht van rivieren. Welk mensenkind, die op eigen kracht is aangewezen, is daartegen bestand. Om maar niet van vuur te spreken. Juist in de nood leer ik mijn eigen krachteloosheid kennen, opdat we in het geloof ons meer en meer aan de Heere leren toevertrouwen. ”Ik zal bij u zijn.” Hoe kan dat? Wel, Christus is eerst en volkomen de nood ingegaan. Hij vrijwillig in de weg van Zijn vernedering en in gehoorzaamheid aan Zijn Vader. Dat is samengevat met de woorden: Nedergedaald  ter helle. Hij trok door het water, de rivieren en het vuur. Hij heeft overwonnen. Hij gaat voor. De Heere neemt in het leven van die Hem kennen de nood en zorgen en moeiten niet altijd weg. Integendeel. De nood kan zeer zwaar zijn. De pijn diep insnijden. Maar temidden daarvan wil Hij troosten met Zijn genade en tegenwoordigheid. Ik ben met u. Zijn naam is Immanuel: God met ons. Eens komt de dood. De Heere spaart ons daarvan niet. Maar wanneer ik trek door het water van de dood en de doodsrivier is Christus er die de dood heeft overwonnen. Hoe maak ik het als de dood komt? Aangewezen op mijzelf is het verloren. Maar Christus zegt: Ik ben met u. Het geloof leeft uit die belofte.

Maar als iemand zelfmoord pleegt en de dood zelf naar zich toehaalt, is de Heere er dan ook, of juist niet? Laten we daarin vooral duidelijk zijn dat zelfmoord een zonde is. Het leven is door de Heere gegeven en Hij bepaalt de tijdsgrenzen van ons aardse bestaan. Een mens is niet gerechtigd het leven in begin of einde zelf in handen te nemen. Zelfmoord is iets verschrikkelijks. Ook en vooral ook voor de nabestaanden. Maar is iemand die zelfmoord pleegt per definitie verlopen? Is deze daad te vergeven? Ik lees in mijn Bijbel dat het bloed van Jezus Christus Gods Zoon reinigt van alle zonden. De lastering tegen de Heilige Geest zal de mens niet vergeven worden. Dat wil zeggen als een mens in hardheid en ongeloof door blijft leven gaat hij door eigen schuld verloren. Alle zonden zijn te vergeven, tenzij ik in ongeloof blijf doorleven. Ook de zonde van zelfmoord kan vergeven worden door Gods genade in dat uur van sterven.

Zou het niet mogelijk kunnen zijn dat een kind van de Heere in grote depressiviteit een einde maakt aan eigen leven? En zou de Heere zulk een zonde dan niet kunnen en willen vergeven, uit genade om Christus’ wil? Waar is God als ik door het leven ga? Het leed kan zeer zwaar zijn, ook voor een christenmens. Het is vooral zwaar wanneer ik mij eenzaam weet en de nabijheid van de Heere niet ervaar of zelfs Zijn toorn op mij voel drukken. Toch wil de Heere troosten met de heerlijke belofte: Ik zal bij u zijn. De strik brak los en wij zijn vrij geraakt. In het sterven zal de Heere de Zijnen niet verlaten. Hij die in u een goed werk  begonnen heeft zal dat ook voleindigen tot op de dag van Jezus Christus.

De Heere wil krachten geven naar kruis. Maar weet en besef tegelijk dat de nood zo hoog kan oplopen dat ik dreig te bezwijken. De pijn van de nood kan ook blijven. En toch is er het zien op de Borg. Ik zou het zo willen zeggen: Aan de ene kant is er het kruis en aan de andere kant mag het geloof zien op Het Kruis, op de gekruiste Heere Jezus. Als gij zult gaan door het water: Ik zal bij u zijn, zegt de Heere. Dat wordt werkelijkheid in het geloof.

Ik weet, dit zijn maar enkele woorden. Over dit aangrijpende onderwerp valt veel meer te  zeggen. Ik ken ook de concrete omstandigheden niet van het leven van de door jou genoemde jongen. Ik kan daar moeilijk op ingaan. Ik heb toch iets willen aanreiken. Tot onderwijs. Tot opwekking. Wie gelooft in Hem die dood geweest is, heeft het eeuwige leven.
Ds. M. Pronk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Pronk

• Geboortedatum:
  10-03-1940
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  KralingseVeer
• Status:
  Inactief

71 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven