Het hele orgel open gooien

Beste dominee Van Rossem. Ik ben organist in de HHK-gemeente van Ooltgensplaat. U heeft mij enkele weken terug horen spelen. Het is al even terug, maar misschien weet u het nog. Kunt u misschien enkele punten noemen waar ik me op zou kunnen verbeteren. Ook in de lijdenstijd, vind ik het ook moeilijk. Kan ik (mag ik) het hele orgel open gooien, om het zo maar uit te drukken?

Toen we enige tijd geleden mochten voorgaan in de Nederlandse Hervormde Gemeente te Ooltgensplaat speelde daar een jonge organist. Het ging goed. Als predikant hebben we altijd de spanning of het in de dienst des Woords mag gaan, hetzelfde geldt ook voor de organist en de koster. We weten dit omdat mijn vader ook organist was. Een en ander make maar afhankelijk van de Heere. In ieder geval stellen we het op prijs als de organist, of de koster, van te voren belt en vraagt naar de te zingen psalmen. Dat betekent dat ook zij zich op de Dienst des Woords ernstig en nauwgezet voorbereiden. En dat is het waard. Het gaat in elke kerkdienst om de ontmoeting met de Heere, als een rechtvaardig en genadig God. Dan geldt ook hierin, zoals het eigenlijk heel ons leven geldt: schikt u om Uw God te ontmoeten.

Zelf komen we uit een organistenfamilie en zijn ook liefhebber van orgelmuziek. Dan betekent dat we, eigenlijk haast als vanzelf, extra letten op de wijze waarop er orgel gespeeld wordt. Een en ander blijkt ook hierin dat we na de dienst altijd naar het orgelspel luisteren om op te merken of de organist de prediking begrepen heeft. Het is een vreugdevolle zaak te mogen opmerken als dit inderdaad zo is. Persoonlijk bewaren we goede herinneringen aan gemeenten die we mochten en mogen dienen, waar van een goed samenspel sprake is. In dit alles sta voorop dat het ga om de eer des Heeren. In ieder geval is voor de dienst des Heeren niets goed genoeg en niets verheven genoeg. Dat betekent wel dat ook het spel van de organist  in dienst heeft te staan van de verkondiging van Gods Woord. Treffend vinden we het daarom als een organist niet alleen belt voor de psalmen, maar ook vraagt naar de tekst van de prediking, opdat ook hij zich kan voorbreiden, en ook daarvoor de kracht en de leiding van Gods Geest nodig heeft.

Overigens heeft de organist in de eredienst wel een dienende functie. Dat houdt in dat een eredienst geen orgelconcert is. Getroffen zijn we door organisten met een concertpraktijk die zich in de eredienst zeer bescheiden opstelden. Zou het met die bescheidenheid te maken hebben dat in veel kerken de organist niet te zien is, maar achter een orgelrugwerk of orgelgordijn is weggestopt? En het belangrijkst vinden we het als het spel van de organist niet alleen vanuit zijn vingers, maar ook vanuit zijn hart komt. Over bevindelijk orgelspel gesproken.!

Daar is ook de vraag hoe het orgel te gebruiken in de eredienst, met name in de lijdenstijd. We vinden hier matiging op zijn plaats. Lijdenstijd heeft ook te maken met boetetijd en dat mag ook uit het orgelspel blijken. Zo spraken we een organist die er naar streefde om in de lijdenstijd zo min mogelijk de trompet. of de bazuin (luid klinkende tongwerken en orgelregisters) te gebruiken en sober was in zijn registraties. De bekende organist Jan Zwart werd wel eens de profeet op de orgelbank genoemd. Zijn psalmbewerkingen mochten zo velen tot zegen zijn. Het was ook zijn begeren om zijn talenten te stellen in de dienst des Heeren.

Rijk als in de eredienst het Woord des Heeren bepalend mag zijn voor prediking en orgelspel. Zou dat dan niet zo moeten zijn dat de engelen kunnen meezingen? En zal het daar niet gebeuren als het zingen van de psalmen bevindelijk uit het hart mag komen? In ieder geval, hoe moet er worden gespeeld en hoe moet er worden gezongen: gedragen en eerbiedig.

Fijn dat je het belangrijke werk van organist mag beoefenen. Laat het je een eredienst mogen zijn .De Heere zegene je daarin. Tot ziens en horens D.V. in Ooltgensplaat.

De Heere zegene je,
Ds. J. van Rossem

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J. van Rossem

• Geboortedatum:
  04-03-1945
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Status:
  Inactief

121 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven