Onrechtvaardige rentmeester

Op de Bijbelstudie groep (voor vrouwen) waar ik heen ga behandelden we Lukas 16:1-15. We hadden veel moeite om deze tekst te begrijpen en nog steeds snappen we het niet zo goed. Op het laatste gedeelte, over het maken van vrienden en Mammon, heb ik al een antwoord kunnen vinden op Refoweb. Maar het eerste gedeelte, over de onrechtvaardige rentmeester, is nog steeds onduidelijk. Het lijkt wel alsof de rentmeester wordt geprezen voor het  'oplichten' van zijn meester... is dit zo? Een uitleg zou heel erg op prijs worden gesteld.

Beste vraagsteller,

Het is begrijpelijk dat deze gelijkenis deze vragen oproept. De gelijkenis van de onrechtvaardige rentmeester is ook niet de gemakkelijkste om uit te leggen. De moeilijkheid bij de uitleg van gelijkenissen in het algemeen zit hem in het feit dat bepaalde onderdelen van een gelijkenis horen bij de inkleding (beeldhelft) en bepaalde onderdelen bij de boodschap (zaakhelft) die de Heere Jezus wilde overbrengen. Twee voorvragen zijn bij de uitleg van een gelijkenis altijd van belang: wat is het punt van vergelijking? En wat hoort bij de beeldhelft en wat bij de zaakhelft van de gelijkenis?

Het punt van vergelijking van deze gelijkenis zit m.i. in vers 8; daar vergelijkt de Heere de kinderen des lichts (Zijn discipelen) met de kinderen der duisternis (de ongelovigen). Wat kunnen kinderen des lichts leren van de kinderen der duisternis? Dit: denk aan uw toekomst en maak een goed ‘overlevingsplan’. Want eens zal ons net als aan de rentmeester rekenschap gevraagd worden van ons rentmeesterschap (vers 2).

Een veelgevolgde exegese is deze. De rentmeester die straks op straat komt te staan kweekt goodwill bij de pachters door de contracten in hun voordeel te veranderen. Hierbij dient bedacht te worden dat het veel voorkwam dat bij bepaald leningen een hoge rente werd berekend, hetgeen de wet van Mozes uitdrukkelijk verbiedt. Om formeel aan het verbod op woekerrente te ontkomen werd er vaak een contract opgesteld waarbij een totaalbedrag werd genoemd waarbij de (woeker-)rente was inbegrepen. Het was niet ongebruikelijk dat dit bij olie 100 procent was en bij tarwe 25 procent. Wat de rentmeester nu doet als hij de pachters bij zich roept, is het opstellen van een nieuw contract waarbij de woekerrente achterwege blijft. Vandaar dat de honderd vaten olie (weer) vijftig vaten worden en de honderd mud tarwe (weer) tachtig mud. Zo maakt hij zich geliefd bij de pachters en zal hij op hun steun kunnen rekenen op het moment dat hij zelf op straat komt te staan. Bovendien was de handelwijze van de rentmeester een terugkeer naar de wet van Mozes. Zijn heer kon daar geen bezwaar tegen maken, ook al was het in zijn nadeel!

In vers 8 zit vooral het punt van vergelijking, zo stelden we hierboven. Die mens is te prijzen die in zijn manier van omgaan met geld en goed terugkeert naar de wet van God (lees: bekering). Zonder bekering is de Mammon per definitie: de onrechtvaardige Mammon, een afgod. U kunt niet God dienen én de (onrechtvaardige) Mammon (vers 13). Hiermee wordt tevens de huichelachtigheid van de farizeeërs aan de kaak gesteld (vs 14-15). Zij waren geldgierig. Voor hen was de Mammon per definitie ‘de onrechtvaardige Mammon’: je kon God niet dienen met geld en goed, zeiden ze; dus staken ze het in hun eigen zak... Maar God kent hun hart.

De beste voorbereiding op de toekomst (oordeelsdag) heeft alles te maken met bekering. En die bekering wordt weer merkbaar in de manier waarop we omgaan met geld en goed. Het heeft geen zin geld en goed voor zichzelf te houden. Je kunt er beter vrienden mee maken, in de zin van: ermee weldoen naar anderen. De toepassing van deze gelijkenis staat min of meer in het vervolg van dit hoofdstuk: vers 19 31. De rijke man had van Lazarus geen vriend voor later gemaakt! En dus werd hij ook niet door Lazarus -bij Lazarus- met Lazarus ontvangen in de “eeuwige tabernakelen”!

Het is niet een gemakkelijke gelijkenis. Ik hoop toch met deze regels u een beetje geholpen te hebben om de bedoeling van deze gelijkenis te verstaan.

Met hartelijke groet,
Ds. H. Korving, Leerdam

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Korving

• Geboortedatum:
  01-12-1954
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Urk
• Status:
  Actief

194 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven