Structureel misbruikt als jongen

Wat maar heel weinig mensen weten is dat ik (jongen) in mijn jeugd structureel misbruikt ben door een man uit mijn ouders’ kennissenkring. Bijna twintig jaar zweeg ik. Nu heb ik het drie keer verteld. Moeilijk vond ik het te merken hoe zeer men deze “me too” afdeed als overtrokken onzin. Sommigen onderdelen waren misschien op het oog overtrokken, maar de schade kan soms onderhuids zo groot zijn. Jarenlang, vooral in mijn puberteit, werd ik gedreven door gevoelens van intense schaamte, ik walgde van mezelf in combinatie met diepe eenzaamheid. Gaandeweg mocht ik gaan inzien dat mijn identiteit ligt bij Hem die mij gemaakt heeft en mij lief heeft. En dat geeft rust. Rust geeft het ook te beseffen dat sommige sporen zo diep lijken getrokken dat daar in dit leven nooit helemaal verzachting voor kan komen.

Eén van de mensen die het wel weet is mijn vriendin. Ik heb het echt getroffen met haar. Zij snapt mij. Ze is communicatief heel sterk. Ze kan goed over haar gevoel spreken. Ik vind dat zelf lastig. Ik merk juist bij haar, omdat het dan dicht bij komt of zo, dat ik praten over gevoelszaken graag uit de weg ga. Ik doe het liever af met een grapje. Weet ook dat dit zeer waarschijnlijk bij mij ligt en niet bij haar. En ik kan dat dus niet uitschakelen. Mijn vraag hierover: is dat terug te voeren op het  verleden of is dat te makkelijk, te kort door de bocht? En wat kan ik daar aan doen? Ik wil graag met haar verder. Dan lijkt mij dit een belangrijk punt.

Ik ben verder gegaan met het leven. Maar het lijkt wel alsof het verleden soms in mijn kielzog meereist. Als ik in gesprekken of krantenberichten stuit op misbruik, dolen mijn gedachten in de dag(en) erna zo dikwijls af naar mijn eigen gedachten en beelden van toen. Ik merk dat ik daar niet van opknap.  Het lukt altijd best wel weer met verschillende dingen dat patroon te doorbreken. Maar het blijft op de achtergrond aanwezig. En er zijn gebeurtenissen die het van de achtergrond naar de voorgrond kunnen halen. Laatst las ik dat dit iets is waar je hulp bij moet zoeken, omdat je er anders vroeg of laat aan onder door zou gaan.  En dat vraag ik mij dus af. Van sommige ‘triggers’ mag ik geloven dat ik in rustiger vaarwater ben aanbeland. Met therapie wordt de boel weer losgewoeld. Ik vraag mij af of de schade daarmee niet nog groter wordt en of dat überhaupt wenselijk is. Hoopt dat u hier iets mee kunt.

Een jongere.

Beste jongere,

Inderdaad, de schade van misbruik kan onderhuids enorm groot zijn. Zoals jij treffend omschrijft door de schaamte, walging en eenzaamheid. Dat komt mede doordat het misbruik je opzadelt met een geheim, dit tegen je eigen wil en waardigheid ingaat, en ander je gebruikt voor zijn eigen lusten, je raakt deel van je (kind) zijn kwijt. Jarenlang leven in diepe eenzaamheid is heel verdrietig en heftig. Wel vind ik het knap en mooi om te lezen dat je dit zo weet te beschrijven en te vatten in woorden. Dat is al krachtig en een teken van heling en herstel. Je geeft terecht erkenning aan de impact van misbruik. En dat het onrecht is aangedaan door de ander. Dat is ook wat de ‘me too’ beweging zo mooi heeft laten zien. Je hoeft de dader niet te beschermen ten koste van jezelf. Ook voor je relatie is het heel goed om geen geheimen te hebben en samen te kunnen delen over alles wat er is gebeurt en uit voort gekomen is. Maar ook de zachte momenten van heling en overwinning samen te vieren. 

Daarom kan ik me ook wel voorstellen dat het moeilijk voor je is als je merkt dat je praten over je gevoelsleven met haar uit de weg gaat en zo je manier hebt om dit te vermijden. Dit gaat voor jou automatisch en het lukt je dan niet goed om dit om te draaien en anders te doen. 

Je stelt een mooie en terechte vraag of dit terug te voeren is op je verleden of dat dit te makkelijk is. Mogelijk zit achter deze vraag ook de vraag: als het aan mijn verleden ligt, wat dan? Is dit dan een excuus? 

Het antwoord mag volgens mij zijn: ja, dat ligt aan wat je hebt meegemaakt. Nu kan je dat in het algemeen over alles wat we doen wel zeggen. Je zou zelfs ook kunnen denken aan wat Gods woord zegt. De Bijbel beschrijft ons als: geboren zijnde in Adam. Dat wijst terug naar wat Adam en Eva hebben gedaan en meegemaakt en hoe wij van hen afstammen. Met andere woorden, ja, het verleden vormt ons en heeft invloed in het hier en nu.

Toch maakt ons dat geen onwillig slachtoffer van ons verleden want hoe je met de gevolgen omgaat, daar ben je wel verantwoordelijk voor. Het is daarom heel zinvol de effecten van wat je hebt meegemaakt vroeger te herkennen in het nu.

"Met het wegstoppen van herinneringen en pijn stop je ook je kwetsbaarheid en verdriet in het hier en nu weg. Daardoor missen die emoties eigenlijk hun doel."

 

Een extreem maar misschien helpend voorbeeld voor je zie je terug in vluchtelingen uit een oorlog. Wat ze hebben meegemaakt kan effecten hebben op latere leeftijd. Vaak willen mensen herinneringen graag vergeten en naar de achtergrond duwen, maar dat is niet zo gezond. Eigenlijk ga je dan met het verleden om door er niet mee om te gaan. Je duwt het als het ware weg. Dit kost energie maar ook als er dan ongewild toch een herinnering naar boven gaat kan je hier van slag van raken. Dat zijn de triggers, zoals jij omschrijft. Dan kan het zijn dat je nog harder probeert de grond aan te stampen. Maar met het wegstoppen van herinneringen en pijn stop je ook je kwetsbaarheid en verdriet in het hier en nu weg. Ik hoop dat je dit begrijpt. De pijn zit in je en die is tijdloos. Met het wegstoppen van pijn over misbruik stop je alle pijn van jezelf weg. Het wordt moeilijker omgaan met ‘kleine’ pijn over iets wat er bijvoorbeeld op je werk gebeurde. Datzelfde geldt ook voor verdriet of angst. Daardoor missen die emoties eigenlijk hun doel,  erover delen zoals je vriendin ook zo mooi kan en jij hier ook veel bewondering voor hebt. Dus ja, loswoelen is dan beter. Want als je de aarde loswoelt komt er zuurstof bij en wordt het bodemleven gezond (metaforisch gesproken: de aangestampte aarde loswoelen).

De gevolgen van het misbruik die jij ervaart kom je het meeste tegen in je meest intieme en veilige relatie. Juist bij diegene die heel dicht bij je kwetsbaarheid komt kunnen de gevolgen het meest voelbaar zijn. Het zijn gevolgen die veel mannen ervaren die dit ook hebben meegemaakt. Zoals: niet goed kunnen praten over je kwetsbare gevoelens. Wat we niet goed kunnen, vermijden we liever. Dit kan je dit inderdaad niet uitschakelen want het is een onvermogen.

"Leren praten over je binnenste is een vaardigheid die je in de jeugd aanleert. Misbruik neemt die vrijmoedigheid weg. Hier mag je verdriet over hebben."

 

Nu, wat kan je daaraan doen is jouw vraag! Mogelijk een paar dingen. Ik som ze op. Allereerst, erken je onvermogen en deel met je vriendin wat dit met je doet en hoe je hierover voelt. Voel jij je naar haar toe falen of tekortschieten? Ten tweede, in die erkenning is het zinvol inzicht te krijgen hoe dit verband houdt met je verleden. De gebeurtenissen die je hebt meegemaakt waren woordeloos en je hebt jaren moeten zwijgen. Leren praten over je binnenste is een vaardigheid die je in de jeugd aanleert. Misbruik neemt die vrijmoedigheid weg. Hier mag je verdriet over hebben. Verdriet helpt om iets een plek te geven. Dan moet je in je zelfreflectie/zelfbewustzijn gaan vertragen. Dat betekent dat al je merkt dat je gaat vermijden, je probeert tijd te nemen voor het feit dat je dit doet. Dan kan jij jezelf de vraag stellen of je dit wilt. Als je dan tot de conclusie komt dat je dit niet wilt is de volgende vraag: wat wil je wel? Dan krijg je de ruimte en keuze om het anders te doen. Dit is hard werk en kost tijd en investering maar het levert je ook veel op, namelijk een diepere verbinding met je vriendin. 

Lukt je dit niet is het zeker een waardevolle investering om hier professionele hulp bij te zoeken. Met therapie wordt de boel inderdaad losgewoeld, maar wel op een manier en tempo die voor jou fijn is. Er is een heel kleine kans dat door therapie de schade groter wordt of therapie niet helpt en je daarna teleurgesteld raakt. Dat hangt ook af van je klik met je therapeut en mogelijk ook de deskundigheid van je therapeut. Tegelijkertijd kennen wij vanuit de praktijk veel verhalen van jonge mannen die echt veel baat hebben gehad bij hulp waar ze zelf niet uit waren gekomen. Er is een veel grotere kans dat het je helpt om over triggers te praten en daardoor op een nieuwe manier te leren omgaan met nabijheid en kwetsbaarheid. 

Heel veel sterkte, liefde en nabijheid van de Hemelse Vader en van Jezus Christus voor jou en je vriendin toegewenst. 

Wilbert Weerd