Autisme en geloofsvertrouwen op God

Ik heb autisme met extreme split tussen lichaam en geest. Alles wat ik doe heeft een net-alsof-karakter.  Dat heeft ook in de verhouding naar God een net-alsof-karakter. Mijn vraag is: hoe weet ik of ik echt vertrouw op God? Als alles net alsof is, is het vertrouwen in de Heere Jezus voor mij ook net alsof. Met mijn psyche vertrouw ik als het ware op God. Maar mijn lichaam doet niet mee. Mijn vraag is ook of God dat accepteert en of hij mij accepteert.  Ik ben gedoopt en heb deze stoornis al van kinds af aan. Ik hoop dat iemand mijn vraag enigszins begrijpt en deze kan beantwoorden.

Beste vragensteller,

Allereerst mijn verontschuldiging dat het antwoord op de vraag even op zich liet wachten. Bepaalde omstandigheden zaten even in de weg.

Het is geen eenvoudige vraag die je voorlegt. Als gevolg van het hebben van een autistische stoornis ervaar je een sterke scheiding tussen wat je psyche of geest zegt en wat je daar lichamelijk bij beleeft en voelt. Dat geeft een gevoel van ‘net alsof’ en daarmee komen dan allerlei vragen op: Is het wel echt? Moet ik er niet iets bij voelen? Is mijn (geloofs)vertrouwen wel oprecht? Is het wel voldoende en voor God acceptabel? Moet er niet iets meer (gevoel) bij? Is er wel sprake van vertrouwen als het lichaam niet meedoet? Al twijfelend en jezelf vergelijkend met anderen, kom je misschien wel tot de conclusie dat het allemaal niet klopt en er iets heel erg misgaat. Ik weet niet precies of dit beschrijft wat je denkt en (niet) voelt, maar ik probeer me er een beeld bij te vormen.

Een paar opmerkingen die je mogelijk verder kunnen helpen:

1. Een indringende vraag die je stelt, is of God je accepteert in je ontbreken van gevoelens en lichamelijke gewaarwordingen. Nu accepteert de Heere naar mijn inzicht niemand, in die zin, dat God niet met zondaren zomaar samen kan leven. De Heere God ziet ons aan in Zijn Zoon, Die de zonden van mensen gedragen heeft en verzoent, vergeeft en zielen verlost. Alleen in Zijn Zoon kan de Heere ons aannemen als kinderen van Hem. Ook voor jou geldt: zonder het bloed van de Heere Jezus geen relatie met God. Dat blijft voor ieder mens, autisme of niet, het uitgangspunt van de verlossing en de kern van geloven;

2. De Heere God heeft jou geschapen en gewild. Hij weet beter dan jijzelf dat weet, hoe je in elkaar zit, hoe je denkt en hoe je (niet) voelt. Hij weet als geen ander wat het is om met autisme te leven. In die zin mag je ook (verstandelijk) vertrouwen op Hem, Die barmhartig is, genadig, lankmoedig en groot van goedertierenheid (ontfermende liefde). Hij weet, want Hij heeft je gemaakt. Hij weet ook van jouw worstelingen en vragen en kent jouw diepste verlangens, al voordat jij die onder woorden probeert te brengen. In die zin wil Hij ook jou zien in Zijn Zoon en ‘neemt Hij je zoals je bent’. Zijn liefde gaat oneindig veel verder dan ‘acceptatie’. Hij is met innerlijke ontferming bewogen over zondaren, die tot Hem komen en hun hele hebben en houden bij Hem neerleggen;

3. Ga daarom met je ‘net alsof’ gevoelens tot Hem! Of je nu met autisme worstelt, of met een depressie of met wanen en hallucinaties, met gevoelens van dissociatie of worstelingen met je (seksuele) identiteit: Hij ziet het lijden en het verdriet en wil dat we het in Zijn hand leggen (psalm 10). En Hij houdt zeker rekening met hoe jij bent en hoe jij worstelt en de onmogelijkheid ervaart om lichaam en ziel / geest bij een te brengen. Dat heeft Hij inderdaad in de Doop bevestigd: Hij wil als Vader voor je zorgen, zorgen wegnemen of zorgen tot het beste gebruiken;

4. Geloof draait -en dat kunnen we niet genoeg benadrukken met Zondag 7 van de catechismus -om een (relationeel) kennen van God zoals Hij Zich in Zijn Woord aan ons kenbaar maakt. En een hartelijk vertrouwen dat de Geest in je werkt. Gevoelens spelen daarin mee, maar ook het gebrek aan die gevoelens hoeft een oprecht geloofsleven niet in de weg te staan. De vraag is: staat God op de eerste plaats in jouw leven? Heb je Hem lief? Vertrouw je op Hem en op Zijn Woord en geef je je daaraan over? Wie is Hij voor jou? Heb je Hem nodig voor je grootste probleem, je zonden? Geloof je dat Hij die zonden vergeeft en wegwast en in jou woont met Zijn Heilige Geest?

5. Misschien tot vertroosting: velen om jou heen worstelen met deze vragen. Vragen als: “Ja maar, ik voel daar niets van. Ik ervaar zo weinig als ik bid. Ik kom te kort als het gaat om een doorleven van de zonden en het ellendige karakter daarvan. Ik zou me heel blij en dankbaar moeten voelen, maar het werkt niet.” Ik denk vaak aan psalm 42: Lees en herlees die psalm en je ziet daar ook de worsteling tussen geloof en gevoel en de uitkomst: Mijn ziel, wat ben je onrustig in mij… Hoop op God. Ondanks dat de dichter God niet ervaart, blijft hij vertrouwen op God en verlangen naar Hem.

6. Ds. Droger schreef eens op dit platform in 'Geloof verstandelijk beleven door autisme': "Accepteer dat het geloofsleven voor jou zo werkt. Autisme heeft een grote invloed op het gevoelsleven en daardoor werkt het beleven van het geloof bij iemand met autisme heel anders dan bij iemand zonder autisme. Maar dat hoeft helemaal niet uit te sluiten dat er bij jou toch sprake is van een waar geloof, alleen heeft het een wat andere ‘kleur’. Dat is niet erg en voor de Heilige Geest geen sta in weg. Hij werkt ook in mensen met autisme en houdt daarbij rekening met hun persoonlijkheid. Ook al heeft het geloofsleven bij hen een wat rationeler karakter, toch is het Zijn werk.” Ik sluit me daar van harte bij aan. Een boekhouder gelooft anders dan een kunstenaar. Een rationeel ingesteld iemand anders dan een emotioneel ingesteld iemand. Een introvert iemand gelooft anders dan een extravert iemand. Een sombere persoonlijkheid anders dan een vrolijke persoonlijkheid. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Laat het aan God en de Heilige Geest over hoe Hij het geloven werkt en versterkt.

7. Ik las ergens: Geloofsvertrouwen op God, is (1) accepteren dat je God niet ervaart en voelt zoals andere mensen dat voelen en ervaren en dat je (2) ondanks dat en ondanks het gevoel van leegte of verwarring op God blijft vertrouwen en (3) trouw blijft aan iets wat je diep van binnen weet of gelooft, zelfs als lichaam en geest niet op één lijn zitten. Het helpt denk ik om (a) met anderen die worstelen met dezelfde strijd hierover te spreken en (b) eens met een ervaren hulpverlener -met kennis en ervaring op het gebied van autisme en geloven- te spreken.

8. Ik wil je wijzen op een artikel dat ik las op internet (en er zullen er vast veel meer zijn), te vinden onder 'Geloof en autisme: rationeel geloven en intens beleven'. Volgens mij is Bas (ook in het genoemde boek) een herkenbare persoon voor je.

In de enkele contacten die ik heb gehad met mensen die worstelen met autisme en mildere en extreme varianten daarvan, is me bijgebleven dat het gaat om mensen. Mensen die intensief kunnen lijden, soms verward zijn en worstelen met deze dingen. Er is in de gemeente gebed nodig, begrip en geduld. Ik hoop dat je weet dat dat er in jouw gemeente is. Van harte ook Gods Geest en Zijn kracht en troost toegebeden in jouw worstelingen en het kruis dat je draagt. Laat je niet misleiden, maar geloof alleen.

Ds. J. R. van Vugt