Meer dogmatiek in prediking

Ds. W.G. Hulsman / 15 reacties

02-02-2023, 09:32

Vraag

Soms heb ik het idee dat hier heel anders gepreekt wordt dan in bijvoorbeeld Amerikaanse kerken zoals Apologia. Hier lijken de preken mij veel meer pastoraal gericht en bemoedigend, maar ook veelal minder diepgaand op theologisch gebied en daardoor minder ‘uitdagend’ ofzo. Ik mis bijvoorbeeld veel diepgaande preken met bijbelstudies over waarom wij geloven, wat wij geloven met de bijbelse onderbouwing daarin.

Elke week wordt d.m.v. de verschillende geloofsbelijdenissen beleden door de kerk dat we geloven in de drieëenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest, maar ik weet zeker dat als je aan iemand in de kerk vraagt om dat vanuit het Woord te onderbouwen, het vaak stil blijft. Simpelweg omdat hier nooit diepgaand over gepreekt wordt. Iedereen gelooft het misschien wel en heeft het gewoon aangenomen, maar over het waarom zullen weinigen iets weten te vertellen. En zo zal het met vele doctrines zijn. Als je mensen de sterkste Arminiaanse argumenten tegenover onze doctrines zou zetten denk ik dat weinig mensen zich daar overtuigend tegen zouden kunnen verweren.

Moet dogmatiek daarom niet meer een plek krijgen in de prediking? Bijvoorbeeld tijdens leerdiensten? Want hoe kunnen wij de grote opdracht van onze Heere vervullen (Mattheus 28:19) als wij niet goed in staat zijn om met de wereld te redeneren over de waarheid van ons geloof? Hoe kunnen we de Schrift tegenover atheïsten verdedigen als wij geen idee hebben van hoe onze Bijbel tot stand gekomen is en hoe het zit met de verschillende vertalingen en manuscripten?

In Amerikaanse kerken wordt vaak zeer diepgaand gepreekt over de doctrines van de kerk en ik heb het idee dat de gemeente daar veel beter bewapend wordt hun geloof te verdedigen, zoals Petrus ook zegt: “En wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en ontzag.”

ADVERTORIAL

Geeft u Egyptische christenen een Pasen om nooit te vergeten?

In Egypte is het steeds lastiger om rond te komen. Voedselprijzen rijzen de pan uit. U kunt het verschil maken door een voedselpakket voor een gezin van Egyptische christenen te kopen, die wij uitdelen ter plaatse. Heel praktisch willen we hiermee handen en voeten geven aan de opdracht van God om de armen te voeden. 

Doet u mee?

Geeft u Egyptische christenen een Pasen om nooit te vergeten?

Antwoord

De Amerikaanse kerk die je noemt ken ik niet, maar de ‘kerk’ waarover je het hebt in Nederland is ook heel verschillend. In de ene gemeente zal de predikant meer nadruk leggen op onderwijs/leer en de ander heeft een meer  pastorale prediking.
 
Pastorale, bemoedigende prediking is ook belangrijk. Dat is prediking die afgestemd is op de persoon en de persoonlijke omstandigheden. Ook is bemoediging belangrijk terwijl: aansporing en waarschuwing en de verkondiging van Christus niet mogen ontbreken. 

Ook is meer leerstellige prediking nodig. We worden geconfronteerd met vele vragen in de tijd waarin we leven. Die prediking vindt in heel veel kerken plaats in leerdiensten, waar de Heidelbergse Catechismus of een ander belijdenisgeschrift behandeld wordt, daarin komen ook al de artikelen van de geloofsbelijdenis aan de orde. Wanneer dat te weinig aan de orde komt, vraag dan aan kerkenraad of predikant of hier meer aandacht aan gegeven kan worden. 

Je kunt ook zelf op onderzoek uitgaan en bijvoorbeeld gebruik maken van de Studiebijbel etc. Verder zijn er veel Catechismusverklaringen in omloop. 

Hartelijke groet,
Ds. W. G. Hulsman

Ds. W.G. Hulsman

Ds. W.G. Hulsman

  • Geboortedatum:
    08-11-1956
  • Kerkelijke gezindte:
    PKN (Hervormd)
  • Woon/standplaats:
    Barneveld
  • Status:
    Actief
  • Bijzonderheden:

    Emeritus

15 reacties
RoosvanSaron
02-02-2023 / 10:47
ik proef wat de vraagsteller schrijft; is er een theoloog die hierop kan antwoorden?
er wordt vanuit gn "vanzelfsprekendheden gepreekt"
zorg dat je preekt met de gedachte dat er 1 persoon in de kerk zit die nergens van af weet
Samanthi
02-02-2023 / 11:11
De hoop die in u is... daar vallen alle dogma's juist weg, zelf in de Bijbel lezen en studeren, steeds weer terug naar de Bijbel, dat was ook de winst van de reformatie, de Heidelbergse Catechismus zou je ook kunnen bestuderen mét alle verwijsteksten, zodat je weer bij de Bijbel terugkomt.

Lees ook de tekst van Petrus in zijn context
1 Petrus 3

13 En wie is het, die u kwaad doen zal, indien gij navolgers zijt van het goede? 14 Maar indien gij ook lijdt om der gerechtigheid wil, zo zijt gij zalig; en vreest niet uit vreze van hen, en wordt niet ontroerd; 15 Maar heiligt God, den Heere, in uw harten; en zijt altijd bereid tot verantwoording aan een iegelijk, die u rekenschap afeist van de hoop, die in u is, met zachtmoedigheid en vreze. 16 En hebt een goed geweten, opdat in hetgeen zij kwalijk van u spreken, als van kwaaddoeners, zij beschaamd mogen worden, die uw goeden wandel in Christus lasteren.

Dit gaat echt over de vreze des Heeren en niet over een twistpunt of discussie winnen.
Prisma23
03-02-2023 / 07:53
Lijkt mij ook gewoon een verschil in cultuur in bredere zin. Nederlanders zijn nu eenmaal veel oppervlakkiger dan Amerikanen. Maar in Nederland zijn er wel, zeker in de Randstad, Engelstalige kerken te vinden waar in "American Style" gepreekt wordt.
Rembrand
03-02-2023 / 10:46
@Prisma23
Nederlanders oppervlakkiger dan Amerikanen? Kun je dit onderbouwen? Ik heb zelf geen Amerikanen in mijn sociale omgeving, ik kan het niet vergelijken. Maar ik ben wel benieuwd.
Omega
03-02-2023 / 13:17
Dogmatiek moet je niet verwarren met kerkleer (of beter gezegd: leer van een kerkverband), maar het is de basis van ons christelijk geloof: in Wie geloven we, wat geloven we en waarom? Geen geloof zonder dogmatiek. De Bijbel staat er trouwens vol mee, denk bijvoorbeeld aan de Romeinenbrief. Daarom zijn leerdiensten zo ongelooflijk belangrijk. Er is een enorm gebrek aan Bijbelkennis.
Boanerges
03-02-2023 / 16:58
In Hosea 4:6 stond in de NBG 51 dat “Mijn volk te gronde gaat door een gebrek aan kennis” Deze tekst is vaak gebruikt om het gebrek (bij de jeugd) te verklaren. In de NBV 21 staat hier “Mijn volk gaat verloren doordat het niet met Mij vertrouwd is geraakt” Toen bleek opeens dat alle schriftonderzoekers (haarklovers) niets aan al die kennis hebben zonder dat ze die ook toepassen en vooral aannemen.

Hier wordt een duidelijk verschil aangebracht. “Kennis” moet leiden tot “vertrouwd raken”
De handleiding van de wasmachine zal je zeker veel over de wasmachine leren maar wanneer je hem nooit aan zet dat raak je niet met de machine vertrouwd. Zo is het ook met christenen die maar kennis blijven vergaren maar nooit toekomen aan de toepassing van die kennis door zich te laten vullen met De Heilige Geest en met Hem het leven wagen. Vol van twijfel en vragen. God is niet opgesloten in de Bijbel. De Geest is uitgestort en waait waarheen hij wil. Hij spreekt ook door monde van wie Hem van harte liefhebben en zich op Hem vertrouwen. Dat is beslist(!) niet voorbehouden aan hen die in de Bijbel worden genoemd. Kennis vergaren om het geloof te bewijzen maakt van dat geloof een zekerheid en mist de essentie van geloven; God liefhebben boven alles en je naaste als jezelf.
Dogmatiek kunnen overlaten aan theologen. Het geloofsvertrouwen van een kind is wat de Heer van je vraagt.
Davinci83
03-02-2023 / 21:07
Ik herken het wel. Bij bepaalde gemeenten trok ik op een gegeven moment de conclusie dat ik weinig meer zou missen qua info, wanneer ik een paar decennia op een andere plek zou kerken.. voor je kennis kun je beter zelf veel lezen en opzoeken en bijv met vrienden of bijbelstudiegroepen verder verkennen.
Davinci83
03-02-2023 / 21:09
Ps..hoewel ik me er bewust van ben dat de dienst waarschijnlijk niet primair bedoeld is als kennisvergaring, maar ook als moment van lofprijzingen ontmoeting. (Oh ja, en het instandhouden van de omzet van de mentos-fabrieken :-p)
Omega
04-02-2023 / 12:37
@Boanerges Daarom kun je dus beter de NBV links laten liggen ;-) Want als je de Hebreeuwse grondtekst er bij pakt, zie je dat de uitleg van de NBG51 (en ook de SV) de juiste is. Het grondwoord duidt hier op wetenschappelijke en verstandelijke kennis. Daar begint het geloof mee. Als het in het hoofd niet helder is, kan het ook in het hart niet helder worden. Zonder kennis kan er ook geen volwassen relatie zijn. Hoe kan ik van mijn vrouw houden als ik niet weet -of geïnteresseerd ben in- wie ze is, wat ze doet en hoe ze denkt?! Zonder dat drijven we op ons gevoel. En dat is drijfzand.
Samanthi
04-02-2023 / 13:46
@boanerges @omega
Het grondwoord duidt op kennis, vaardigheid beleving, onderscheidingsvermogen, begrip, wijsheid.
De boom der kennis van goed en kwaad, is datzelfde woord.
Of bijvoorbeeld kennis van allerlei vakmanschap,Exodus 31:3

Dat: "vertrouwd geraakt" is misschien wel een wat zwakke weergave, maar helemaal verkeerd nu ook weer niet.

Nbv21 verwijst naar: Jeremia 5 : 4 Ik dacht: Het zijn maar eenvoudige mensen,
veel kennis (ook dat woord) hebben ze niet.
Zij weten niet wat de HEER van hen vraagt,
zijn niet bekend met het recht van hun God.

Als je daar Hosea 4 : 6 in zijn geheel er naast legt
Mijn volk komt om doordat het met Mij niet vertrouwd is. Jij wilde het niet met Mij vertrouwd maken, daarom wil Ik niets meer met jou te maken hebben: je zult Mij niet meer als priester dienen. Jij hebt de wet van je God verwaarloosd, daarom zal Ik jouw kinderen verwaarlozen.

De wet verwaarlozen, dat is toch de thora dicht laten? Dan kom je zo toch een heel eind,

Ik lees zelf de (H)SV, maar daarnaast ook andere vertalingen, zo kom je al studerend tot een geheel.


Een tekst eruitpakken is nooit zo'n goed idee.
Mark2
04-02-2023 / 14:33
Het kennen van Jezus leidt tot geloofsvertrouwen in Hem.
Of het kennen van de dogmatiek daar ook toe leidt is vraag twee.
Het leidt in ieder geval tot een einedeloos volle vragenrubriek, das een ding wat zeker is.
Boanerges
04-02-2023 / 16:54
@omega, ik hoop dat je met je hart van je vrouw houdt en niets steeds haar gebruiksaanwijzing erop na slaat.
Over geloven op “gevoel”: dat is nu precies wat geloven is. Het reformatorische christendom heeft veel te veel accent voor het dogmatische kennen van God. De Here zegt dat hij niet gediend wil worden door hen die hem brandoffers brengen (=zij die Hem dienen vanwege de wet, het weten) maar dat Hij juist hen hart wil (=het diepste weten, voelen)
Het beste bewijs daarvan is dat de Here Jezus van alle mensen die hij kon uitzoeken om zijn 12 discipelen te zijn juist hen uitkoos die niet tot de schriftgeleerden behoorden. Deze discipelen leerden Jezus niet kennen vanuit de Schrift maar van wat hij deed. Laten wij dus niet elkaar steeds voorhouden dat God alleen (volkomen) te kennen is uit de Bijbel maar laten we luisteren naar het woord van Jezus: wie Mij heeft gezien (=wie op Mijn daden heeft gelet) heeft de Vader gezien.
Onze opdracht is “het werk van Jezus hier op aarde doen” Daar is niets dogmatisch aan. Goed doen, de mensen aan de zelfkant van het leven opzoeken en bemoedigen. Daarmee werken we aan de komst van Zijn koninkrijk.
Mark2
04-02-2023 / 18:55
In Psalm 9 staat geschreven Wie Uw naam kennen zullen op U vertrouwen.
Kennen en vertrouwen horen daarom bij elkaar.
Het kennen van de dogmatiek leidt niet automatisch tot geloofsvertrouwen.
Helaas zijn er velen die de leer kennen maar Hem niet.
Omega
05-02-2023 / 13:06
@Boanerges Ik denk dat je geen goed beeld hebt van de kennis van de discipelen. Dat er enkele vissers tussen zaten wil niet zeggen dat ze geen kennis hadden van de Schrift. In ieder geval meer dan wij veronderstellen. Als voorbeeld: Ze pasten de voorzeggingen van Jesaja (een aards Koninkrijk) toe op de Messias Jezus. Niet alleen bij de intocht in Jeruzalem maar ook nog later na Zijn opstanding. "Heere, zult Gij in dezen tijd aan Israel het Koninkrijk wederoprichten?" Dat aardse Koninkrijk zal komen, dat was voorzegd, die kennis hadden ze. Zo zijn diverse uitspraken van de discipelen die wij zien als onkunde, rechtstreeks te herleiden tot de Tenach. Daarnaast kregen ze drie jaar onderwijs van Jezus zelf. Want ze moesten nog veel bijleren (kennis op doen). En vergeet niet dat de laatste apostel, Paulus, een van de grootste Bijbelwetenschappers van zijn tijd was.

Ik durf zelfs te zeggen dat de discipelen meer kennis van de Tenach hadden dan de Farizeeën. De discipelen herkenden en erkenden de Messias direct. Dat was niet op basis van hun gevoel maar op grond van hun kennis van het Woord.

Daarom is Bijbelkennis, gewoon verstandelijk, een van de belangrijkste fundamenten van ons geloof. Nogmaals, wat heeft geloof voor zin als je niet weet in Wie je gelooft en wat je gelooft. Waarom zou ik geloven als ik niet weet dat ik een verloren zondaar ben, mij dus de eeuwige verdoemenis wacht en ik alleen gered kan worden door het bloed van Christus?! Zelfs de HC verwijst ons voor het vergaren van die kennis terug naar het Woord.

En zeker, als het goed is blijft het daar niet bij. Kennis gaat in het waar zaligmakende geloof altijd gepaard met relatie. Daarom zal een kind van God ook de Bijbel willen blijven bestuderen om nog meer kennis krijgen van Christus. Je wilt toch alles weten van je Geliefde?

Kennis is geen brandoffer, maar een opdracht. Het boek Spreuken staat er vol mee. Jesaja maakt op diverse Schriftplaatsen duidelijk dat de ondergang van het volk te wijten is aan gebrek aan kennis. Ze wisten zelfs niet eens meer hoe ze een volkomen offer moesten brengen. Hoe begonnen de godsdiensthervormingen onder koning Josia? Juist, met het voorlezen van de wet. Kennis dus!

Ik weet niet wat je precies wil zeggen met "reformatorisch christendom". Als je daar de reformatoren mee bedoelt, heb je gelijk. Zij hadden drommels goed in de gaten dat Bijbelkennis aan geloven vooraf gaat. Ze hadden namelijk praktijkervaring, want ze kwamen uit de roomse kerk waar bijgeloof de plaats had ingenomen van Bijbelgeloof. Maar zij spraken wel met twee woorden: kennis en relatie, of anders gezegd: levendmaking en heiliging.

Als je de reformatorische christenen van de huidige tijd bedoelt, dan vrees ik dat je er naast zit. Daar is (over het algemeen) hooguit sprake van leerstellige kennis (van de eigen kerkleer) en te weinig kennis van het Woord. Anders zou er meer zicht zijn op de welmenendheid van het genade-aanbod en de welwillendheid van de Zaligmaker. Andersom zie je bij evangelische christenen weer een gebrek aan kennis als het gaat om Gods heiligheid en de heiligmaking. Zo heeft iedere richting zijn lek en gebrek.
Jesaja40
09-02-2023 / 11:30
Geciteerd wordt het gebrek aan kennis Hosea 4:6. Let op aan wie die tekst is gericht en wat de impact was voor die tijd. Onder mijn volksgenoten was het gebruikelijk om vanaf het 3e levensjaar uitleg te geven over de Thora. Deze verantwoordelijkheid lag primair bij de ouders en de Levieten. Deze opgroeiende kinderen waren op hun 12e of 13e jaar tot geestelijk volwassen gerekend. De geestelijke verantwoordelijkheid ruste niet meer op de ouders maar ging over op het kind.

Als onze profeet Hosea namens de Eeuwige de woorden noteert over het gebrek van kennis is er en hiaat ontstaan. Is dat bij de ouders die wat minder nauwkeurig onderwijs gaven? Of is dat bij de geestelijk volwassen kinderen ontstaan: we vinden het allemaal zo overdreven die regels van vroeger. Laten we wat moderner zijn en wat minder strikt in de leer. Trokken zij zich niets meer aan wat in Deuteronomium werd gezegd over het houden van de geboden?

Er is gewoon iets wat blijkbaar aantrekkelijker is voor hen. Een stukje assimilatie en het lonken naar de vreemdeling die zich minder gezeggen laat over de geboden? Kortom het onderwijs raakt op een zeer laag niveau. Het gevolg daarvan laat zich niet raden. Het is voorzegt wat de sancties zouden zijn. Armoede, zorgen om het voedsel, verdrukking door vijanden.

Hoe mogen we dit vertalen en toepassen op onze tijd? Wees eens eerlijk naar uzelf en constateer dat de prediking (uitleg) in de meeste kerken ongeveer 20 minuten duurt. Bouwt men echt Bijbelkennis op in dat tijdsbestek? Ik heb mijn grote twijfel daarbij. Dus ja, het gebrek aan Bijbelkennis stapelt zich ook in onze dagen op. We zijn druk met veel zaken en als je even een stil moment hebt is dat zo voorbij. Even afgeleid en het ebt weer weg. De basis wordt steeds smaller.

De vraagsteller wil meer weten over de diepgang in de prediking. Er is zoveel te uit te diepen bij een bepaalde tekst dat vaak tijd ontbreekt. Mensen gaan wat schuifelen als de preek bijvoorbeeld een uur duurt met veel herhalingen. Ze blijven muisstil zitten als er uitleg en diepgang in zit.

Zo was het ook met mijn volksgenoten: het leren van de Thora en de samenhang in het maatschappelijke leven. Wanneer dat gemist wordt gaat het saai worden en treedt direct vervlakking in. Ook worden dan bepaalde teksten uit de context gehaald en "toegepast" op niet vergelijkbare situaties.

Kortom: kennis ontbreekt waardoor de diepgang een zandbank wordt waarop men uiteindelijk strandt.

Terug in de tijd

Aan ds. Pieters. Kunt u uitleggen wat 'vrijmetselarij' inhoudt? Wilt u ook de gevaren toelichten en wat er onbijbels aan is?
Geen reacties
01-02-2010
Hoe dienen we te staan tegenover mandala's. Deze tekeningen schijnen uit het boedhisme te komen. Mogen wij hier gebruik van maken?
Geen reacties
01-02-2003
Onze dochter is al jaren ernstig ziek. Zoals zij zelf aangeeft is er een macht in haar die haar opdraagt dingen te doen waardoor ze zichzelf beschadigt en zelfs dreigt te doden. Tegen deze macht is ze...
Geen reacties
01-02-2006
website-ontwikkeling door webdevelopment by Accendis
design website door design website by Mooimerk
hosting website door hosting website by STH Automatisering