Medische gegevens van familie opvragen

Wat voor rechten heb je als kleinkind om medische gegevens van je grootouders op te vragen? Het liefst zonder dat ouders er vanaf weten, of kan dat pas als ze zijn overleden (dat duurt hopelijk nog een hele tijd)? Mijn grootouders leven niet meer. Ouders geven geen openheid. Al diverse keren  rustig en respectvol het onderwerp aangesneden, maar ik krijg de onderste steen niet boven. Mijn ouders zijn heel gesloten, ook over andere onderwerpen. Symptomen/gedrag dat wordt beschreven over een grootouder (geboren in 1920; leefde in een andere tijd zonder psychische hulp) zijn herkenbaar voor ons als kleinkinderen, op psychisch vlak.

Voor onze ouders zijn psychische klachten geen ziekte. Daar praat je niet over en ga je ook niet voor naar een psycholoog. Ik wil weten of er een diagnose bij hoort, ook eventueel of ik het door kan geven aan mijn kinderen. Je kan natuurlijk jezelf laten onderzoeken en er zijn na psychische hulp ook wel diagnoses uitgedeeld onder de kleinkinderen. Het zou toch rust geven als we er duidelijkheid over krijgen of het erfelijk is. Er is wel gezegd dat een nicht van de grootouder ook die symptomen/dat gedrag had. Dan weet je wat mogelijk de oorzaak is van wat je hebt en zoeken ze/we het voor onszelf niet in de verkeerde hoek.

Beste vraagsteller/-ster,

Het medisch beroepsgeheim is in Nederland streng geregeld en wettelijk vastgelegd. Kort gezegd staat er in de wet dat een zorgverlener geen medische gegevens van zijn patiënten met anderen mag delen. Ook niet met familieleden. Het medische beroepsgeheim eindigt niet bij het overlijden van de patiënt. Met andere woorden, ook na het overlijden van uw grootouder hebben zorgverleners een zwijgplicht over zijn of haar medische gegevens.

In de wet staat dat er wel enkele uitzonderingen zijn. Een zorgverlener mag zijn beroepsgeheim doorbreken wanneer:

-De patiënt (toen hij nog in leven was) aan iemand toestemming gegeven heeft om het dossier na overlijden in te mogen zien;
-Als er een andere wet geldt die zwaarder weegt;
-Als een zorgverlener in een zogeheten conflict van plichten verkeert;
-Als een nabestaande een zwaarwegend belang heeft of er zeer uitzonderlijke omstandigheden zijn.

Praktisch voor u betekent dit dat een zorgverlener u geen medische gegevens van uw grootouder mag geven, tenzij uw grootouder hiervoor toestemming gegeven had toen hij/zij nog leefde. In de wet staat niet precies wat een “zwaarwegend belang” of “uitzonderlijke omstandigheden” zijn. Als u vindt dat er hiervan sprake is kunt u naar de rechter stappen, maar in de praktijk zijn rechters heel terughoudend om op deze grond een uitzondering te maken.

U schrijft dat er bij een paar familieleden (psychologische/psychiatrische) diagnosen gesteld zijn en dat u graag wilt weten of u een dergelijke aandoening ook aan uw kinderen door zou kunnen geven. Het lastige van veel psychiatrische ziektebeelden is dat we wel weten dat erfelijkheid voor een deel een rol speelt, maar dat we de aanleg ervoor meestal niet in het erfelijke materiaal (het dna) terug kunnen vinden. Hiermee bedoel ik te zeggen dat we in sommige families bepaalde patronen kunnen zien, maar dat we nog niet genoeg over het DNA weten om te kunnen verklaren waar dat patroon vandaan komt. Verder zijn er naast erfelijkheid ook andere dingen die invloed hebben op de geestelijke gezondheid, denk bijvoorbeeld aan de opvoeding, de omgeving, een gezond eetpatroon, enzovoorts. Uw vraag of het erfelijk is, is dan ook moeilijk om te beantwoorden.

Ik begrijp dat u zich onprettig voelt bij de hele situatie. Ik kan u aanraden dit eens met uw huisarts te bespreken. Hij of zij kan met het oog op uw specifieke situatie en uw familie uitleg en eventueel advies geven.

Met vriendelijke groet

Dit artikel is beantwoord door

Peter Emdee

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven