Dood en onreinheid

Mijn vrouw, kinderen en ik hebben na het avondeten de Bijbelgedeelte Numeri 19 gelezen. Bij vers 11 kwamen we het volgende tegen: “Wie een dode, enig dood lichaam van een mens, aanroert, die zal zeven dagen onrein zijn.” Wij hebben een Bijbel met Uitleg en bij die uitleg staat: “Wie een lijk aanraakt, is zeven dagen onrein. Dat is een lange periode. Dit geeft de ernst aan van de dood. De God van het leven kan en wil niet met de dood te maken hebben. De dood is immers een gevolg van de zonde.”

Nou vroeg ik me af, stel dat je geliefde is overleden en neemt afscheid van hem of haar of je stel dat je een medewerker bent in de uitvaart die mensen wast. Mag je dan ook dan in die periode -wat de uitleg dan ook zegt- naar de kerk gaan of bij mensen op bezoek gaan?

Beste vragensteller,

Het Bijbelboek Numeri bevat een heel aantal wetten en voorschriften voor het volk Israël. Dit is één van deze voorschriften of wetten. Wanneer iemand een dode aanraakt is diegene zeven dagen onrein. Wanneer iemand binnenshuis overlijdt wordt zelfs alles in het huis onrein. Niet alleen de mensen, maar ook alles wat in een niet-afgesloten vat bewaard wordt (meestal voedsel of drinken). In het gedeelte wordt ook een reinigingsritueel beschreven wat op de derde en zevende dag moet plaatsvinden. Pas als dat allemaal zorgvuldig is opgevolgd is de persoon weer rein. Er staat bovendien een grote straf op wanneer men hier onverschillig mee omging.

De vraag is waarom zijn er zulke wetten? De Heere geeft deze wetten allereerst als een heel praktische bescherming voor het volk. Een gestorven iemand kan allerlei ziekteverwekkers bij zich dragen. Wie zich niet houdt aan die reinigingsvoorschriften kan makkelijk zelf ziek worden of een ziekte verspreiden. We zien in al deze wetten de grote wijsheid van de Heere. En dat in een tijd dat men nog niets wist over het belang van hygiëne. Door dit soort praktische wetten zijn vele levens gespaard. Het was de reden dat in de Middeleeuwen de Joden veel minder getroffen werden door pestepidemieën. Het is eigenlijk een heel oude vorm van quarantaine en hygiëne zoals we dat in deze tijden van corona maar al te goed kennen. 

De andere reden dat de Heere deze wetten geeft is dat de Hij hiermee wil leren hoe ernstig de dood is. Zoals de Bijbel met uitleg schrijft is God een God van het leven en de dood is daarom een vreselijk iets. De onreinheid en het reinigingsritueel maakte dat je niet zomaar aan de dood voorbij kon gaan. In de wereld zoals God die gemaakt had bestond de dood niet. Deze is als gevolg van de zonde in de wereld gekomen en daarom een vreselijk iets. Het reinigingsritueel verwijst heen naar het verzoend lijden en sterven van de Heere Jezus die de dood heeft overwonnen. De wetten en voorschriften waren zo een zichtbare prediking van het evangelie.

Maar hoe zit het nu vandaag de dag? In het Nieuwe Testament lezen we dat de Heere Jezus de Wet vervuld heeft. De gelovigen hoeven zich daarom niet meer aan al de Oudtestamentische wetten te houden (zie Hand. 15). Wij offeren niet meer in de tempel. Wij slachten geen paaslam. Voor ons geldt ook niet meer dat we zeven dagen onrein zijn. Ook het reinigingsritueel is niet meer nodig. Wat dat betreft kun je ‘gewoon’ bij mensen op bezoek of naar de kerk.

Hoewel de wet van Numeri 19 niet meer geldt, is de les nog steeds actueel. De wet was bedoeld om ons te bepalen bij het vreemde en vreselijke van de dood. De wet was bedoeld om even stil te staan bij de ernst van de dood. De wet was bedoeld om te wijzen op de noodzaak van reiniging. Al deze lessen zijn nog actueel. In die zin kunnen we dus veel leren van Numeri 19. 

Ds. G. K. Terreehorst