Geen bewuste keus

Er is iets waar ik binnen het christendom al een tijdje tegen aanloop en waar ik maar niet uitkom. Eerst enkele voorbeelden om mijn latere vraag duidelijk te maken:

1. Er zijn mensen die van nature volgers zijn;

2. er zijn mensen die van nature niet capabel genoeg zijn om (bewust) eigen keuzes te maken (ik bedoel niet verstandelijk gehandicapten);

3. er zijn mensen die van nature geen volgers zijn en wel capabel genoeg om (bewust) eigen keuzes te maken, maar die gewoon de pech hebben om in een leefomgeving opgevoed te worden waarin het bijna onmogelijk is om er uit te stappen.

Kun je bovengenoemde mensen verantwoordelijk houden voor hun keuzes aangaande het geloven in God? Neem nu voorbeeld 1. Hoe kun je nu van mensen verwachten die in alles volgers zijn (alles doen, in goed én in kwaad, wat hun omgeving van hen verwacht), dat ze juist op het punt van het geloof wel een bewuste keus maken? Voorbeeld 2 lijkt erg op voorbeeld 1 maar is toch net iets anders. Bij voorbeeld 1 kunnen de mensen misschien nog wel capabel zijn, maar gewoon de weg van de minste weerstand en dus de makkelijkste weg kiezen. Maar bij voorbeeld 2 zijn de mensen gewoon niet in staat om bewust voor God te kiezen omdat ze het niet kunnen onderbouwen. Die mensen konden ook het pech hebben om ergens anders op aarde geboren te worden en wat dan? Voorbeeld 3 is wel te begrijpen denk ik. Je leefomgeving kan zo waarheidsgetrouw aanvoelen dat je er met de hoogste capaciteiten en de grootste wil nog niet uit kan stappen.

Ik ben benieuwd naar een zienswijze die niet te maken heeft met uitverkiezing, alleen maar geloven, de gelijkenis van de zaaier en Godsbesef.

Je wilt een antwoord dat niet te maken heeft met uitverkiezing, alleen maar geloven, de gelijkenis van de zaaier en Godsbesef. Je bent beslist slim in het bedenken van categorieën. Je neemt het mij niet kwalijk, dat ik zo slim ben te onderkennen dat je dan alleen psychologisch en sociologisch bezig bent. Het lijkt een slimme zet om bij het antwoord de theologie uit te schakelen. Maar dan schakel je mij uit en ben ik eigenlijk klaar met je. Of het moest zijn dat ik snap, dat jij niet snapt waar het om gaat.

De aap komt uit de mouw als jij veronderstelt dat mensen op het punt van het geloof een bewuste keus kunnen maken. Uiteraard moeten dan volgens jou de omstandigheden zo gunstig mogelijk zijn. Die veronderstelling berust op geestelijke onkunde en dan ben ik eigenlijk weer met je klaar. Het gaat in de Bijbel om Gods keuze voor het arme, verachte, onaanzienlijke (vgl. 1 Kor. 1:27: “Maar het dwaze der wereld heeft God uitverkoren, opdat Hij de wijzen beschamen zou; en het zwakke der wereld heeft God uitverkoren, opdat Hij het sterke zou beschamen;”). Waar de condities blijkbaar zo ongunstig mogelijk zijn, verheerlijkt God zijn genade. Dan heb ik het natuurlijk niet over een verburgerlijkte godsdienst. Dan zou je gelijk hebben. Maar die ‘salon-godsdienst’ bestaat niet voor Gods aangezicht. En daarom is jouw vraag niet relevant. Als je de vreze des Heeren al eens gezien hebt in mongoloïde mensen, ben je echt uitgepraat. Om dan te spreken van genade alleen. Maar ja, dat heeft toch alles weer van doen met de theologie van het reformatorische “sola gratia”. En zul je gaan begrijpen dat echte psychologie leeft bij de gratie van Bijbelse theologie.

Met vriendelijke groet,
Ds. C. A. van der Sluijs

Dit artikel is beantwoord door

Dr. C. A. van der Sluijs

• Geboortedatum:
  14-09-1942
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Inactief

174 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven