Vraag
We vinden het lastig om dit onderwerp met iemand te bespreken. We willen niemand kwetsen en vooral geen gezeur dat over geld (een erfenis) gaat. Wellicht iemand ons antwoord geven. Ik (vrouw) kom uit een gezin met drie kinderen. Mijn ouders zijn rond de 70 en hebben best wat eigen vermogen. Nu heeft mijn vader, mijn broer een behoorlijke lening gedaan voor een huis (rond 4 ton). Die lening heeft een looptijd van 30 jaar en het is de bedoeling dat er 30 jaar over gedaan wordt om dat terug te betalen. Natuurlijk hopen wij dat onze ouders nog lang leven, maar met hun huidige leeftijd ligt 100 jaar menselijk gesproken niet voor de hand.
Kan het dan zo zijn dat als onze ouders zijn overleden dat wij (mijn andere zus en ik) van onze broer maandelijks het bedrag aan aflossing en rente krijgen, ieder 1/3 deel dan (wat hij normaliter aan onze ouders betaalde) i.p.v. het erfdeel in zijn geheel? En hoe zit het dan met de erfbelasting als er op papier geërfd wordt, maar wat we in praktijk wellicht niet gelijk in zijn geheel krijgen omdat het ‘vastzit’ in het huis van onze broer? Het kan toch niet zo zijn dat mijn broer zijn huis moet verkopen om het erfdeel terug te betalen, ook aan mijn andere zus? Voor zover wij weten is er geen testament of iets dergelijks.
Antwoord
Bedankt voor je vraag. Op dit moment leven je beide ouders nog. Uit hun huwelijk zijn drie kinderen geboren. Doordat je ouders de beschikking hebben over vermogen, waarvan tenminste een deel liquide was, hebben je ouders besloten een hypothecaire geldlening te verstrekken aan hun zoon; groot 400.000 euro. De financiering zal voldoen aan de voorwaarden om zodoende gebruik te kunnen maken van de hypotheekrenteaftrek (aflossing in 30 jaar, annuïtair of lineair). Je ouders zijn inmiddels 70, waardoor de verwachting reëel is dat je ouders de volledige aflossing van de hypotheek niet meer in leven zullen meemaken. Of er een testament is opgesteld is niet duidelijk. Dit is wel heel relevant, maar doordat één en ander niet bekend is gaan we ervan uit dat er geen testament aanwezig is.
Er van uitgaande dat je ouders in gemeenschap van goederen zijn gehuwd en niet tegelijk overlijden, zou de uitwerking als volgt zijn. Bij overlijden van één van de ouders, wordt bepaald wie de erfgenamen zijn van de overleden ouder. Dat zijn (in jullie situatie) de nog levende partner en kinderen. De erfenis wordt vervolgens in gelijke delen verdeeld tussen de nog levende partner en kinderen. De kinderen ontvangen nog niets, alles blijft bij de levende partner. Die zal ook de eventuele erfbelasting voorschieten voor de kinderen.
Wat is de waarde van de erfenis? Uit je vraag blijkt dat er sprake is van best wat eigen vermogen. Dit is heel breed, maar er is in ieder geval een vermogen van 400.000 euro. Nu kan ik mij niet voorstellen dat de lening het gehele vermogen betreft, dus baseer ik mij op een schatting van bijvoorbeeld een vermogen van 1 miljoen. De levende partner heeft hierin reeds een aandeel van 500.000, zodat de erfenis 500.000 euro bedraagt. Voor de levende partner is er een vrijstelling tot 650.913 euro voor de kinderen tot 20.616 euro. Voor de kinderen ontstaat er dus een geringe post aan erfbelasting die de levende partner zal voorschieten. De tarieven 2019 bedragen voor partners/kinderen 10 procent tot 124.727 euro en daarboven 20 procent. Bij het overlijden van de andere partner ontvangen de kinderen eerst hun reeds geërfde aandeel, 500.000 euro gedeeld door vier = € 125.000. Het dan nog resterende, stel 1 miljoen minus 375.000 euro = 625.000 euro wordt verdeeld over de drie kinderen.
Nu zit van die 625.000 euro nog 4 ton vast (lening broer). Er is dus maar aan geld 225.000 euro. Er zal een boedelrekening moeten worden aangehouden, waarop de broer maandelijks zijn verplichting stort. Op die rekening komt ook de ‘vrije post’ van 225.000 euro. Deze rekening kan jaarlijks in gelijke delen (als voorschot) worden verdeeld. Definitieve verdeling zal plaatsvinden na aflossing van de lening.
Uiteraard kan ook worden bekeken of de broer zijn aandeel in de erfenis gebruikt voor de aflossing van zijn hypotheek (wellicht is dat overeengekomen). Dan gaat het allemaal veel sneller, hij erft namelijk 208.333,33 (1/3 van 625.000 euro) die hij vervolgens niet ontvangt, maar aflost van zijn lening. Daarentegen ontvangen jij en je zus 112.500 in handen, alsmede een aandeel op de vordering op je broer van 95.833,33 euro. Concreet gaat je broer dan de resterende termijnen van de hypotheek aan jullie afbetalen.
Nu vraag je hoe dat met de erfbelasting gaat. Dat zal de liquide verdeling nog wat ongunstiger maken, ofwel jij en je zus zullen minder in handen krijgen en een hogere vordering hebben op jullie broer.
Om echter tot een goede reactie te komen is meer informatie nodig. Wellicht is in de hypotheekovereenkomst vastgelegd hoe te handelen bij overlijden, of is dat toch testamentair geregeld?
Het helpt je dus weinig verder, het huis verkopen (ligt aan de voorwaarden), erfbelasting betalen over een papieren waarde (ja dat wel). Je zit dus op het goede spoor, maar start je onderzoek eens met het inzien van de hypotheekvoorwaarden.
Daniël Post, Belastingadviseur
Dit artikel is beantwoord door
Redactie Refoweb
Bijzonderheden:
Mailadres: vragen@refoweb.nl
