Vraag
Ik heb een oudere broer. Hij gaat inmiddels al lang niet meer naar de kerk. Hij vloekt elke dag en gebruikt daarbij Gods Naam. Ik kan het niet meer aanzien en tegelijkertijd denk ik dat hij het zelf moet weten omdat hij al in de 20 is. Ik bid altijd voor hem, maar ik heb het idee dat het niks helpt. Hij blijft maar vloeken tegen me om me te irriteren. Ik durf er ook eigenlijk niks meer van te zeggen omdat hij dan weer gaat vloeken en er ruzie ontstaat.
Ik vind het zo erg en ik wil dat hij ook bekeerd wordt, net als een overleden familielid van mij. Zou hij nog bekeerd kunnen worden? En weet u of er een oplossing is zodat hij weer naar de kerk gaat? Ik heb zo last van hem dat ik mezelf weleens aan het snijden ben. Ik heb er daarna altijd spijt van en bid God vurig om vergeving en hulp, maar toch gebeurt het steeds weer.
Een jongvolwassen meisje.
Antwoord
Wat een verdrietige en moeilijke situatie! Ik weet niet, of hij en jij in het zelfde huis nog wonen (bijvoorbeeld bij je ouders)? Want dan is het uiteraard onmogelijk om afstand van elkaar te nemen. Want dat is wat er nodig is: dat er meer afstand ontstaat. Ik zal dat uitleggen.
In een gezin ben je als ouders en kinderen, en als broers en zussen, heel hecht verbonden met elkaar. De bloedband is echt anders dan een vriendschapsband en zelfs anders dan een huwelijk (dat immers een relatie is tussen twee mensen die geen bloedband met elkaar hebben). Die bloedband is iets wonderlijks: het is net als elastiek. Hoe ver je ook afstand van elkaar neemt, altijd blijf je ‘vast’ zitten aan elkaar. En hoe verder je weg gaat, hoe meer je voelt dat die band je naar elkaar toe trekt (denk bijvoorbeeld aan kinderen die heimwee hebben, of ouders die een kind verliezen, dat blijft verdriet geven en pijn doen).
Dit is niet alleen een psychologisch-menselijk gegeven, het is ook zoals God het geschapen heeft. Niet voor niets gaat het in de Bijbel vaak over familierelaties en heeft Hij een gebod gegeven om je ouders te eren. Die band die trekt en altijd blijft, zo heeft God ons met elkaar in dit leven geplaatst.
In je verhaal lees ik iets van die onverbrekelijke band. En ik begin even bij je broer. Ik weet verder niets van hem, maar uit je verhaal maak ik op dat het lijkt alsof hij je opzettelijk probeert te kwetsen met zijn gevloek. Daarin zie ik iets van die band, hoe tegenstrijdig het ook klinkt. Vraag je maar eens af waarom hij nou juist jou wil kwetsen. Mogelijk is dat omdat hij voelt dat jij hem heel dicht nadert en dicht op hem zit. Dat is voor hem bedreigend, want hij wil blijkbaar juist afstand nemen. Afstand van zijn ouderlijk huis en familie, omdat iets hem daarin afstoot. Of misschien juist wel aantrekt, maar wat hij niet wil, niet nu, en waar hij misschien zelfs bang voor is. Is dat God? Is dat een bepaalde manier van geloven, die voor hem beangstigend is, of beklemmend? Is het een cultuur of sfeer waarin hij zich niet gekend of niet veilig voelt? Dat weet ik natuurlijk allemaal niet, maar dat kan allemaal reden zijn voor zijn agressie of kwetsende houding. Dit soort zaken is uiteraard niet mijn deskundigheid, het is meer psychologie, ik zeg dit slechts vanuit eigen waarnemingen en een stukje eigen ervaring.
De grote vraag is dan ook, of jij zélf hier anders mee om kunt gaan. Want hem veranderen gaat je niet lukken, hij doet wat hij doet. Hoe meer jij laat merken dat je dat gedrag afkeurt, hoe sterker zijn reactie zal zijn dat hij je wil kwetsen. Dat is nu eenmaal zoals het werkt, door die band tussen broer en zus. Jij bent voor hem het irritante diepgelovige zusje, dat hem continu herinnert aan zijn eigen onmacht om iets met dat geloof en met God op te bouwen. Jij herinnert hem alleen maar aan zijn eigen frustraties en pijn, gemis misschien zelfs wel. Jij herinnert hem ook aan zijn ouders wellicht, omdat jij meer de weg lijkt te gaan die je ouders gewezen hebben en waar hij van probeert los te komen. Dus moet hij jou van zich af houden en dat doet hij met kwetsend gedrag.
Hoe kun jij dan een andere houding aannemen? Ik schrik ervan, dat je zegt dat je jezelf soms verwondt. Dat is behoorlijk heftig en ik denk dat je daarvoor echt ook zelf deskundige hulp moet zoeken, bijvoorbeeld bij een dokter en psycholoog. Die kunnen je ook helpen een andere houding te vinden in je omgang met je broer.
Die andere houding begint bij jezelf: je moet je broer loslaten. Wat is dat? Dat je erkent, dat jij hem niet kunt bekeren of veranderen. Ik snap heel goed dat die gedachte je zeer doet en verdriet geeft. Maar als je hem echt liefhebt (en ik voel dat in alles wat je zegt), moet je hem allereerst in jezelf de ruimte geven om zijn eigen keuzes te maken, hoe afschuwelijk jij die keuzes misschien ook vindt. Als je echt van hem houdt, zul je erkennen dat hij zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen leven.
Ik denk hierbij aan een verhaal in de Bijbel, dat je ongetwijfeld kent. Je vindt het in Lucas 15 vers 11 en volgende: het verhaal over de vader en zijn twee zonen. Wat in dit verhaal zo belangrijk is, is dat die vader zijn jongste zoon zijn deel van de erfenis geeft en hem laat gaan! Hoe kan hij dat ooit doen?! Hij wéét toch dat die zoon het geld van zijn vader gaat verkwanselen en de beest gaat uithangen? Zeker, dat weet hij wel degelijk, en toch laat hij hem gaan. Als jij een kind hebt, en dat kind vertrekt naar Amerika, dan is er één ding dat blijft: die onverbrekelijke band! Liefde is iets wat niet aan plaats gebonden is, die zoon blijft in het hart van zijn vader!
Dat blijkt ook wel, want als die zoon helemaal aan de grond zit en besluit terug te gaan, staat zijn vader hem al op te wachten! Wat een onvoorstelbaar grote liefde! En het wordt nog mooier. Want als die zoon zegt: ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden, zegt de vader: ik richt een feestmaal aan! Geen verwijt, geen beschuldiging, geen boosheid, nee, liefde, onvoorwaardelijke liefde! En vreugde: hij was verloren maar is weer gevonden!
Wat leren we hieruit? Dat onvoorwaardelijke liefde kan loslaten. Er is bij die vader een overweldigend groot vertrouwen, dat liefde wint. Geen angst dat die zoon verloren gaat. Geen boosheid omdat die zoon alles heeft vergooid. Maar open armen, een open hart. Wat die zoon ook heeft gedaan, hoe hij ook heeft geleefd, hoe vaak hij misschien ook heeft gevloekt of nog ergere dingen heeft gedaan.
Nu ben jij niet de vader of moeder van je broer. Maar die liefde die God ons leert, kunnen wij wel leren. Jij kunt je broer niet veranderen. Laat hem, geef hem een lach, een vriendelijk woord terug, doe iets liefs voor hem, laat hem merken dat je hem waardeert, hem als persoon bewondert. Dus niet de taal van de afwijzing en afkeuring, maar de taal van liefde, respect. De enige taal die een mens tot verandering kan brengen.
En zeker, blijf voor hem bidden. Niet voor zijn bekering alleen maar, maar dat hij goede mensen om zich heen mag hebben, die hem helpen een goed mens te zijn, die het goede in hem naar boven kunnen halen, mensen met liefde dus. Bid ook voor jezelf, dat je rust krijgt en kunt accepteren dat hij andere keuzes maakt. Dat je Gods liefde in je hele houding naar hem toe kunt tonen.
En het allerbeste advies wat ik kan geven is: verhuizen. Als hij volwassen is, jij jongvolwassen, dan wordt het toch tijd dat je als kinderen je vleugels uitslaat? Allemaal dicht op elkaar wonen, dat leidt alleen maar tot irritatie en tot de neiging om de ander agressief (letterlijk) van je lijf te houden. Ik weet dat dit niet altijd kan of voor de hand ligt. Toch moet er soms letterlijk een afstand tussen mensen uit het zelfde gezin komen voordat ze elkaar weer kunnen gaan waarderen en hun onderlinge band weer als positief kunnen beleven. Ik wens je veel sterkte, liefde en wijsheid.
Ds. K. van den Geest
Dit artikel is beantwoord door
Ds. K. van den Geest
- Geboortedatum:12-10-1957
- Kerkelijke gezindte:Nederlandse Gereformeerde Kerken
- Woon/standplaats:Deventer
- Status:Actief
