Masoretische tekst zou anti-christelijk zijn

N.a.v de vraag omtrent de juiste vertaling (of de Septuagenta of de Masoretische) tekst, heb ik zowel de vraag als het antwoord met interesse gelezen. Toch blijf ik zitten met de rol van rabbi Akiva en zijn leerlingen in de eerste twee eeuwen. Het is bekend dat hij Jezus als de verlosser en zoon van God niet zag zitten en grote invloed op de Masoretische tekst heeft gehad. Zou u als beantwoorder de rol van rabbi Akiva en zijn leerlingen toe kunnen lichten in het ontstaan van de Masoretische tekst?

Beste steller van deze vraag,

De vraag die je stelt lijkt eenvoudig, maar is in werkelijkheid enorm complex. In ieder geval kun je niet zomaar veronderstellen dat rabbi Akiva een belangrijke rol heeft gehad in de exacte vaststelling van de Masoretische tekst. Evenmin kun je stellen dat zijn leerlingen daar (mede) voor verantwoordelijk zijn. Daarvoor ontbreekt bij mijn weten het historische bewijs. Wat echter wel zo is, is dat sommigen vermoedens hebben geuit dat de Masoretische tekst (zonder klinkers en accenten) door het vroeg rabbijnse Jodendom is vastgesteld. Echter ook dat is maar de vraag en uiterst moeilijk te bewijzen.

Tekstueel gezien hebben we de rollen en fragmenten uit Qumran en enkele omliggende plaatsen. Dat is alles wat we hebben uit de periode 250 voor Christus - 250 na Christus. Inderdaad moet je zeggen dat deze rollen grotendeels afkomstig zijn uit een gemeenschap die af leek te wijken van het meer reguliere Jodendom uit die tijd (als dat toen al bestond), hoewel daar ook nog lang niet het laatste woord over gezegd is of gezegd kan worden. Wat de dode zeerollen in ieder geval laten zien is dat iets wat leek op de Masoretische tekst reeds vóór 70 na Chr. bestond, hoewel in Qumran ook handschriften zijn gevonden die op punten meer op de vertaling in de Septuaginta lijken. De meeste wetenschappers concluderen hieruit dat rond het jaar 0 een Masoretische tekst reeds bestond, maar dat dat één van meerdere tekstvormen was. Van daaruit kun je zeggen dat vroege rabbijnse geleerden de Masoretische tekst (of een vorm daarvan) hebben gepromoot, met als definitief hoogtepunt het moment dat de klinkertekens zijn opgeschreven (ergens in de periode 800-1000 na Chr.). Welke rol Akiva als mens hierin heeft gespeeld is niet te zeggen.

Echter wat achter jouw vraag zit, is natuurlijk de kwestie dat sommigen beweren dat de Masoretische tekst op diverse punten anti-christelijk is. Deze gedachte is niet nieuw. Zo uit Luther al in de 16e eeuw het vermoeden dat in de Masoretische tekst gerommeld is. Hij doet dat met name op basis van lezingen uit de Septuaginta. 

Persoonlijk ga ik er zo mee om: Wanneer een lezing in de Masoretische tekst afwijkt van de vertaling in de Septuaginta, én wanneer deze lezing minder gunstig uit lijkt te vallen voor de christelijke theologie, is dat nog niet onmiddellijk het bewijs dat er gerommeld is met de tekst. Voor een dergelijke conclusie is meer nodig:
a. hoe precies is de vertaling in de Septuaginta; anders gezegd: gaat de vertaling terug op een Hebreeuws origineel, of veroorlooft de vertaler zich hier bepaalde vrijheden (dit gebeurt veelvuldig in de Septuaginta!)?
b. past de lezing in de Masoretische tekst slecht in de context en de lezing van de Septuaginta beter?
Pas na een goede beantwoording van deze twee vragen zou je voorzichtig het vermoeden kunnen uitten dat de Septuaginta hier een oudere en betere lezing heeft bewaard.

Ten slotte zou ik nog willen opmerken dat het ontstaan van de Masoretische tekst in nevelen is gehuld, eenvoudig vanwege het feit dat we over zo weinig historische materialen beschikken die ons daar iets over zeggen. Wat ons in ieder geval duidelijk is geworden uit de dode zeerollen is het volgende: 

1. de Masoretische tekst vertegenwoordigt een hele oude tekstvorm, die op veel punten een oudere en betere tekst biedt dan de Septuaginta.

2. de Septuaginta lijkt soms lezingen bewaard te hebben die ouder zijn dan die in de Masoretische tekst.

3. conclusies over welke lezingen het beste zijn, blijven hypothetisch en onzeker van aard.

Een hartelijke groet
Kand. E. Boogert

Dit artikel is beantwoord door

kand. E. Boogert

• Geboortedatum:
  18-05-1989
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Driebruggen
• Status:
  Actief

21 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven