Hoe bepaalt een predikant waarover hij gaat preken?

Hoe bepaalt een predikant waarover hij gaat preken? Ik heb nogal het idee dat wat de Geest tot de gemeente te zeggen heeft, een beetje beïnvloed wordt door wat de kerkenraad of eigen predikant wil dat een gastpredikant (of eigen predikant) preekt. Er is zelfs een preek geweest waar letterlijk in terug kwam wat tegen een vrouw van een ouderling verteld was! Ik heb dit nu een tijdje gadegeslagen. Waarom wordt er niet gewoon door de gastpredikant gepreekt wat hij wil? Waarom moet er een telefonisch vooroverleg zijn over wat er in de gemeente speelt? Let wel: uiteindelijk wordt een predikant net als in andere beroepen meer/minder gevraagd naar de mate van z’n spreekvaardigheid. Daarnaast worden ze allemaal betaald. Dus, wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Predikanten zijn ook maar gewone mensen. Ik zie en hoor de kerkenraad en aanhang denken: dat heeft hij mooi gezegd! Ik kan dat echter niet serieus nemen. Kom op dominees laat u niet voor de gek houden en preek voor iedereen. Zo raakt u de harten! Dat zegent God! Of zie ik dit schromelijk verkeerd?

Waarde vriend(in),

Op je vraag zijn vele antwoorden te geven. Wanneer het gaat om het bepalen van een tekst voor de preek dan is dat in de eerste plaats een zaak van het gebed. Een gebed waarin gebeden wordt om de leiding van de Heilige Geest bij de tekstkeuze. Dan kan het zijn dat Gods Geest in bijzondere gevallen een predikant een tekst op het hart bindt, hem als het ware aanwijst. Meestentijds is het zo dat een predikant tijdens zijn werkzaamheden, bijvoorbeeld op een huisbezoek, bij een bepaalde tekst wordt bepaald die het verlangen in hem opwekt om daarover te preken. Ook kan hij persoonlijk door een bepaalde tekst geraakt zijn en wil hij daar graag over preken.

Wel moeten we beseffen dat elke tekst die verkondigd wordt Gods Woord is. Dat is ook het bevel van Paulus aan Timotheüs: Predik het Woord. Veel belangrijker dan de tekstkeuze op zichzelf is dat het Woord recht verkondigd wordt. Dat de dienaar van het Woord biddend geluisterd heeft naar de tekst en die verkondigt naar de zin en mening van de Heilige Geest.

Verder is het natuurlijk niet de bedoeling dat persoonlijke zaken van gemeenteleden op de preekstoel komen, dat is echt in strijd met de heiligheid van de verkondiging. Zelf heb ik nog nooit telefonisch overleg gehad met de gemeente waar ik als gastpredikant voor mag gaan. Die gewoonte is mij geheel onbekend. Soms kan het nuttig zijn, wanneer er een heel ingrijpende kwestie speelt dat voor de dienst de predikant daar summier over wordt ingelicht om pijnlijke opmerkingen te voorkomen. Maar zoiets mag natuurlijk nooit de kern van de boodschap raken. 

Je opmerkingen over “wiens brood men eet, diens woord men spreekt” is volkomen onterecht. Een dienaar wordt juist geroepen om op geen enkele wijze mensen of kerkenraden naar de mond te spreken. Juist gistermorgen heb ik dat nog benadrukt naar aanleiding van de woorden van de profeet Micha tot een knecht van Achab, die hem probeert te overreden om aangename woorden tot de koning te richten. Micha zegt daarop: “Ik zal alleen spreken wat de Heere mij te spreken geeft.” Dat is de rechte houding van iedere predikant. Wie dat niet doet is geen getrouwe knecht van God!

Overigens is het goed om nog eens te benadrukken dat een dominee niet in dienst is van een kerkenraad of gemeente. Hij dient alleen Zijn Zender, de Heere, de Koning van de Kerk en dat maakt hem geheel onafhankelijk van mensen. Ik hoop van harte dat al Gods knechten zo getrouw hun Koning en Zijn Woord mogen dienen.

Met een hartelijke groet en Gode bevolen,
Je ds. A. A. Egas