Weinig nieuws in een preek

De laatste tijd (ongeveer sinds een jaar) hoor ik nooit meer echt iets nieuws in een preek. Als ik me achteraf de vraag stel wat ik nu heb geleerd in een preek, kan ik die vaak niet goed beantwoorden. De preek vind ik vaak mooi en duidelijk, maar iets nieuws heb ik er dan niet uit kunnen halen. Dat vind ik lastig en wil dat graag anders hebben. Hoe?

Eigenlijk kan ik via deze weg onmogelijk beoordelen hoe het komt dat je niets nieuws hoort in preken. Dit hangt nogal af van de preekwijze en van het kerkgenootschap waarin je kerkt. Overal zijn bepaalde preekstijlen, die soms ook nogal ‘kerk-specifiek’ zijn. Er zijn kerken waarin preken worden gehouden die wekelijks hetzelfde ‘riedeltje’ herhalen over wedergeboorte en bekering. Dit gebeurt in sommige reformatorische maar ook in evangelische kerken. Bijbeluitleg lijkt dan ondergeschikt aan deze boodschap, die eigenlijk altijd op hetzelfde neerkomt. Ook zijn er (vooral evangelische) kerken waarin preken meer getuigend zijn, dus waarin de voorganger zijn bekeringsverhaal vertelt en van zijn eigen omgang met God getuigt, of laat getuigen (door gemeenteleden). Ook deze trant van preken kan sterk gaan ‘vervelen’, omdat niet God maar de mens meer centraal komt te staan. Dit zal men doorgaans overigens ontkennen omdat men veel woorden gebruikt om God te prijzen. Men lijkt daarmee te zeggen: kijk eens wat God in mijn leven doet! Maar ik word in mijn geloof niet gebouwd door getuigenissen van anderen, alleen door Gods levende Woord. Uiteraard maak ik daarvan geen tegenstelling, de prediking van Gods Woord dient zeker ook gepaard te gaan met verhalen van mensen, het gaat me echter om het accent of zwaartepunt.

Als je de Bijbel echter beschouwt als Gods Woord en je daarin verdiept, dan is het een schatkamer vol nieuwe en verrassende inzichten die de Geest je schenkt. Dan kan ik me niet voorstellen, dat preken vanuit dat inzicht niet telkens nieuwe schatten tevoorschijn brengen.
 
Maar: er zit aan dit alles ook nog een andere kant en dat is die van jezelf. Preken zijn monologen, maar kunnen pas gaan ‘werken’ in dialoog. Anders gezegd: door de boodschap te verwerken, haal je er ‘meer’ uit. Dat verwerken kan heel goed in gesprek met anderen die de preek ook gehoord hebben. Dan ben je dus samen bezig met wat heet ‘actief luisteren’. De vraagstelling komt mij namelijk ook wel wat consumptief of passief over: je gaat in de kerk zitten en wacht wat er komt. Wat is jouw eigen houding bij het luisteren? Hoe zorg je ervoor zelf actief om te gaan met de boodschap die geboden wordt.
 
En dan is er nog een aspect in deze vraag waar ik op wil wijzen: de vraag lijkt sterk gericht te zijn op ‘iets leren’. Wat versta je daar eigenlijk onder? Leren kan cognitief zijn (kennis, hoofd, verstand), maar als het goed is zit er in een preek ook een appel op je gevoel en hart, op je levenswijze, op je geloofsbeleving, etc. Dan zitten er dus meer dan alleen verstandelijke ‘leerdoelen’ in, maar ook andere lagen van je menszijn worden aangeboord.
 
Verder vraag ik me af: ben je hierover al met je predikant in gesprek gegaan? Ook dat is een vorm van eigen verwerking en actief luisteren. In plaats van een afwachtende houding ga je, eventueel met meerdere gemeenteleden, eens een preekgesprek aan. Ik hoop dat je predikant daarvoor openstaat, want het kan hem ook heel erg helpen om de verwachtingen en behoeften van gemeenteleden goed te leren peilen.
 
Tenslotte. De Geest van God is de Geest van het Woord. Hij werkt op een manier die wij niet kunnen bevatten. Je kunt niet je hand leggen op Gods geheimenis. Wat je ‘leert’, is niet zo maar dus te ‘formuleren’, het is echter wel degelijk zo dat Gods Geest met je bezig is, daar moet je je in geloof aan overgeven. Verwacht veel van zijn werk!

Ds. K. van den Geest,
Alphen aan den Rijn

Dit artikel is beantwoord door

Ds. K. van den Geest

• Geboortedatum:
  12-10-1957
• Kerkelijke gezindte:
  Nederlandse Gereformeerde Kerken
• Woon/standplaats:
  Deventer
• Status:
  Actief

123 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven