HEERE: Vijf of maar een hoofdletter

Een vraag die onlangs bij ons opkwam betreft het volgende. Op mijn werk kwam een rouwkaart binnen met de aanhef: "Heden is door de HEERE weggenomen...". Je ziet heel vaak dat daar de naam HEERE met vijf hoofdletters gebruikt wordt. Wij vroegen ons af of het terecht was om hier Gods verbondsnaam te gebruiken. Wellicht gebruikt men vaak de vijf hoofdletters omdat men dat eerbiediger vindt staan o.i.d. Het is volgens mij geen wezenlijke zaak, maar ik zou graag weten hoe het zit: Wanneer wel vijf en wanneer maar een hoofdletter?

Beste vraagsteller/vraagstelster,

De concrete vraag over het gebruik van de naam HEERE laat zich niet volgens een vaste uniforme regel beantwoorden. Zoals je zelf al opmerkt is het inderdaad een vraag waarom men in sommige situaties (in dit geval op een rouwkaart) de naam HEERE gebruikt en op andere plaatsten Heere. Voor alle duidelijkheid eerst even dit: wij gebruiken het woord: “Heere” heel vaak in combinatie met God of met Jezus Christus. Wanneer we alleen het woord: Heere gebruiken bedoelen we toch vaak een van beiden zonder dat we de toevoeging gebruiken. Dus Heere God en dat met name toegespitst op de Drie-enige God of Heere maar dan bedoeld als Heere Jezus Christus en daarmee toegespitst op de Zoon van God.

In de grondtekst van het Oude Testament, het Hebreeuws wordt soms voor God de naam JHWH (Jahwe) gebruikt en dat is in de Statenvertaling altijd vertaalt met HEERE. JHWH is de eigennaam van God (Ex.3). Wanneer we dus dat tot uiting willen brengen in onze taal, dat het gaat om de eigen naam van God, om Zijn persoon, dan kiezen we voor het woord HEERE. We doen  dat ook wanneer we speciaal een relatie tot uitdrukking willen brengen gericht op God als de God van het verbond. Het Hebreeuws kent echter ook het woord: “Adonai”. Dat vertalen we door God of door Heere. Daarmee is veel meer in algemene zin sprake van God. Dus God ten opzichte van bijvoorbeeld andere goden. In het Nieuwe Testament is de betekenis van Heere, de Kurios, de heer, die het als eigenaar voor het zeggen heeft. In de praktijk gebruiken we in onze taal en in onze kerkelijke traditie het meest het woord: Heere of Heere, dus in de algemene aanduiding van God. Maar vaste regels zijn daar niet voor.

Ik hoop dat ik hiermee je vraag enigszins beantwoord heb.

Met een hartelijke groet, ds. C. van de Worp, Ede