Hebreeuws JHWH naar Nederlands HEERE

In het Oude testament is de naam van God in het Hebreeuws JHWH. Waarom is deze Naam later in het Nederlands vertaald in HEERE? Had Jahwe of Jehovah niet een betere vertaling geweest? De naam van God is immers heilig, groot en goed, en die mogen we toch niet zomaar wijzigen?

God heeft Zijn verbondsnaam in het bijzonder geopenbaard aan Mozes. JHWH. Letters die het 'zijn' uitdrukken. Ik zal zijn, die Ik zijn zal. Ex. 3:14. Dit geeft het exclusieve bestaan van God aan. Zijn heiligheid, betrouwbaarheid, almacht, majesteit.

Uit hoogachting voor God en de Naam van God en uit vrees voor misbruik, hebben de Joden deze bijzondere naam van God niet willen uitspreken. In het hebreeuws is JHWH vervangen door Adonia. Dat betekent "Heer". In de Griekse vertaling van het O.T., de Septuaginta, vertaalde men het met "kurios".  In het N.T. wordt de Heere God, als ook de Heere Jezus hiermee aangesproken. Kurios betekent: Heer of Heere.

Omdat de vertalers van de Statenvertaling uitgingen van de Masoretische tekst is de Joodse versie van het O.T. en omdat zij kozen voor de Zuid-Nederlandse spreekwijze: Heere, is overal waar de vier letters (het Tetragrammaton) JHWH staat, gekozen voor de vertaling: HEERE. (Vijf hoofdletters). Toch kom je ook het gebruik van "Jehovah" wel tegen sinds de 16de eeuw. Dit komt doordat de klinkers "e o a" van  edona = adonai geschoven werden tussen JeHoWaH. Zo goed als zeker meent men tegenwoordig erin te zijn, dat het als JaHWeH zal moeten worden uitgesproken.

Waarom blijven wij nu nog steeds vertalen met HEERE of HERE? De Masoretische tekst is een hele goede grondtekst, die wij nog steeds gebruiken als brontekst voor de vertalingen van het O.T. In het Grieks kennen wij de vertaling van de Naam door Kurios. In onze contacten met de Joden wordt het uitspreken van de Naam Jahweh door hen als heel pijnlijk ervaren. Tenslotte is de juiste uitspraak niet helemaal zeker.

Daarom kiezen wij voor de traditie van het Zuid-Nederlandse "HEERE" of "HERE". In de gereformeerde gezindte wordt het Noord-Nederlandse "HEER" als te menselijk ervaren. HEERE is eerbiediger.

Een naam wijzig je zo maar niet. Zeker die van God niet. Toch zijn ook namen onderworpen aan spellingsvernieuwing en culturen. Denk bijv. aan Gijsbert Voet, die onder invloed van het Latijn werd tot Gisbertus Voetius. Het is van belang te weten waarom je ergens voor kiest. T.a.v. de Heere God gaat het erom, dat wij Hem in geloof en vertrouwen aanspreken. God ziet het hart aan.

Naar ik hoop heb ik voldoende als ook duidelijke informatie gegeven.

Met vriendelijke groet,
ds. B. J. van de Kamp