Vraag
Beste dominee. Ik werk in een verpleeghuis en zit nu met een best moeilijke vraag. Wij hebben een vrouw van 89 jaar op de afdeling die nooit meer uit bed komt en, om het netjes proberen uit te drukken, geen weet heeft van wat er om haar heen gebeurt. Je hebt ook geen contact meer met haar. Het enige wat zij doet is slapen en wakker zijn. Deze vrouw krijgt al vijf jaar eten via een sonde, omdat ze zelf niet meer kan eten. Nu hadden ze al in het verpleeghuis als gezegd: als het sondeslangetje breekt krijgt ze geen nieuwe meer. Dat is nu gebeurd (een sondeslangetje kan er minimaal twee jaar inzitten; deze dus al vijf jaar)! Doordat ze nu geen sondevoeding meer krijgt en geen medicijnen, zal ze sterven. Nu zit ik heel erg met de vraag: Is dit nu een vorm van euthanasie? Ik heb het er best moeilijk mee. Hopelijk heb ik alles duidelijk verwoord en kunt u mij antwoord geven op deze vraag.
Antwoord
Mijn beste....,
Ik kan heel goed begrijpen dat je enorm met deze vraag zit. Als het hier om een vorm van euthanasie gaat, is het verwerpelijk wat er gebeurt. De Heere verbiedt ons om iemand te doden. Wij danken de Heere dat Hij het leven heeft gegeven. Hij houdt het ook in stand en Hij is de enige die zeggenschap heeft over het leven. De Heere heeft toen Hij de mensen schiep, het mensenleven heel aangenaam en waardevol willen maken. Door onze zonden is daarvan veel verloren gegaan. Door onze zonden staan we nu ook voor heel moeilijke vragen, omdat door de zonden de dood van mensen in de wereld is gekomen.
Nog steeds wil de Heere leven geven, onderhouden en er Zelf zeggenschap over houden. Wij mogen niet over het leven en de dood beschikken. Op enkele uitzonderingen na heeft God ons niet het recht gegeven om over het leven en de dood te beschikken. Hij heeft het ons zelfs verboden. De uitzonderingen zijn dat God de overheid bevoegdheid heeft gegeven om soms over de dood te beschikken. Het is ons als privé personen verboden iemand van het leven te beroven. In de situatie die jij beschrijft, lijkt het alsof mensen wel over leven en dood beschikken. Het zijn immers mensen die besloten hebben om geen nieuw sondeslangetje aan te brengen. Hier doen zich twee moeilijkheden voor. Jij hebt er één genoemd. Namelijk de vraag of dit euthanasie is. De tweede moeilijkheid is, of het hier om een andere vorm van ongeoorloofde levensbeëindiging gaat. Dus of mensen wel mogen besluiten geen sondeslangetje aan te brengen.
De vraag is namelijk of het hier wel over euthanasie gaat. Mensen bedoelen met euthanasie, dat ze iemand uit een ondraaglijk lijden willen verlossen. (Wij vragen ons af of een mens wel echt uit zijn lijden verlost wordt in zo'n geval, want wat moet een onbekeerd mens lijden, ook na zijn eerste dood). Voorzover je kunt nagaan, wordt de mevrouw van 89 jaar niet uit ondraaglijk lijden verlost. Ze weet niet meer wat er gebeurt. Heeft zij pijn, of verdriet? We veronderstellen van niet, maar we weten het niet zeker. Daarom is het heel waarschijnlijk dat er iets anders aan de hand is dan euthanasie.
De vraag is of hier sprake is van ongeoorloofde levensbeëindiging. Mensen van wie het levenseinde zeker is en snel nadert, moeten wij niet koste wat kost in leven willen houden. Wij zullen alleen maar iemand in leven houden, wanneer het vaststaat dat na een tijd van ondersteuning die persoon "op eigen kracht" weer verder kan leven. In andere gevallen zullen wij respecteren dat God besloten heeft dat voor die mens het levenseinde nabij is. Het beëindigen van een behandeling die het naderende levenseinde onnodig uitstelt, moeten wij niet zien als euthanasie. Ik gebruik hier met nadruk het woord "onnodig". Het naderende levenseinde mag niet onnodig worden uitgesteld. Tegenover uitstellen staat te versnellen. Een handeling die het komen van het levenseinde onnodig versnelt, kan wel gezien worden als euthanasie, maar alleen als dit gebeurt om verder lijden te voorkomen, anders is het niet eens euthanasie, maar simpelweg moord of doodslag.
Ik denk dus dat er geen sprake is van euthanasie. Wel is de vraag terecht: mag dit zomaar? Het valt beslist niet mee hier een juiste beslissing te nemen. Het is heel goed mogelijk dat een arts die volstrekt geen euthanasie wil plegen, toch besluit dat in dit geval de behandeling gestopt moet worden, omdat eigenlijk het levenseinde zeker is en snel nadert, en het naderen ervan alleen maar ten onrechte verhinderd is. Als duidelijk is dat deze mevrouw nooit meer "op eigen kracht" verder kan leven, moet de vraag gesteld worden of het niet eigenlijk Gods bedoeling was geweest dat er een einde aan dit leven zou komen, en dat het levenseinde al die tijd onnodig is uitgesteld.
Ook deze vraag is eigenlijk te moeilijk voor ons. Zou onder normale omstandigheden het levenseinde zeker zijn geweest en snel genaderd zijn? Je kunt hierop geen duidelijk antwoord meer geven, want je weet niet hoe de toestand van deze mevrouw was, toen men met sondevoeding begon. Ik veronderstel dat er nog enige hoop was dat na een tijdje de sondevoeding weer gestopt kon worden. Ik veronderstel dat het nu voor de artsen duidelijk is geworden dat de situatie neerkomt op: respecteren (dat God besloten heeft) dat voor deze mevrouw het levenseinde nabij is. Ik heb een stukje van de vorige zin tussen haakjes gezet omdat ook niet-christelijke artsen tot de conclusie kunnen komen dat ze moeten respecteren dat het levenseinde nabij is.
Ik vat samen: a. Het is heel waarschijnlijk dat er iets anders aan de hand is dan euthanasie. b. Het is heel waarschijnlijk dat het nu niet meer geoorloofd is het levenseinde uit te stellen.
Ik hoop dat ik je hiermee voldoende duidelijkheid heb gegeven, zodat je in dit geval kunt besluiten of je het wel of niet met de gang van zaken eens kunt zijn.
Van harte Gods zegen toegewenst,
Ds. G. van ‘t Spijker
Dit artikel is beantwoord door
Ds. G. van 't Spijker
- Geboortedatum:17-12-1943
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Baarn
- Status:Inactief
