Hallelujah - Leonard Cohen

Aan dhr. Slurink. Het nummer “Hallelujah” van Leonard Cohen raakt me diep. Toch weet ik niet goed wat ik ervan moet vinden en 'wringt' er ergens iets. Qua muziek en tekst vind ik het ontzettend knap gemaakt en vind ik het leuk te lezen over de diepere lagen erin. Zie ook de reacties. Ik vind het muziek met diepgang en dat spreekt me wel aan, prikkelt mijn denken. Maar... kan ik dit lied luisteren als christen? Ik kom er niet uit. Ik ken christenen die U2 accepteren en niet-christenen die ook nummers daarvan waarderen die over God kunnen gaan. En daarna ook een psalm kunnen zingen! Die groep mensen vindt dit lied “hallelujah” ook heel geweldig. Ik kan mijn christenzijn niet aan anderen meten, maar hoe zou God toch hierover denken? Denkt Hij wel in 'regels'? Of kijkt Hij naar het hart, hoe het in een bepaalde situatie Hem volgt en dient, tot Zijn eer? In elke cultuur(groep) dus weer met andere gewoonten? Maar maakt dat ook dat ik als behoudende christen (of tenminste, in zo'n gezin door Hem gebracht) ruimere gewoonten kan hanteren? Dank voor het lezen en -naar ik hoop- ook voor het meedenken!

Beste vragensteller,

Bedankt voor de goede vragen. Ik had even wat tijd nodig om te overdenken wat te zeggen om zo proberen te helpen een weg te vinden in de wirwar van meningen.

Op het lied kom ik straks terug. Het is inderdaad zo dat sommigen zich meer vrijheden veroorloven dan anderen. Het is moeilijk te zeggen hoe dat komt. Dat zal ook niet bij iedereen dezelfde oorzaak hebben. Mensen die zich weinig vrijheden veroorloven kunnen voorzichtig willen zijn. Het kan ook zijn dat ze zich binden aan allerlei gewoonten die heersen binnen hun traditie. Mensen die zich meer vrijheden veroorloven kunnen oprecht menen dat dat kan. Het kan ook komen uit onverschilligheid. Die 'nemen het allemaal wat ruimer' en 'doen niet zo moeilijk'. Ik zie tot mijn verdriet nogal eens dat mensen zich christen noemen, maar denken en doen op een manier die ik niet passend kan maken met wat ik in de Bijbel lees. Maar ik moet daarbij erkennen dat ik zelf soms dezelfde fouten maak.

We kunnen fouten maken aan beide kanten. Je kunt op een bepaald gebied heel strak zijn, misschien te strak, en op een ander gebied juist heel ruim, misschien te ruim. Ik kan geen oordeel geven over anderen, dat is aan God. Maar ik kan wel besluiten waarin ik met anderen kan meegaan en waarin niet. Zoals je zegt kunnen we ons christenzijn niet aan anderen meten. Maar we moeten het meten aan de Bijbel. Ons geweten moet gebonden zijn aan Gods Woord. Hoe meer ik met Gods hulp leer begrijpen, hoe meer ik zie dat een bijbels geloof een andere weg kiest. Dat is het eerste punt: de Bijbel, Gods Woord, is de maatstaf. Niet wat anderen menen wel of niet te kunnen doen.

Het kan twee kanten op verkeerd gaan. De ene kant is dat je denkt dat het belangrijk is om allerlei dingen niet te doen en andere dingen wel te doen en dan ook nog op een bepaalde manier. Dan verval je snel in een systeem van regels. De andere kant is dat je denkt dat het alleen gaat om de goede intentie. Als het maar goed bedoeld is dan maakt het niet zo veel uit. Beide schieten te kort. Het moet ingekapseld zitten in een bijbels geloof. En zo'n geloof is meer dan een feitelijke erkenning dat God bestaat en dat Christus voor onze zonden is gestorven. Het is een geloof dat zich meer en meer op Christus gaat richten. Wie God leert kennen en wie zichzelf leert kennen, gaat zien dat we Hem nodig hebben in alles. En de Heere Jezus Christus is zoals staat in Kol. 1:15: “Het beeld van de onzichtbare God.” Als we God willen leren kennen moeten we kijken naar de Heere Jezus. Dat is het tweede punt: het gaat om geloof, niet om regels of goede intenties. Om een geloof dat zich uitstrekt naar de Heere Jezus Christus als Verlosser, Heere en Voorbeeld (Joh. 13:15, 1 Joh. 2:6).

Een bijbels geloof richt zich op Christus en wil Hem volgen en gehoorzaam zijn. Kennis en inzicht zijn daarbij belangrijk. Paulus bidt voor de gemeenten dat ze daarin groeien en dat dit meer en meer sturend voor hen gaat worden, zodat ze wandelen op een wijze, de Heere waardig. In de Bijbel vormen verstand en hart één onafscheidelijk geheel. Het hart wordt gestuurd en gecorrigeerd door het verstand door toenemende kennis en inzicht. Hart heeft te maken met een oriëntatie, een gerichtheid. Een hart dat op God gericht is wil groeien in kennis en inzicht. Het wil sterven aan zichzelf en zeggen: niet wat ik wil, maar wat U wilt. Dat is het derde punt: niet wat ik wil maar wat God wil.

Het gaat inderdaad om het hart, maar het hart is arglistig. Spreuken 21:2 zegt: “Alle wegen van een mens zijn recht in eigen ogen, maar de Heere toetst de harten.” Dat is nog eens een diepe tekst! De mens denkt dat hij goed en oprecht handelt. Maar God kijkt in het hart en ziet wat hem werkelijk beweegt. Ik las eens van een aanbiddingsleider die actief was geweest in worshipdiensten met rockmuziek. Hij dacht dat hij God diende en was jarenlang enthousiast bezig geweest deze muziek te promoten in de kerken. En toen ineens op een avond, toen hij weer op het podium stond gingen hem de ogen open en bedacht hij bij zichzelf: we staan hier onszelf te aanbidden! We misbruiken God voor ons eigen doel, om te doen wat we zelf willen! Dat is het vierde punt: we kunnen denken dat we het goed menen, maar het hart is arglistig. We kunnen menen dat we op God gericht zijn, terwijl we eigenlijk op onszelf gericht zijn.

In Marcus 7 -als het gaat over gewoonten die de Farizeeën anderen willen opleggen- haalt Jezus Jesaja 29:13 aan dat zegt: “dit volk nadert tot Mij met de mond en zij eren Mij met hun lippen, maar hun hart houden ze ver van Mij en hun vrees voor Mij is slechts een aangeleerd gebod van mensen.” Aan de buitenkant kan alles goed lijken, ook voor onszelf, maar God weet wat er echt in het hart leeft. In Rom 10:2 zegt Paulus over de joden: “Ik getuig van hen dat zij ijver voor God hebben, maar niet met het juiste inzicht.” Ze beijveren zich voor God, maar begrijpen het verkeerd. Maar erger is dat ze ook niet openstaan voor correctie. Ze willen ook niet anders. Daaruit blijkt dat het hen eigenlijk niet om God te doen is maar om zichzelf. Als we leven uit een geloof dat zich richt op Christus, dan zullen we als het goed is naarmate we groeien in kennis en inzicht, onszelf steeds (laten) corrigeren. Dat is het vijfde punt: openstaan voor correctie vanuit de Gods Woord, met de bereidheid werkelijk te veranderen.

Ik moet hierbij nog een opmerking maken. God ziet inderdaad het hart aan. Maar het is geen verdienste. We verdienen niet iets doordat ons hart gericht is op God. Maar ons hart is gericht op God, omdat Hij ons eerst heeft lief gehad (1 Joh 4:19) en ons Zijn genade in het evangelie heeft bekendgemaakt om ons tot geloofsgehoorzaamheid te brengen (Kol 1:5-6, Rom. 16:25-26).

Wat nu met de gewoonten die, zoals je het noemt, per cultuur(groep) kunnen verschillen? Ik hoop dat het uit bovenstaande duidelijk is geworden dat geloof en gehoorzaamheid aan de Heere Jezus voorop staan. 1 Joh 2:4 zegt: “Wie zegt: Ik ken Hem, en Zijn geboden niet in acht neemt, is een leugenaar en in hem is de waarheid niet.” Maar Christus’ geboden in acht nemen is niet een houden van regels. Het is een navolgen van Hem. Het is goed onze gewoonten hierop te herzien. Vaak zijn er allerlei gewoonten die standaard zijn in een bepaalde omgeving of traditie. Dit gebeurt niet alleen in behoudende kringen maar net zo goed in vrijere kringen, alleen zijn het daar weer andere gewoonten. Het is noodzakelijk voor iedereen deze gewoonten te toetsen aan de Bijbel. Sommige gewoonten kunnen ons nodeloos inperken en daarvan kunnen afstand nemen. Andere kunnen veel te ruim zijn, een heulen met allerlei ongeestelijke zaken, of het afzwakken van wat Christus heeft gezegd. En daar moeten we voor onszelf de grenzen strakker zetten of oplettender zijn. Beide fouten kunnen er voor zorgen dat we de nadruk op de verkeerde zaken gaan leggen. Beide moeten we corrigeren en brengen binnen het navolgen van Christus.

Nu terugkomend op de vraag of je het betreffende lied kunt luisteren als christen? Of beter gezegd: kun je ervan genieten? Want ik ben niet per se tegen iets te beluisteren om het te onderzoeken en te overdenken en tegen het bijbelse licht te houden. Dat kan leerzaam zijn. Maar het te luisteren voor vermaak is een andere zaak.

Leonard Cohen is geen christen. Hij is religieus, maar niet gelovig. Hij praktiseert een uiterlijk jodendom en combineert dat met Zen boeddhisme. In zijn beeldspraak gebruikt hij wel dingen uit het jodendom. Hij zoekt misschien naar iets ‘hogers’ maar dat is geen geloof. Dat blijkt ook uit dit lied en het verbaast mij dat mensen hier iets christelijks in kunnen zien. Veel van zijn liederen zijn sterk erotisch getint en dit lied is niet anders. Het refrein stuit mij tegen de borst. Hallelujah is een samenvoeging van twee Hebreeuwse woorden: “hallal” en “jah”. “Hallal” betekent loven en “jah” is een verkorte vorm van Jahweh, de naam van God. Dus: “Loof God”. Cohen moet dit weten als jood zijnde. Toch gebruikt hij het als een uitroep in een seksuele context. Dit is een grof ijdel gebruiken van Gods naam. Ergens in het lied gebruikt hij het beeld van een duif als de Heilige Geest in een perverse context. Om deze redenen heb ik zelf dit lied, en ook het hele repertoire van Cohen, want dit lied staat niet op zichzelf, lang geleden al in de vuilnisbak gegooid.

Je begrijpt dus dat ik grote problemen heb met deze song. Maar ik zal niet ontkennen dat er ook best muziek is dat niet per se ‘problematisch’ hoeft te zijn, mits je er goed mee omgaat en je het geen hogere waarde toekent dan het heeft. Wat kan je nu wel luisteren en wat niet als christen die Christus wil navolgen? Ik wil voorzichtig zijn hier iets voor te schrijven, maar zal vertellen hoe ik er zelf mee om ga in de hoop dat dat misschien helpt.

Als ik muziek luister in de huiskamer of bij het werken, kies ik eigenlijk altijd veilige muziek. Voor mij is dat veelal klassiek en lichte muziek, hymnes en dergelijke. Vaak instrumentaal, maar ook wel met zang. Vroeger hield ik absoluut niet van klassiek. Ik dacht dat het oubollig was en saai, niet ‘echt’ en ‘intens’ zoals popmuziek. Ik heb me daarin zwaar vergist. Toen ik het ging luisteren en er meer bekend mee raakte, ging er een hele wereld voor me open die ik niet kende. Het heeft muzikaal gezien een enorme rijkdom. Lang niet alle klassiek is goed, maar er is genoeg dat je veilig kunt luisteren en dat de schoonheid van Gods schepping vertoont. Op popmuziekgebied is dat veel lastiger. Ik krijg regelmatig de vraag of er bepaalde popmuziek is die wel veilig is. Ik heb al heel veel gezocht, maar ik kan niets vinden waar ik mijn goedkeuring over durf uit te spreken. Dat heeft ook te maken met de aard van de popmuziek, dat is ontstaan vanuit een antichristelijk denken, terwijl veel klassieke muziek is ontstaan in een samenleving waarin christelijk waarden nog hoog in aanzien stonden. Niet elke componist was christen en klassieke muziek is niet per se christelijk, maar een groot deel ervan is wel ontstaan binnen een christelijke invloedssfeer. Mijns inziens is deze muziek dan ook veiliger; ik kan ervan genieten en God er voor de eer geven.

Andere mensen zullen misschien ruimere grenzen hanteren. Dat is aan hen. Ik hoop dat ze ermee bij de Heere Jezus kunnen komen en kunnen zeggen: tot Uw eer. Ik zou dat niet kunnen, maar dat moet ieder persoonlijk voor zichzelf uitmaken, maar ook vatbaar zijn voor correctie waar nodig.

Als ik ergens kom waar ik geen invloed heb op de muziek, ga ik het niet angstvallig uit de weg, tenzij het godslasterlijk wordt. We leven in een zondige wereld en kunnen die niet ontlopen (1 Kor 5:10). Ik meen dat je niet zomaar besmet wordt door ergens te komen waar ongeschikte muziek gedraaid wordt, mits we waakzaam blijven. Maar dat moeten we in alles (1 Petr 5:8).

Soms luister ik bepaalde muziek om het te onderzoeken. Dat gaat dan heel bewust. Dat kan muziek zijn die ik normaal gesproken niet zo snel zal luisteren. Ik wil dat niet iedereen aanbevelen, maar je kunt dat doen als het je interesseert. Er is ook heel veel op muzikaal gebied dat werkelijk heel knap geproduceerd is. Ik zou dat niet zo snel dagelijks luisteren, maar ik kan het wel waarderen. Sommige mensen hebben bijzondere talenten. Ik zie daar iets in hoe mooi God alles heeft geschapen. Tegelijkertijd doet het me verdriet om te zien wat wij daar van hebben gemaakt en hoe het wordt misbruikt. Hoe God niet de eer wordt gegeven voor wat Hij heeft gemaakt. Maar het geeft ook tegelijkertijd een hoop en een uitzien naar de nieuwe schepping waar dat wel het geval zal zijn. In Gods nieuwe schepping waar alles onbevlekt zal zijn en tot zijn eer.

Ik vindt het goed dat je naar de teksten kijkt en dat het je denken prikkelt. Er zijn genoeg muziekteksten die diep gaan en heel persoonlijke en intense problemen beschrijven. Maar het blijft vaak hangen in het observeren van moeiten en teleurstellingen en een vage hoop dat het misschien eens beter wordt. Het kan nooit echt een antwoord geven. We moeten niet blijven hangen in een diepzinnigheid van het observeren op zich en het verdriet of de emotie op zichzelf verheerlijken. Maar dat neemt niet weg dat het de gevoelens van veel mensen beschrijft. Het is niet voor niets dat veel mensen zich herkennen en identificeren met bepaalde popmuziek. Het is juist tegen zo’n achtergrond dat de rijkdom van Gods woord kan schitteren. We hebben de antwoorden in de Bijbel en kunnen die geven aan anderen en God daarvoor danken.

Dus kun je het luisteren? Mogelijk mag je ruimere grenzen hanteren dan gangbaar is binnen je omgeving. Maar doe dat niet gedachteloos. Blijf binnen veilige grenzen op het moment dat je niet waakzaam bent. Je kan ook af en toe buiten die grenzen treden om te onderzoeken en te toetsen aan Gods Woord. Nadenken en overdenken is gezond. Doe alles uit geloof. “Alle dingen zijn mij geoorloofd, maar niet alle dingen bouwen op”, “Of u dus eet of drinkt of iets anders doet, doe alles tot eer van God” (1 Kor 10: 23-33).

Ik hoop dat ik hierbij wat richting heb gegeven. Misschien blijft er nog een hoop onbeantwoord . Vraag gerust door. Als er vervolgvragen zijn ga ik daar graag verder op in.

Een hartelijke groet,
Gerard Slurink

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

155 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven