Pornoverslaving van vriend

Ik weet dat er al veel vragen gesteld zijn rondom pornoverslaving. Toch hoop ik dat iemand mij (ons) kan helpen en advies kan en wil geven. Mijn vriend heeft me enige tijd geleden (bij de start van onze relatie) verteld over zijn pornoverslaving en hoewel ik er van schrok, was ik vooral heel blij dat hij eerlijk tegen me was en dat dit alles vóór het begin van onze relatie was. Daardoor kon ik me ook niet bedrogen voelen, want het was vóór ik in beeld kwam. Daarnaast heb ik er veel over gelezen (o.a. in deze vragenrubriek) en worstelen er heel veel mannen (en vrouwen) mee, waardoor er veel info over te vinden is. Het ging lange tijd heel goed en ik merkte dat mijn vertrouwen groeide en mijn onzekerheid minder werd. Echter heeft hij me verteld, nadat ik er naar vroeg (dat is onze afspraak; er regelmatig over praten) dat hij er weer mee worstelde en dat heeft me diep geraakt. Ook nu was ik blij met zijn eerlijkheid, maar daarnaast ben ik bang. Bang voor hoe dat in de toekomst moet en hoe ik er mee om moet gaan. In een eerdere relatie was mijn toenmalige vriend verslaafd (aan andere dingen weliswaar) maar werd ik in plaats van partner, hulpverlener die klaar stond voor de verslaafde en was er (ook door mijn eigen schuld) geen ruimte voor mijzelf, maar stortte ik me volledig op het 'redden van de ander. Ik merk dat ik nu bang geworden ben dat ik in diezelfde valkuil stap en dat ik daarom niet weet hoe ik er mee moet omgaan. Ook ben ik bang dat ik hem ga wantrouwen en dat wil ik niet! We hebben (gelukkig) samen gebeden en op alle terreinen hebben we het goed samen en vullen/voelen we elkaar aan. Ook wil mijn vriend stappen ondernemen: internet uit zijn slaapkamer weg en zijn ouders inlichten zodat zij als een biddende muur om ons heen kunnen staan. Ik ben trots op hem dat hij dit wil, maar waar doen we verstandig aan? Wordt het juist niet een extra verleiding als internet weg gaat op zijn kamer? Ik voel me er rot over en merk dat ik weer ga twijfelen en onzeker word. Maar ik wil hem niet afschrikken zodat hij niets meer zou durven zeggen. Ik weet het gewoon niet. Samengevat heb ik twee vragen: 1. Hoe kan ik hier zelf het beste mee omgaan, zodat ik geen hulpverlener word, maar naast hem sta zonder bang/wantrouwend te zijn? Is het beter om de relatie te verbreken? 2. Hoe kan mijn vriend er het beste mee omgaan? Inderdaad ouders inlichten (hij is 20plus, ik ook), en internet weghalen? Of ook nog andere dingen? Alvast oprecht bedankt voor uw advies en 'luisterend oor'.

Wat mij eerst opvalt, is dat je verbaasd bent over het feit dat je vriend aangeeft nog te worstelen met zijn zwakte op dit punt. Kennelijk had je verwacht dat hij dit intussen overwonnen heeft nadat hij er zo open met je over heeft gesproken. Het kenmerk van een verslaving is juist dat je je leven lang kwetsbaar blijft. Dat gaat op voor alle verslavingen, of het nu alcohol, geld, drugs, mooie spullen, macht of porno is. Realiseer je dat nu de zomer er aan komt met veel bloot op straat, de verleidingen voor veel mannen toenemen. Dat hij zijn worsteling kenbaar maakt aan je, laat zien dat hij eerlijk is en jou in vertrouwen neemt. Ik bespeur bij jou echter teleurstelling.

Dit is een kritiek punt. Voor je vriend is het heel wat om zich zo kwetsbaar op te stellen en als hij dan teleurstelling opmerkt als reactie, kan dat ertoe leiden dat hij minder eerlijk wordt voor zichzelf en anderen. Dat gaat vaak samen met zelfveroordeling, isolement en spanning. Ofwel een diffuus gevoel van onbehagen en daarmee een voedingsbodem bij uitstek om terug te vallen in pornografie.

Ik pleit om te beginnen dus voor een niet gemakkelijk maar wel nuchter onder ogen zien en aanvaarden van de realiteit van een blijvende strijd tegen de zonde van een (neiging tot) verslaving. Zoals gezegd is dat bepaald niet gemakkelijk en kost dat tijd. Tegelijk is dit essentieel, wil je relatie zich eerlijk en gezond ontwikkelen. Het kan helpen om daarbij ook eerlijk naar jezelf te kijken. Ook al heb je zelf wellicht geen verslaving die zo overduidelijk grensoverschrijdend is, ieder mens heeft minder prettige of misschien wel slechte gewoonten. Ga eens na bij jezelf en bespreek met je vriend waar jouw veranderpunten liggen en probeer daar concreet aan te werken. Daarmee ga je ervaren hoe lastig dit is. Dat geeft meer begrip voor je vriend en het helpt om de relatie gelijkwaardig te laten zijn.

Daarmee kom ik op je terechte zorg dat je er voor wil waken om een hulpverlener te worden in plaats van een vriendin. Het gaat daarbij eenvoudig om het evenwicht tussen geven, vragen en ontvangen. Dat de een sterker of zwakker is op een bepaald gebied dan de ander is normaal. Zo vul je elkaar aan. Wel is belangrijk dat er geen eenzijdigheid over het totaal van de levensgebieden gaat ontstaan waarin de een als het ware ouder of helper is van de ander, want dat is niet gezond.

Ik noem een paar voorwaarden om de bepleite evenwichtigheid in je relatie gestalte te geven:

1. Voorkom dat het onderwerp pornografieverslaving gaat domineren. Het is een lastig onderwerp en lastige dingen vragen relatief veel aandacht. Het moet (door strijd en tijd) echter toe naar acceptatie en vervolgens naar een afgebakende plek in jullie relatie. Het is van groot belang dat er ook andere onderwerpen en terreinen blijven, die vrij zijn van dit probleem. Anders kun je niet meer ontspannen en genieten. Dat zijn twee dingen die ook weer preventief werken tegen een verslaving.

2. Realiseer je dat het pornografieprobleem primair het probleem is van je vriend. Ik bedoel daarmee niet te zeggen dat je je er niet mee moet bemoeien of het helemaal aan hem moet overlaten, maar wel dat het niet goed als als je jezelf teveel verantwoordelijk gaat maken. Jij kunt dit probleem niet van hem overnemen of het voor hem oplossen. Bewaar bij alle betrokkenheid op hem en zijn situatie toch ook een zekere afstand. Als je dat niet doet, word jij er teveel mee belast en kun je hem ook niet meer op een gezonde manier helpen. Als je bij jezelf bemerkt dat het je teveel gaat beheersen, is dat een signaal dat je meer afstand moet nemen.

3. Blijf ook aandacht vragen voor de dingen die jij van hem nodig hebt en durf die ook te ontvangen. Toon je eigen kwetsbaarheden en behoeften en laat hem toe je daarin te helpen en te geven wat je nodig hebt.

Je vraagt je af of het wel goed is dat hij internet weg wil doen van zijn kamer en er met zijn ouders over wil praten. Dat eerste is gewoon heel verstandig. Hij beseft kennelijk dat het begint met zover mogelijk wegblijven van de gelegenheid. Hoewel ik besef dat het tijd kost en niet zo simpel is, zou ik er ook voor willen pleiten om geleidelijk aan wat minder heftig met het onderwerp om te gaan. Al die emoties kosten veel energie en maken het hanteren van de neiging tot deze verslaving eerder moeilijker dan gemakkelijker. Vergelijk het met het leren leven met een handicap. Dat is in het begin zwaar, maar die zwaarte moet plaatsmaken voor acceptatie, zodat er ruimte komt voor andere dingen in het leven. Soms lukt het mensen zelfs om er met humor mee om te gaan.

Wat je vraag betreft om eventueel de relatie te beëindigen, zou ik willen zeggen dat het enkele feit van worstelen met de verleiding van pornografie m.i. geen grond hoeft te zijn voor het verbreken van een relatie. Laten we geen overspannen eisen aan elkaar gaan stellen, want dan zou geen enkele relatie overeind blijven. Het wordt uiteraard anders als blijkt dat er sprake is van oneerlijkheid en regelmatige terugval. In dat geval denk ik dat het beter is de relatie in ieder geval op een laag pitje te zetten, totdat blijkt dat de ander de verslaving onder controle heeft. Als je toch doorgaat, terwijl die controle er niet is, neem je zeer grote risico's.

Praten met anderen is ook een uitstekend plan en zelfs onontbeerlijk in het leren hanteren van het probleem. Wees wel heel selectief in de keuze van de mensen met wie je het gaat bespreken. Als het om zijn ouders gaat, moet je je afvragen of zij hier goed mee om kunnen gaan. Het kan voor hen heel belastend zijn en verder moet je heel zeker weten dat zij er niet met bijvoorbeeld andere kinderen over gaan praten. Anders kan dat leiden tot verstoorde/belaste verhoudingen.

Verslaving gaat bijna altijd gepaard met geheimen, schaamte en isolement. Praten doorbreekt dit en voorkomt dat het uit de hand gaat lopen. Veel mannen die het betreft kiezen vooral een andere man van hun eigen leeftijd als vertrouweling. Ik denk dat dit heel goed is. Als mannen voel je elkaar op dit punt nog meer aan dan in de relatie man en vrouw. Wellicht dat je vriend daar eens goed over na wil denken. Als hij zo'n vertrouwensrelatie kan aangaan met een vriend, kan hem (en ook jou) dat enorm helpen.Uiteraard onder voorwaarde dat er tussen hen strikte openheid en eerlijkheid wordt betracht. Een boek dat ik hem in dit verband wil aanraden is "Strijdlust" van Harko IIkema. Hij is hulpverlener en heeft zelf met dit probleem te kampen gehad.

Wat praten betreft, kun je ook denken aan een predikant of andere ambtsdrager. Juist ook omdat pastorale zorg in zulke omstandigheden ook van groot belang is. Ik denk dat een goed pastoraal contact jullie enorm zou kunnen helpen. Uit je vraag blijkt ook dat de verhouding tot God voor jullie (gelukkig) van groot belang is. Spreken met God in het gebed is zoals jullie ook doen, onmisbaar. Blijf dat voor alles met en voor elkaar doen.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven