Vraag
Ik heb een gesprek gehad over de kerkelijke ban. Sinds 2000 ben ik lid van de Hervormde kerk die in 2004 hopeloos verdeeld is geraakt. Deze scheuring riep bij mij de vraag op of de kerkelijke ban nog gehanteerd wordt. Mijn gesprekspartner uit de Oud Ger. Gem. zei dat door het convenant van Alblasserdam het onmogelijk is geworden -bij uitbrekende zonden- mensen te weren uit de kerk. Mijn vraag is: kan de kerkelijke ban nog gehanteerd worden zonder dat de PKN de convenantgemeenten op de vingers tikt?
Antwoord
We worden deelgenoot gemaakt van een ernstig gesprek. Want het handelt over niet minder dan over de tucht van de kerk over haar leden. De vraagsteller is sinds 2000 lid van de Hervormde Kerk. Dit betekent dat hij/zij vanuit de wereld of vanuit de afgescheiden kerken toe getreden is tot de Nederlandse Hervormde Kerk. Dit verklaart zijn visie dat de NHK sinds 2004 hopeloos verdeeld is geraakt. Helaas heeft hij daarin ongelijk. De verdeeldheid gaat al veel verder terug. Wanneer we enkel maar de tijd van het Koninkrijk der Nederlanden beschouwen dan gaat het al terug tot diep in de 19e eeuw. Maar de vraagsteller doelt op het verdrietige feit dat een grote groep vanuit het orthodoxe deel van de Nederlandse Hervormde Kerk voor zichzelf begonnen is in de Hersteld Hervormde Kerk. En ik val hem bij dat daardoor de orthodoxe flank verder verdeeld geraakt is.
Dit feit roept een vraag op. Kan de kerkelijke ban nog gehanteerd worden? Persoonlijk ken ik geen situatie waarin het formulier van de ban in gebruik is geweest. Maar dat is volgens mij het punt niet. De vraag spitst zich toe op het feit of er überhaupt tucht bestaat in de Protestantse kerk in Nederland.
Het antwoord is helder: er bestaat tucht in de Protestantse kerk in Nederland. Om een voorbeeld te noemen. Ook in de afgelopen jaren zijn er predikanten uit het ambt ontzet. Verdrietig maar waar.
Dan krijgt het gesprek een zeer bijzonder merkwaardige wending. De gesprekspartner haalt het convenant van Alblasserdam aan als bewijs dat mensen niet geweerd kunnen worden uit de kerk. Hier gaan de gedachten op meerdere fronten de mist in. Allereerst is het in de tucht de bedoeling dat uitbrekende zonden in de kerk worden tegengegaan en gestraft. Wanneer bijvoorbeeld bekend wordt dat een ambtsdrager zich schuldig maakt aan het achtste gebod dan zal het ambt dienen te worden neergelegd. De overtreding van dit gebod maakt de uitoefening van het ambt ongeloofwaardig. Bovendien schaadt het de naam van de HEERE. Deze en soortgelijke regels gelden in de gehele Protestantse kerk. Wanneer men de kerkelijke pers volgt, dan weet men dat juist in de Protestantse kerk de tucht functioneert.
Wanneer de gesprekspartner dan vervolgens stelt dat het door het convenant van Alblasserdam komt dat er geen tucht in de Protestantse kerk is, dan is dat een bewijs van onkunde. Dit convenant is niet opgesteld om uitbrekende zonden te legaliseren. Dat is volstrekte onzin. Ik ga er maar vanuit dat de gesprekspartner van de vraagsteller iets ander bedoeld te zeggen. Maar het lijkt me niet goed daarover te gaan speculeren.
Wellicht is het goed om de vraag opnieuw te stellen. Dan zal ik zeker bereid zijn om de nieuw geformuleerde vraag te beantwoorden.
Maar zoveel mag duidelijk zijn dat binnen de Protestantse Kerk de tucht functioneert. Wanneer de Protestantse kerk in Nederland de tucht hanteert, dan zijn de gemeenten die het convenant van Alblasserdam ondertekend hebben, daar niet tegen. Dit moge volstrekt duidelijk zijn.
Maar werkt het ook andersom? Kan de kerk gemeenten op de vingers tikken? Wat deze vraag betreft, is een duidelijk antwoord te geven. Binnen de Protestantse Kerk is er een grote mate van ruimte om gemeente te zijn naar eigen inzicht. Dit is gewaarborgd in de kerkorde. Dit vorm geven van de gemeente gebeurt ook naar Schrift en belijdenis. De gemeenten hebben dit verankerd in hun beleidsplan.
Met het convenant van Alblasserdam is duidelijk dat de gemeenten binnen dit convenant de klassiek gereformeerde lijn van belijden willen handhaven. Dit betekent dat ook het christelijke leven naar de normen van dit belijden gevormd wordt. Dit betekent ook dat er binnen de convenantgemeenten tucht betracht kan worden.
Ik herhaal de vraag: kan de landelijke kerk die gemeenten op de vinger tikken? Dan is het antwoord klip en klaar: nee. Want juist de bijzondere positie van die gemeenten maakt dat zij heel duidelijk in hun beleidsplan deze positie hebben verwoord. En wanneer een gemeente er voor kiest om klassiek gereformeerd te zijn binnen het kerkverband, dan is dat volledig geaccepteerd. De convenantgemeenten hebben kerkelijk het recht om te zijn wie ze zijn. Om een aantal concrete gevallen te noemen, die in de landelijke kerk tot de mogelijkheid behoren: kinderen aan het Heilig Avondmaal, de vrouw in het ambt, het homohuwelijk. Maar voor deze zaken wordt in de convenantgemeenten geen ruimte geboden. En binnen de kerk is dit geen enkel probleem.
Zo mag ons besluit wel zijn dat er tucht uitgeoefend wordt in de Protestantse kerk en dat de convenantgemeenten met recht hun plaats in dit kerkverband innemen.
Ds. W. van Weelden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. W. van Weelden
- Geboortedatum:13-11-1956
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Oud-Alblas
- Status:Actief
