Vraag
Hadden de herdelijke brieven in de NHK m.b.t. het belijden, een wettige plaats in die kerk naar art.x-3? In één ervan staat dat de kerk zich niet herkent in hetgeen de D.L stellen t.o.v. van de verkiezing. En nog een vraag: Waar kan ik op internet de herdelijke brieven lezen?
Antwoord
Dat is een goede vraag. Er zijn heel wat herderlijke schrijvens geweest van de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk. In artikel 10 van de Kerkorde staat dat de kerk telkens opnieuw belijdt en dat zij dat o.a. doet in herderlijke brieven. In ordonnantie 4 van dezelfde kerkorde staat dit uitgewerkt door te zeggen dat de kerk zich onder meer op deze wijze tot overheid en volk kan richten met de oproep het leven naar Gods beloften en geboden te richten. In de praktijk is zulk een herderlijke brief vaak uitgedijd tot een uitvoerig herderlijk schrijven. Zo wordt dat ook vermeld in de Christelijke Encyclopedie.
De kerk is uiteraard gehouden te weren wat haar belijden weerspreekt. Helaas is dat de strijd geweest van de oude Nederlandse Hervormde Kerk door de jaren heen. Maar we weten dat de herderlijke brieven niet altijd met instemming zijn ontvangen, daar de bijbelse onderbouwing veel reden tot discussie gaf. Zeker geldt dat ook het herderlijk schrijven over de uitverkiezing, waarin openlijk kritiek op de Dordtse Leerregels wordt gegeven. Er is toen in de jaren zestig van de vorige eeuw terecht veel kritiek geweest op dat schijven met name van de kant van de Hervormd–Gereformeerden. Toch kwam dit schrijven in de kerk bij meerderheid, wat daarna ook tot veel discussie geleid heeft.
Daarbij noem ik ook daaraan voorafgaand het gravamen tegen de Dordtse Leerregels van de hand van ds. Duetz uit Zeist, dat gelukkig nimmer is aangenomen in de meerdere vergaderingen der kerk, maar waarna dus dat herderlijk schrijven is ontstaan. Dat alles had en heeft te maken met de droeve situatie van de kerk in haar verval. De verschillende kerkelijke culturen en richtingen die in de kerk samenkomen, geven vaak geen eensgezind geluid over het belijden van de kerk, terwijl de belijdenis de spreekregel van de kerk dient te zijn, als repetitie of herhaling van de Heilige Schrift. Ideaal gezien zou de kerk met één mond moeten spreken, maar dit was zeker de zwakte van de oude Nederlandse Hervormde Kerk en zeker ook van de nog maar pas gevormde PKN nu. Dat is eigenlijk al geconstateerd bij de aanvaarding van de Kerkorde van 1951. Daarom hebben veel herderlijke brieven aanleiding gegeven tot veel discussie. Dus je kunt niet zeggen dat die brieven als een belijdenis kunnen gelden, die toch beproefd is vanwege de wijze waarop die tot stand is gekomen in het heetst van de strijd van de kerk. Tegen een belijdenis is het altijd mogelijk een gravamen in te dienen via de kerkelijke vergaderingen. Gelukkig heeft dit gravamen tegen de Dordtse Leerregels het nooit gehaald.
Anders is het gegaan in de Gereformeerden Kerken, waar een gravamen tegen bepaalde zinsnede van Artikel 36 der Nederlandse Geloofsbelijdenis het wel gehaald heeft in het begin van de 20e eeuw en dat tot grote schade van de kerk in verband met haar politieke spreken. Een gravamen evenwel tegen een herderlijke schrijven bestaat niet, omdat dit geen juridische plaats heeft, dan alleen een pastorale plaats binnen de kerk, dat hoogstens herroepen zou kunnen worden bij meerderheid der vergadering. Daarom is een herderlijk schijven ook minder zwaar beladen dan een belijdenis, al is de kerk gehouden in haar spreken en schrijven zich te conformeren naar de Schrift en haar belijdenis. Daarom moet er maar veel gebed zijn voor de kerk, waartoe we behoren, opdat zij spreekt en handelt naar de belijdenis, die zij heeft aangenomen.
Wat de herderlijk schrijvens betreft heb ik die niet kunnen vinden op internet, via Wikipedia ook niet. Je zult dus antiquarisch zo´n schrijven moeten kopen. Je kunt het een en ander proberen ook via de PKN, die uit de NHK is voortgekomen. De PKN laat tegenwoordig wel alles publiceren ook via internet, maar toen was dat nog niet het geval.
Lunteren,
Ds. P. Molenaar
Dit artikel is beantwoord door
Ds. P. Molenaar
- Geboortedatum:22-05-1945
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Lunteren
- Status:Actief
