Verschillen zijn tussen reformatoren en puriteinen

Ik zou graag een vraag willen stellen aan ds. Van Rossem. Vaak hoor je dat er verschillen zijn tussen reformatoren en puriteinen. Als dat zo is, kunt u die verschillen duidelijk maken?

Hartelijk dank voor je vraag over de eventuele verschillen tussen de Puriteinen en de reformatie (zo die er zijn). Wat is het puritanisme? Een hervormingsbeweging in Engeland, met name in de zeventiende eeuw. Men ijverde toen voor zuiverheid in de leer en daarbij ook voor een doorwerking van de Reformatie in het maatschappelijk en kerkelijk leven. De beweging was gericht tegen de Anglicaanse kerk die vele Rooms trekken had en heeft. Met verzette men zich tegen het gebruik van alle liturgische gewaden, de verplichte formuliergebeden, de veruitwendiging en vervlakking van de godsdienst en tegen het bestuur van de kerk door bisschoppen. De kerk moest bestuurd worden vanuit Gods Woord door kerkenraden, vond men, waarvan predikanten, ouderlingen en diakenen deel uit maakten.

Ook legde men sterke nadruk op de doorleving van Gods Woord. De reformatie moet met het hart beleefd worden. Men moest persoonlijk deel hebben aan de Heere Jezus Christus in Diens rijkdom en onmisbaarheid langs de warmte van de bevinding. Vooral dit laatste element komen we in de prediking van de Puriteinen tegen. Er worden heerlijk gesproken van een rijke Christus voor een arme zondaar. Men wilde de doorwerking van de reformatie in de kerk en de staat van Engeland. Men legde de nadruk op de strikte naleving van de zondagsheiliging en de afwijzing van alle liturgische ceremoniën, die alleen maar de aandacht op de buitenkant vestigden (sterk formalisme zonder warmte en verwondering, als eigenschap van het oprechte geloof). Ook werd de aandacht gevestigd op de persoonlijke levensheiliging. Omstreeks 1565 komt de naam voor het eerst in Engeland voor. De voormannen van de Puriteinen (onder wie Thomas Cartwright), zijn bij Calvijn in de leer geweest en daarom door hem beïnvloed.

Van huis uit heeft het puritanisme een "pietistische", bevindelijke trek. Het gaat daarbij om de doorleving van de zaligheid en dat vaak op een tere en bewogen wijze. Een van de bekendste puriteinen is John Bunyan. In zijn ontroerend mooie boek "De Christenreis" beschrijft hij de pelgrimsreis van het geloof (neem en lees!).

De theologie van de Puriteinen is gereformeerd, dus in navolging van de reformatie. De puriteinen beleden zo, met de reformatie, de soevereinitet van God, en de leer van de uitverkiezing. Sterke nadruk ligt op het sola scriptura, het Woord alleen.

Zijn er verschillen trussen de Puriteinen de Reformatoren? Nee, hoogstens accentverschillen. In ons land heeft de leer van de Puriteinen (het woord betekent zuiverheid) vooral doorgewerkt in de Nadere Reformatie; de oude schrijvers die gelukkig nog steeds gelezen worden. Sterk legden ze de nadruk op het zelfonderzoek en streefden ze naar een zuivere levenswandel. Daarbij werd de tucht niet geschuwd, maar dit geschiedde altijd uit liefde. Beiden ademen dezelfde geest. En beiden leren ze wat gekend moet worden om getroost te leven en gezaligd te sterven. Lees ze maar. Als je het met je hart mag doen, de Heere geve het, zul je er gen spijt van krijgen.

Gods  zegen,
Ds. J. van Rossem

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J. van Rossem

• Geboortedatum:
  04-03-1945
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Status:
  Inactief

121 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven