Avondmaal in de GKV

Sinds een tijdje kom ik geregeld in de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Ik ben zelf Nederlands Hervormd, niet uit overtuiging, maar omdat ik daarin groot gebracht ben. Voordat ik in de GKV kwam, was ik niet thuis in hun leer. Ik ging dus zonder vooroordelen naar deze kerk. Al snel maakte ik kennis met de hele gang van zaken. Ik zag een kerk die ontzettend goed organiseert. Een voorbeeld: Elk gezin of lid heeft zijn eigen postvak waarin ze de informatie krijgen die nodig is om op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen van de kerk. Kort geleden ben ik bij een dienst geweest waar het Heilig Avondmaal werd gevierd. Zelf kom ik uit een kerk waar iedereen aan het Avondmaal mag gaan die zijn of haar geloof openlijk in die kerk of een andere kerk heeft beleden. Een enorme ruimte, dus. De schok was voor mij des te groter toen ik hoorde dat ik niet aan het Avondmaal mocht deelnemen in de GKV. Ik heb jaren geleden belijdenis gedaan in mijn eigen kerk. Als ik aan het Avondmaal zou willen gaan in de GKV moet ik eerst een briefje halen in mijn eigen kerk. Een soort bewijs van goed gedrag. Daarna moet ik me weer melden bij de kerkenraad van de GKV en daar wordt dit bewijs behandeld. Die buitensluiting van andere gelovigen vind ik enorm pijnlijk. Daarbij vind ik het redelijk arrogant om andere mensen buiten te sluiten. Wie bepaalt er nu eigenlijk wie er aan het Avondmaal mag gaan? Voor mijn gevoel is dit de kerkenraad. Terwijl, wanneer ik de Bijbel lees, er voor mij maar één ding duidelijk is: dat Jezus de gastheer is van de tafel. De dominee niet, ik niet, niemand niet. Alleen Jezus. Hoe moet ik omgaan met die (arrogante) houding van de kerk? Ik snap het namelijk echt niet. Ik begrijp dat de Avondmaalstafel zuiver gehouden moet worden, maar los je dat nu echt op door het buitensluiten van mensen die niet van de GKV zijn?

De ervaring die je opdeed in de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt is schokkend en verwarrend. Ik kan me ook voorstellen dat het arrogant overkomt. Je hebt gelijk, Jezus Christus is de gastheer aan de tafel.

Je begrijpt ook dat de kerkenraad een bepaalde verantwoordelijkheid heeft bij het heilig houden van de tafel. Het is echter niet meer zo, dat dus alle christenen uit andere kerken geweerd worden van de avondmaalstafel in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. In die zin heb je het, om zo te zeggen, slecht getroffen. Want er zijn ook vrijgemaakte kerken in het land die het anders doen. In sommigen kerken ligt op de zondag van het avondmaal een document met de Apostolische Geloofsbelijdenis bij de entree. Ieder die dat oprecht en met een goed geweten ondertekent, kan deelnemen aan het heilig avondmaal. In de gemeente die ik zelf dien, is er ruimte om deel te nemen voor christenen uit andere kerken. Wij willen graag met een gesprek vooraf kennis maken. Tijdens dat gesprek vragen wij naar de geloofsbelijdenis van de ander en of diegene in de eigen gemeente is toegelaten aan de viering van het avondmaal. We vragen respect voor onze gereformeerde identiteit als gemeente, maar we laten graag toe wie Jezus Christus als Heere van zijn of haar leven aanvaard heeft. Het gaat meestal om vrienden of vriendinnen van leden van de eigen gemeente. Als die geregeld in de diensten komen, worden ze na zo’n gesprek voortaan toegelaten. Zo proberen wij elkaar in ieder geval een beetje te leren kennen, zodat aanspraak op elkaar mogelijk is, mocht dat nodig blijken. Op deze wijze hebben leden van de PKN,  van Nederlands Gereformeerde Kerken, van de Baptisten, of  van de Volle Evangeliegemeenten deelgenomen aan de viering.

De gedachte achter de (vroegere) strikte regel kan ik trouwens wel uitleggen. Misschien dat je er enig begrip voor kan vinden. Het was niet bedoeld om de niet-vrijgemaakte christenen als minderwaardig te typeren. Het ging om de hoge waarde van het avondmaal als getuigenis van eenheid. De christenen zijn kerkelijk verdeeld, en dat gaat soms over wezenlijke punten. Kinderdoop, bevinding, Schriftgezag, omgang met de belijdenis, deze en andere zaken houden de christenen verdeeld. Is het dan niet een beetje hypocriet om dan wel de tafel van de Heere met elkaar te delen, terwijl je er niet over peinst om werkelijk elkaar als kerken te zoeken? Is het dan niet eerlijker om te zeggen dat je het in je eigen kerkverband wel eens bent, maar daarbuiten helaas zwaar verdeeld, en dat dat dan ook zichtbaar moet worden in het niet delen van het avondmaal? En dat toelating tot het avondmaal pas dan kan als je kerkelijk één geworden bent.

Het is een strikte redenering, die lang door alle vrijgemaakte kerken gevolgd is. Maar sinds een paar jaar is dat veranderd. Door contacten met andere christenen is het besef gegroeid dat het geloof in de Heere Jezus Christus boven de kerk uitgaat, hoe belangrijk de kerkkeuze ook is. Het vieren van het avondmaal kan juist een impuls zijn om de verdeeldheid ter discussie te stellen. Vandaar dat er ruimte is geschapen, door de generale synode van de vrijgemaakte kerken, om ter plaatste te beslissen of en wanneer christenen uit andere kerken worden toegelaten. Zoals je gemerkt hebt, gaat niet elke vrijgemaakte kerk daar op dezelfde manier mee om. Er zijn kerken die nog ongewijzigd de oude beleidslijn toepassen, maar dat is zeker niet algemeen zo.

Ik hoop dat dit antwoord duidelijkheid biedt. Als je in de vrijgemaakte gemeente, waarover je sprak, deel wilt nemen aan het heilig avondmaal, adviseer ik je met iemand van de kerkenraad contact op te nemen (een ouderling of de dominee) en je vraag voor te leggen. Dan krijg je ter plekke de uitleg die de gemeente daar toepast. Misschien valt het wel mee, en word je alsnog toegelaten.

Hartelijke groeten,
Ds. A. S. van der Lugt

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A.S. van der Lugt

• Geboortedatum:
  17-06-1962
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerd Vrijgemaakt
• Woon/standplaats:
  Delft
• Status:
  Actief

32 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven